| Ankerplaats ID: | A10006 |
|---|
Het grootste deel van de structuur van deze ankerplaats is reeds herkenbaar bij Ferraris. Het gaat daarbij om het Kasteel van Hoogstraten (de site met omwalling), ‘t Withof, een aantal dreven en de loop van de Mark met lager gelegen valleigronden. Het is deze relatief sterk meanderende loop van de Mark met bijhorende vallei die voor een groot deel de wetenschappelijke en ook ruimtelijk structurerende waarde van het gebied vertegenwoordigt. Als geheel kan het landschap, zoals we het nu kunnen waarnemen, worden gekarakteriseerd als een compartimentlandschap van afwisselend open landbouwgronden en gesloten bospercelen, met oude dreven en bomenrijen. Deze ankerplaats omvat een behoorlijk cultuurhistorisch patrimonium met in de eerste plaats het voormalig kasteel van de heren van Hoogstraten met bijgebouwen en hoeve en omgeven door een slotgracht. Op de site van het kasteel bevond zich mogelijk in de 9de eeuw een houten burchttoren met verdedigingsgracht, die eind 12de eeuw verbouwd zou zijn tot een stenen slot. In de 15de en 16de eeuw werd dit slot omgevormd tot een nieuw kasteelcomplex met de allures van een renaissanceslot dat sinds toen nog heel wat herstellings- en bouwwerken onderging. Bij het kasteel werd tevens een ijskelder aangelegd, waar nu enkel nog de fundamenten van resten. Ten zuidoosten van het kasteel bevindt zich een hoeve, bestaande uit een woning en verschillende stallingen uit de 2de helft van de 19de eeuw en 2 recent bijgebouwde schuren. De werkplaatsen (drukkerij, smidse, schrijnwerkerij, mouterij, droogschuur, e.d.) ten noorden van het kasteel dateren van rond de wisseling van 19de naar 20ste eeuw. In 1810 werd het kasteel van Hoogstraten ingericht als bedelaarsoord, waarop het achtereenvolgens dienst deed als landbouwkolonie, toevluchtshuis voor zwakke en zieke mannen, verblijfplaats van de zusters norbertinessen en zenuwzieke patiënten en tot slot strafschool of penitentiair schoolcentrum; een functie die het tot op vandaag nog vervult. De voormalige pastorie ‘t Withof aan de westelijke grens van de ankerplaats, in overwegend classicistisch getinte stijl en omgeven door een tuin met uitzonderlijke bomen en een gracht, onderging talrijke restauraties en kent een complexe bouwkundige geschiedenis. Eveneens vermeldenswaardig is ‘de Laarmolen’, een watermolen waarvan de oorsprong opklimt tot circa 1620. De begrenzing van deze ankerplaats wordt gevormd door de rijksgrens in het noorden, de bewoning van Hoogstraten in het westen en de bewoning van Wortel in het oosten en zuidoosten.
De wetenschappelijke waarde van deze ankerplaats situeert zich voornamelijk ter hoogte van de nog sterk meanderende Mark en de aanpalende lagere gronden die een behoorlijke floristische diversiteit vertegenwoordigen. Verder bieden de bospercelen een geschikt overwinteringbiotoop voor roofvogels.
Van het Kasteel van Hoogstraten wordt reeds melding gemaakt bij Ferraris (1777); de site met omwalling, is net als een aantal dreven- waarvan die tussen het kasteel en de kerk de meest opvallende is-, duidelijk op de kaart herkenbaar. Ook de meanderende loop van de Mark met lager gelegen valleigronden is goed terug te vinden net als ‘t Withof. Het gebied ten zuiden van het kasteel was bij Ferraris veel dichter bebost. Wat betreft het cultuurhistorisch patrimonium is er het voormalig kasteel van de heren van Hoogstraten met bijgebouwen en hoeve uit verschillende perioden, de voormalige pastorie ‘t Withof in overwegend classicistisch getinte stijl, alsook de Laarmolen (watermolen), waarvan de oorsprong opklimt tot circa 1620.
Het compartimentlandschap van open landbouwgronden en gesloten bospercelen met daarin het voormalige kasteel en bijgebouwen, vormt een mooi geheel langs de vallei van de nog sterk meanderende Mark.
In 1810 werd het kasteel van Hoogstraten ingericht als bedelaarsoord, waarop het achtereenvolgens dienst deed als landbouwkolonie, toevluchtshuis voor zwakke en zieke mannen, verblijfplaats van de zusters norbertinessen en zenuwzieke patiënten en tot slot strafschool of penitentiair schoolcentrum; een functie die het tot op vandaag nog vervult.
Het patroon van dreven en bomenrijen rond het kasteel vormt een opvallend ruimtelijk-structurerend netwerk langsheen de vallei van de Mark. De nog relatief sterk meanderende Mark met vallei heeft eveneens een belangrijke ruimtelijk-structurerende waarde voor het gebied.
De Mark
wachthuisjes, kasteel van Hoogstraten
directeurswoning, woonhuizen
Laarmolen
Kerkelijk erfgoed:
kerkhof
Archeologische elementen:
werkplaatsen
Een knelpunt is de in de ankerplaats aanwezige bewoning in de noordoostelijke hoek, waarvan uitbreiding moet worden vermeden. De landbouwbedrijven die binnen de grenzen liggen zouden beter in het landschap moeten worden ingepast en indien er een uitbreiding wordt voorzien moet deze aangepast aan het landschap gebeuren.