Selguis / Kievermontbroek

Ankerplaats ID:A10056

Omschrijving

Het landschap Selguis/ Kievermontbroek is gelegen net ten oosten van het centrum van Geel, in de vallei van de Molse Nete en op grondgebied van de gemeenten Geel en Mol. De begrenzing wordt gevormd door de wegen Kievermont en Voort in het noorden, het gehucht Ezaart in het oosten, de Molseweg in het zuiden en de bewoning van Geel in het zuidwesten en westen. Dit landschap betreft een plassen- en vijverlandschap op de noordelijke oever van de Molse Nete, dat ontstond door de ontginning van veen en turf. Op de historische kaart van Ferraris (1777) herkennen we het landschap Selguis/Kievermontbroek als een uitgestrekt beemdengebied met kleine blokvormige percelen langs beide oevers van de Molse Nete. Enkel in het opvallend hoger gelegen noordwestelijke deel, alsook in het noordoostelijke -, maar dan beperkter- herkennen we landbouwgronden. De kaart van Vandermaelen (1854) geeft aan dat het landschap bijna een eeuw later zo goed als niet is veranderd. Uitgestrekte beemden, in het noordwesten en noordoosten geflankeerd door landbouw. Langs de noordelijke rand zijn er wel enkele kleine percelen naaldhoutaanplant gekomen. In het begin van de 20ste eeuw (MGI, situatie 1909) ziet het gebied Selguis / Kievermontbroek er echter helemaal anders uit. Turfwinningen, die doorgingen in de tweede helft van de 19de eeuw, hebben hun sporen achtergelaten onder vorm van langwerpige, smalle percelen en ontginningsputten. Vandaag komen de structuur en het perceelspatroon van het gebied nog in belangrijke mate overeen met de situatie die wordt weergegeven op deze kaarten van het MGI. Niet enkel de turfputten, maar ook de langwerpige percelen en het wegenpatroon zijn mooi bewaard gebleven. In de noordwestelijke en noordoostelijke hoek hebben we nog steeds (zoals bij Ferraris) een afwisseling van akkers en weiland en langsheen de Molse Nete herkennen we de natte weilanden. Wel werden er de laatste decennia talrijke visvijvers in het gebied aangelegd; eerder storende elementen in dit verder gaaf bewaarde beemdenlandschap. Gelegen in de vallei van de nog sterk meanderende Molse Nete, wordt dit landschap gekenmerkt door talrijke overgangssituaties van nat naar droog. Daarnaast is er een grote dichtheid aan -vooral lijnvormige- kleine landschapselementen. Deze afwisseling in vegetatiestructuur resulteert in een rijke flora en de talrijke open waters maken het gebied ook interessant voor aan water gebonden fauna. Als geheel vormt Selguis / Kievermontbroek een natuurlijke stapsteen langsheen de Molse Nete tussen de bewoningskernen van Geel in het westen en Mol in het oosten. Dit landschap vertegenwoordigt een zeer goed herkenbaar valleigebied met een relatief gave langwerpige perceelsstructuur en talrijke restanten van opgaande begroeiing, die het geheel een eerder gesloten karakter geven. Opvallend en dominerend structurerend element is de nog sterk kronkelende Molse Nete. In de noordwestelijk hoek, die iets hoger is gelegen dan het eigenlijke valleigebied, is er een duidelijke overgang naar grootschaliger landbouwgebied. De talrijke sporen van de functies die dit typisch Kempische landschap in het verleden vervulde, geven het een aanzienlijke esthetische waarde.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Gelegen in de vallei van de nog sterk meanderende Molse Nete, wordt dit landschap gekenmerkt door talrijke overgangssituaties van nat naar droog. Daarnaast is er een grote dichtheid aan -vooral lijnvormige- kleine landschapselementen. Deze afwisseling in vegetatiestructuur resulteert in een rijke flora en de talrijke open waters maken het gebied ook interessant voor aan water gebonden fauna. Als geheel vormt Selguis / Kievermontbroek een natuurlijke stapsteen langsheen de Molse Nete tussen de bewoningskernen van Geel in het westen en Mol in het oosten.

Historische waarde

Deze ankerplaats betreft een goed voorbeeld van een oud beemdenlandschap met duidelijke sporen van 19de eeuwse turfwinning (cf. Ferraris, 1777 en MGI, 1909). Het grondgebruik in dit valleigebied komt nog in belangrijke mate overeen met datgene in de 18de eeuw, met natte gras- en hooilanden langs de rivier en in de noordwestelijke en noordoostelijke hoek akkers en weiland. Het wegenpatroon en de perceelsstructuur is relatief gaaf bewaard gebleven in vergelijking tot de toestand in het begin van de 20ste eeuw. De Molse Nete heeft doorheen de geschiedenis in dit gebied steeds haar sterk meanderende loop behouden.

Esthetische waarde

Deze ankerplaats betreft een mooi bewaard, kleinschalig valleigebied met centraal de sterk meanderende Molse Nete. De langwerpige percelering, de restanten van de turfwinputten en talrijke opgaande lineaire landschapselementen dragen bij tot de esthetische waarde van dit typisch Kempisch landschap.

Sociaal-culturele waarde

In de tweede helft van de 19de eeuw werd in het Kievermontbroek turf gewonnen.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Dit landschap vertegenwoordigt een zeer goed herkenbaar valleigebied met een relatief gave, langwerpige perceelsstructuur en talrijke restanten van opgaande begroeiing, die het geheel een eerder gesloten karakter geven. Opvallend en dominerend structurerend element is de nog sterk kronkelende Molse Nete. In de noordwestelijk hoek, die iets hoger is gelegen dan het eigenlijke valleigebied, is er een duidelijke overgang naar grootschaliger landbouwgebied.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • microreliëf
  • talud
Hydrografische Elementen:
  • waterloop
  • vallei
  • meander

Molse Nete, Millegemloop

Moerassige gronden:
  • rietland

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • bomenrij
  • houtkant
Kunstmatige waters:
  • turfput
  • vijver
Topografie:
  • repelvormig
  • opstrekkend
Historisch stabiel landgebruik:
  • plaggenbodems
Bos:
  • broek
  • struweel

Opmerkingen en knelpunten

Een aan te halen knelpunten in dit gebied is de recreatiedruk, m.n. de talrijke visvijvers.