Domein Krabbelshof, Lovenhoek en Krabbels Broek

Ankerplaats ID:A10043

Omschrijving

De ankerplaats ‘Domein Krabbelshof, Lovenhoek en Krabbelsbroek’ is gelegen op grondgebied van de gemeenten Vorselaar, Zandhoven en Grobbendonk op de overgang van Centrale- naar Zuiderkempen. De begrenzing van dit landschap wordt gevormd door de autosnelweg E34 Antwerpen-Eindhoven in het noorden, de Heirbaan in het oosten, de bewoning van Pulle (Zandhoven) in het zuiden en Pulderbos en Boskant in het westen. Bij Ferraris (1777) zien we langsheen de Pulse beek onbegaanbaar moeras. Rondom kwamen er enkele bospercelen voor en vooral langs de oostelijke kant heel wat akkers. Als oude ontginning was Lovenhoek (in het oostelijke gedeelte van de ankerplaats) gedurende eeuwen immers in agrarisch gebruik. De onvruchtbaarheid van de droge zandgronden en de eerder afgelegen ligging van de kleine nederzetting hebben er wellicht toe bijgedragen dat dit gebied in de vorige eeuw door de landbouw werd verlaten en opgeplant werd met naaldhout. In de 19de eeuw vond er tevens omzetting van moeras naar hooiland en bosontwikkeling plaats (Vandermaelen, 1854). Vandaag wordt dit landschap rondom de Molenbeek en Pulse beek centraal gedomineerd door bos met er tussenin natte weilanden; langsheen de randen hebben we relatief gaaf bewaarde open weilanden. Deze ankerplaats betreft een valleigebied dat nog heel wat kenmerken van het ‘oude landschap’ vertoont. We vermelden de dreven, bomenrijen, kleine percelen en typische natte weilanden langsheen de Molenbeek en Pulse Beek. Na WOII werd het centrale gedeelte van het gebied echter geschonden door het massaal aanleggen van visvijvers en de bouw van weekendhuisjes. Hierdoor is deze redelijk gaaf bewaarde open ruimte hier en daar versnipperd. Het ‘Krabbelshof’ betreft een prachtig domein met bossen, weilanden en een mooie dubbele toegangsdreef. Het oorspronkelijke kasteel werd verwoest tijdens WOII, de resterende bijgebouwen werden in de 2de helft van de 20ste eeuw omgebouwd tot landhuizen. Net ten zuiden van de ingangsdreef naar het ‘Krabbelshof’, ligt het ‘Driehoekhof’, een landhuis uit het einde van de 19de eeuw dat worden omgeven door een beboomde tuin. Het kapelletje, gelegen in het natuurgebied ‘De Krabbels’ en toegewijd aan O.-L.-Vrouw, klimt op tot de 2de helft van de 19de eeuw. Tot in de jaren 50 zou in het beekdal van de Pulse beek een galg -een oud terechtstellingsinstrument op de grens tussen verschillende gemeenten- hebben gestaan, waarnaar de naam ‘Galgevoortsebrug’ nog verwijst. Door de overgang van valleigebied naar hogere, drogere gronden, wordt de wetenschappelijke waarde van deze ankerplaats in de eerste plaats bepaald door de afwisseling in abiotische condities, wat resulteert in een rijke schakering aan vegetatietypes. Verder vertoont het beekdal van de Molenbeek-Pulse beek een aantal bijzondere kwaliteiten met een goede waterkwaliteit en nog vrijwel intacte structuurkenmerken en wordt de winterbedding nog gekenmerkt door een overwegend extensief bodemgebruik, waardoor de beekdal-beekrelatie nog steeds aanwezig is. Dit landschap vertoont een mooie afwisseling met laaggelegen valleigebied over hoger gelegen bosgebied naar open cultuurland met kleine landschapselementen. De kavelstructuur varieert van klein, onregelmatig in de vallei tot groot blokvormig op de cultuurgronden. In het noorden aansluitend -doch onderbroken door de autoweg E34- op de landschappen van het Zalfens Gebroekt en Blommerschot, is deze ankerplaats deel van een veel uitgestrekter relatief gaaf gebied in de Antwerpse Kempen. De uitgestrektheid, de relatieve ongeschondenheid en de variatie in opbouw en structuur dragen bij tot de esthetische waarde van het. Een toenemende recreatieve infrastructuur -in het bijzonder rondom de vijvers- en het voorkomen van atypische bebouwing vormen storende elementen in dit landschap en dienen daarom beter in het geheel te worden ingepast.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Door de overgang van valleigebied naar hogere, drogere gronden, wordt de wetenschappelijke waarde van deze ankerplaats in de eerste plaats bepaald door de afwisseling in abiotische condities, wat resulteert in een rijke schakering aan vegetatietypes. Verder vertoont het beekdal van de Molenbeek-Pulse beek een aantal bijzondere kwaliteiten met een goede waterkwaliteit en nog vrijwel intacte structuurkenmerken en wordt de winterbedding nog gekenmerkt door een overwegend extensief bodemgebruik, waardoor de beekdal-beekrelatie nog steeds aanwezig is.

Historische waarde

Deze ankerplaats betreft een valleigebied dat relatief ongeschonden is gebleven en daardoor nog heel wat kenmerken van het ‘oude landschap’ vertoont. We vermelden de dreven, bomenrijen, kleine percelen en typische beemden. Het Krabbelshof wordt reeds bij Ferraris vermeld als ‘Heerlijkheid Crabbosch’. De domeinstructuur is herkenbaar en relatief gaaf in vergelijking tot de kaart van het MGI uit het begin van de 20ste eeuw; doch het kasteel werd verwoest tijdens WOII. Het ten zuiden van het Krabbelshof gelegen ‘Driehoekhof’ betreft een landhuis uit het einde van de 19de eeuw. Het kapelletje, gelegen in het natuurgebied ‘De Krabbels’ en toegewijd aan O.-L.-Vrouw, klimt op tot de 2de helft van de 19de eeuw.

Esthetische waarde

De afwisseling van kleinschalig valleigebied, naar gesloten en hoger gelegen bosgebied en langs de rand open cultuurland met kleine landschapselementen geeft dit landschap een belangrijke esthetische waarde. De uitgestrektheid, de relatieve ongeschondenheid en de variatie in opbouw en structuur dragen eveneens bij tot de belevingswaarde van dit gebied.

Sociaal-culturele waarde

Tot in de jaren 50 zou in het beekdal van de Pulse beek een galg -een oud terechtstellingsinstrument op de grens tussen verschillende gemeenten- hebben gestaan, waarnaar de naam ‘Galgevoortsebrug’ nog verwijst.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Dit landschap vertoont een mooie overgang van laaggelegen valleigebied over hoger gelegen bosgebied naar open cultuurland. De kavelstructuur varieert van klein, onregelmatig in de vallei tot groot blokvormig op de cultuurgronden. In het noorden aansluitend -doch onderbroken door de autoweg E34- op de landschappen van het Zalfens Gebroekt en Blommerschot, is deze ankerplaats deel van een veel uitgestrekter relatief gaaf gebied in de Antwerpse Kempen.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • microreliëf
  • talud
Hydrografische Elementen:
  • waterloop
  • beek
  • vallei
Moerassige gronden:
  • moeras
  • rietland

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • tuin
  • park
Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • landgoed

‘Krabbelshof’ met bijgebouwen

Bouwkundig erfgoed:
  • huis

landhuis ‘Driehoekhof’

Landbouwkundig erfgoed:
  • schuur
Kerkelijk erfgoed:
  • kapel

Elementen van transport en infrastructuur

Wegenis:
  • weg

aarden wegen

Elementen en patronen van landgebruik

Puntvormige elementen:
  • bomengroep
Lijnvormige elementen:
  • dreef
  • bomenrij
  • houtkant
  • knotbomenrij
  • perceelsrandbegroeiing
Kunstmatige waters:
  • poel
  • vijver
Historisch stabiel landgebruik:
  • plaggenbodems
  • heide

heiderelicten

Bos:
  • naald
  • loof
  • broek
  • hooghout
  • struweel

Opmerkingen en knelpunten

Knelpunten zijn een toenemende recreatiedruk, m.n. rondom de vijvers met weekendverblijven en het voorkomen van atypische bebouwing. Tevens vermelden we de negatieve invloed van een toenemende schaalvergroting van de landbouw.