Montfortcollege¶

Omschrijving¶

De cisterciënzinnenabdij van Vrouwenpark werd omstreeks 1200 gesticht en in 1796 opgeheven. Ze ligt te Rotselaar, ten noorden van Leuven. 16de en 17de-eeuwse kaarten tonen een volledig omgracht complex gelegen tussen de Winge en de Lostingbeek en aan drie zijden omringd door een uitgestrekt eikenbos, het Kloosterbos. De directe omgeving is gedurende de gehele periode niet veel gewijzigd, het domein ligt nu wel geprangd tussen de spoorweg Leuven -Aarschot, de steenweg Leuven-Aarschot, aan de westkant de Winge en aan de oostzijde de Lostingbeek. Ondanks de slopingen na de Franse Revolutie en de daarop volgende functiewijzigingen - kasteeldomein, nadien college - bleef de abdijsite niet alleen qua omvang maar ook qua organisatiestructuur opvallend herkenbaar. De toegangszone in het verlengde van de kaarsrechte dreef aan de noordzijde , de aansluitende dienstvleugels, de kwadraatstructuur van de conventsgebouwen aan de zuidzijde samen met het ietwat afzijdig ingeplante abdiskwartier zijn op het terrein perfect retraceerbaar aan de hand van bovengrondse en deels opgegraven monumentale relicten: de aanzet van het 17de eeuws poortgebouw met voorliggende ijzerzandstenen brug, het aalmoezeniershuis (ca. 1700) en aangrenzende stal- en wagenhuisvleugel (1671), het cellarium uit de eerste helft van de 13de eeuw, de deels tot boven plinthoogte blootgelegde 13de eeuwse abdijkerk en tenslotte het abdissenhuis (1661). Een waardevolle 20ste eeuwse inbreng op het domein is de kapel van de Montfortanen uit 1954 ontworpen door E. Stassin (1899-1967). Deze gaaf bewaarde, zowel in- als uitwendig volledig in baksteen opgetrokken kloosterkapel is representatief voor het tot op heden weinig gekende en nog niet bestudeerde oeuvre van E. Stassin,die als leerling en navolger van de vermaarde benedictijner-architect Dom P. Bellot (1876-1944) verantwoordelijk was voor de verspreiding van diens gedachtengoed. Het abdijdomein kwam vermoedelijk in 1814 in handen van Joannes-Baptist Moerincx; burgemeester van Rotselaar en eigenaar van een aaneengesloten blok van 108 hectare, waar het voormalige abdijgoed de kern van vormt. Op grond van afmetingen van de oudste bomen mag worden aangenomen dat de nu nog bestaande tuin in die periode werd aangelegd op de ruïnes van of gelijktijdig met de afbraak van de abdijkerk en de aanleunende oude abdijgebouwen. Gens geeft in 1849 een beschrijving van de romantische landschapstuin die, met het abdissenkwartier als kern, binnen de oude ringgracht werd aangelegd en waarin de bekende ingrediënten van een eerder kleine, romantische tuin (“à l’anglaise”) uit het begin van de 19de eeuw voorkomen. Het belangrijkste structurende element dat wordt toegevoegd is een brede gracht, die als een meanderende rivier tussen twee heuvels, gevormd uit het puin van het oude klooster en van de abdijkerk en uit specie afkomstig van de uitgraving, diagonaal door het westelijke gedeelte van het domein loopt en zich halverwege in een ‘grot’ stort, in feite de gelijkvloerse verdieping van het lekenzusterskwartier, nu meestal aangeduid als de ‘krocht’. Een in deze grot opgeworpen stuw zorgt voor een “cascade sonore”. De dreef - volgens Gens beuken - die vanaf de steenweg Leuven-Aarschot naar het toegangshekken leidde, lag aan de buiten-zijde van de ringgracht. Het ‘pittoreske’ achthoekige paviljoentje aan het begin van deze dreef vormde een van de verschillende ‘fabriekjes’ of ‘follies’ die verspreid stonden over het park, waarbij vaak gebruik werd gemaakt van elementen (bijv. kapitelen) afkomstig van de gesloopte gotische gebouwen. Van het “rustieke toscaanse tempeltje” en eventueel andere fabriekjes is niets meer te bekennen. Toen de familie Moerincx in 1925 het domein te koop stelde, was de hierboven beschreven structuur nog vrijwel intact. Bij de verbouwings- en aanpassingswerken die na de aankoop van het kasteeldomein door de Montfortanen in 1927 werden uitgevoerd kwam er veel puin vrij, waarmee een gedeelte van de ringgracht werd gedempt. Het ‘eiland’ ten noorden van het abdissenkwartier werd daardoor het schiereiland waarop later de sportzaal zal worden gebouwd. Dit was een eerste aantasting van de oorspronkelijke structuur van het domein. Door de bouw in 1936-37 van een nieuwe vleugel in het verlengde van het abdissenkwartier werd bovendien de oude ringgracht onderbroken. Door de bouw van het internaat (de “nieuwe proosdij”) in 1964 werd daarentegen vooral de romantische parkstructuur aangetast: het middenkanaal, dat vroeger doorheen de ‘krocht’ liep en daarna bij het almoezeniershuis in de ringgracht uitmondde, werd over 60 à 70 m gedempt. Beschermd zijn: de boven- en ondergrondse overblijfselen van de voormalige abdij van Vrouwenpark, het park, samen met de sportvelden en de landbouwgronden aan de noord-en westzijde van het domein de kapel van het Montfortanancollege, het tuinpaviljoen, twee ijzerzandstenen boogbruggen. Het geheel is tevens beschermd als dorpsgezicht en bezit op educatief vlak een grote potentiële waarde.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶