Vallei van de Kindernouwbeek

Ankerplaats ID:A10045

Omschrijving

De Kindernouwbeek is gelegen te Lille ten zuiden van de autosnelweg E34. Verder wordt de ankerplaats begrensd door de Wechelsebaan en de Broekzijstraat in het oosten en de Roverstraat in het zuiden en westen. Het betreft een mooi voorbeeld van een oude landschapsstructuur en landschapsopbouw in de vallei van een Kempense laaglandbeek. De Kindernouwbeek en omgeving vormen een gaaf fragment van een goed bewaarde chronosequentie in het landschap die het resultaat is van verschillende historische ontginningsfazen. De oudste ontginningskern is Lille, wat wordt omgeven door open akkerland, waarrond vervolgens jongere rijbewoning tot stand kwam. Tussen deze bewoningsas en de eigenlijke (natte) valleigronden rond de Kindernouwbeek ontstond gesloten landbouwgrond met blokpercelen omgeven door houtkanten. De valleigronden werden als beemden en hooilanden gebruikt en hebben een typische strookvormige en opstrekkende percelering die met turfwinning wordt geassocieerd. Ten westen van de vallei komt droge heide voor die het resultaat is van vroegere ontginningen. Wegens de uitgestrektheid van de chronosequentie en de verdere evolutie van de andere fragmenten, wordt echter enkel het valleigebied in de ankerplaats opgenomen, niettegenstaande het gehele ruimtelijke complex bijna uniek is. In de 18de eeuw bestond de vallei voor het grootste deel uit moerassige graslanden en moeras. Een belangrijk deel ervan werd ontgonnen door middel van een rastervormig grachtensysteem en zowel de grachten als de Kindernouwbeek werden afgezoomd met hoogstammige bomen. De zo verkregen hooilanden sloten aan bij een met hagen afgeboord akkerland dat overging in een groot open akkergebied of ‘open-field’-landschap dat zich uitstrekte tot aan de dorpskern van Lille. Aan de westelijke kant van de vallei bevond zich een uitgestrekt heidegebied. Bij Vandermaelen (1854) vinden we een sterk gelijkende situatie terug. De vallei wordt gedomineerd door grasland met hier en daar restantjes van heide en enkele kleinere stukjes bos. De kaarten van het MGI geven de situatie in het begin van de 20ste eeuw: grote delen van het grasland zijn opgedeeld in smalle rechthoekige percelen. Deze nog steeds voorkomende langgerekte percelen met talrijke restanten opgaande begroeiing, die het landschap een gesloten indruk geven, zijn het resultaat van vroegere turfontginningen. De bospercelen zijn nagenoeg niet uitgebreid en aan de westzijde van de vallei komt nog steeds heide voor. Het open akkerland rond de dorpskern van Lille wordt stilaan versnipperd door bewoning en beplanting. Vandaag komen in de vallei van de Kindernouwbeek vele struwelen en moerasbossen voor. Verder werden verschillende putten gegraven en vinden we verspreid weekendverblijven. Als intact gebleven valleigebied van een laaglandbeek vertegenwoordigt deze ankerplaats een belangrijke geomorfologische waarde. Door de sterk variërende milieuomstandigheden zoals vochtigheidsgradiënten, bodemtypen, verschillen in voedselrijkdom en dankzij de goede waterkwaliteit van het hydrografisch net, vinden we hier op een eerder beperkte oppervlakte een rijke verscheidenheid aan begroeiingen. Deze gevarieerde vegetatiestructuur en floristische rijkdom gaat gepaard met een rijke fauna waaronder een aantal zeldzame broedvogels, alsook opmerkelijke vlindersoorten. De afwisseling in structuur en begroeiing geven het landschap een veelzijdig uitzicht en de smalle percelen en talrijke lijnvormige landschapselementen benadrukken het traditioneel landelijk aspect.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Als intact gebleven valleigebied van een laaglandbeek vertegenwoordigt deze ankerplaats een belangrijke geomorfologische waarde. Door de sterk variërende milieuomstandigheden zoals vochtigheidsgradiënten, bodemtypen, verschillen in voedselrijkdom en dankzij de goede waterkwaliteit van het hydrografisch net, vinden we hier op een eerder beperkte oppervlakte een rijke verscheidenheid aan begroeiingen. Deze floristische rijkdom gaat gepaard met een gevarieerde en soms zeldzame fauna.

Historische waarde

De historische waarde van dit landschap wordt bepaald door de nog steeds aanwezige en herkenbare oude landschapsstructuur en landschapsopbouw van een Kempens valleigebied, die de verschillende historische ontginningsfazen perfect weerspiegelen. Bij Ferraris en Vandermaelen herkennen we deze ankerplaats reeds als een opvallend stuk beekvallei, gedomineerd door moerassige graslanden, doorweven met grachten, afgewisseld met stukjes heide en enkele percelen bos. De kaarten van het MGI geven de situatie in het begin van de 20ste eeuw: grote delen van het grasland zijn opgedeeld in smalle rechthoekige percelen. Deze perceelsstructuur wijst op vroegere turfontginningen en bleef tot vandaag in het landschap bewaard.

Esthetische waarde

Door de kleinschalige variatie van open, halfopen en gesloten structuren met een zeer verscheiden opbouw, heeft dit valleilandschap een veelzijdig uitzicht. De talrijke zandwegen met brede bermen, het complex van houtkanten en bomenrijen en de smalle perceleringen benadrukken samen het traditionele landelijk aspect van het geheel..

Sociaal-culturele waarde

Als turfwingebied was de Kindernouwbeekvallei vroeger een leverancier van brandstof voor de plaatselijke bevolking.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Het landschap van de Kindernouwbeek betreft een gaaf fragment van een goed bewaarde landschappelijke chronosequentie die het resultaat is van een opeenvolging van verschillende ontginningsfazen. Verder heeft het een veelzijdig uitzicht door het op een kleine schaal voorkomen van structureel sterk verschillende begroeiingen en vormt het zo een sterk contrast met de monotone omgeving.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • microreliëf
Hydrografische Elementen:
  • beek

Kindernouwbeek

Moerassige gronden:
  • moeras

Elementen van transport en infrastructuur

Waterbouwkundige infrastructuur:
  • grachtenstelsel

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • bomenrij
  • houtkant
Kunstmatige waters:
  • turfput
Topografie:
  • repelvormig
  • opstrekkend
Historisch stabiel landgebruik:
  • heide

heiderelicten

Bos:
  • naald
  • loof
  • hooghout
  • struweel

Opmerkingen en knelpunten

Knelpunt is de aanwezigheid van weekendverblijven, waarvan de inpassing in het landschap moet worden nagestreefd en uitbreiding moet worden vermeden.