Kasteel van Groot-Bijgaarden

Ankerplaats ID:A20024

Omschrijving

Het kasteeldomein van Groot-Bijgaarden ligt ten westen van de Brusselse agglomeratie, naast de verkeerswisselaar van de E40 met de Brusselse grote ring. Het domein maakte deel uit van een groter geheel dat destijds eiegndom was van de Sint-Baafs-abdij te Gent. Het is omgeven door een ringgracht, omvat bospartijen, terrassen en tuinen - aangelegd door architect Fuchs in 1903 - en is toegankelijk langs een brug en een poortgebouw. Deze vijfbogige brug werd in 1906 gereconstrueerd met recuperatiemateriaal van elders afkomstig. De oudste delen van het poortgebouw zouden uit de 14de eeuw stammen. Los van het kasteel staat een donjon, grotendeels in baksteen opgetrokken en waarschijnlijk gebouwd in het begin van de 15de eeuw. Deze donjon staat op een lichte verhevenheid, die nu nog nauwelijks als motte kan bestempeld worden. Hij telde oorspronkelijk vijf niveaus, waarvan er een aantal in de 19de eeuw afgebroken werd. De oorspronkelijke toestand werd tussen 1910 en 1930 gereconstrueerd onder impuls van Raymond Pelgrims de Bigard die het domein verwierf in 1902 en ook het kasteel in zijn oorspronkelijke glorie herstelde. Door aankopen van aanpalende percelen kon hij ook het ongeveer 40 ha groot park reconstrueren. Verspreid in het park werden elementen opgesteld, gerecupereerd bij de afbraak van elders gelegen gebouwen. Het huidige kasteel met geïntegreerde kapel werd in de 17de eeuw gebouwd, maar na 1910 ingrijpend aangepast en vergroot. Het is een beschermd gebouw. De voormalige kasteelhoeve is buiten de ringgracht gelegen en werd ingericht als rijschool, het gebouw is in het begin van de 20ste eeuw in traditionele stijl gereconstrueerd door R. Pelgrims de Bigard. Ten zuiden van het kasteeldomein ligt het dorpsplein met de Sint-Egidiuskerk waarvan de vierkante toren dateert van ca. 1600, de pastorij en het nieuwe gemeentehuis.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

In het park komen talrijke oude bomen voor.

Historische waarde

De site werd voor het eerst vermeld begin de 12de eeuw. Begin de twintigste eeuw werd het kasteel historiserend gerestaureerd, met onder meer de restauratie van de donjon en het terug uitgraven van de middeleeuwse omwalling.

Esthetische waarde

Het kasteel vormt met zijn omgeving een pittoresk ensemble.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • microreliëf
  • talud
Macroreliëf:
  • macroreliëf

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • park
Nederzettingspatronen:
  • nederzettingspatroon
  • plein
Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • kasteel
  • toren
  • kasteelgracht
Landbouwkundig erfgoed:
  • hoeve
Kerkelijk erfgoed:
  • kerk
  • kapel
  • pastorie

Elementen van transport en infrastructuur

Wegenis:
  • weg

Elementen en patronen van landgebruik

Puntvormige elementen:
  • bomengroep
Lijnvormige elementen:
  • bomenrij
Kunstmatige waters:
  • vijver

Opmerkingen en knelpunten

Het domein is volledfig ingesloten door bebouwing en wegen.