R10082: Kasteeldomeinen Z-ZO Antwerpen en randgemeenten

Verstoring: Vergravingen in beekvalleien; door de band snijdt sterke bebouwingsdruk kasteelparken af van landelijke omgeving; andere verstedelijkingselementen (golfterrein, infrastructuren e.a.) versnijden relictzone.

Herkenbaarheid: 2

Samenhang: 2

Gaafheid: 2

Wetenschappelijke waarde:

De Melkkuip: door uitgesproken reliëf van hoger gelegen gronden die een depressie omringen, is er een zeldzame specifieke situatie ontstaan die als een kwel-amfitheater aangeduid wordt; watergebonden vegetatie met zeldzame plantensoorten; zeldzame vogelsoorten.

Historische waarde:

Kasteelparken en onmiddellijke omgeving. Middelheimpark: bij Vandermaelen een Jezuïtenhof; herkenbare structuur (vnl. drevenpatroon) (cf. Vandermaelen en MGI); volledig ingesloten door bebouwing; stukje van het domein van het Beerschothof is vrijwel onherkenbaar (cf. MGI). Struisbeek - Edegemse Beek: loop Struisbeek goed zichtbaar door begeleidend opgaand groen; loop Edegemse Beek meanderend en geaccentueerd door opgaand groen (cf. MGI); vallei van Edegemse Beek bestaat uit open akkerland met vage authentieke perceelsstructuur (cf. MGI), doch vergroot of aangepast, en verspreide hoeven (Vuilen Plas Hoeve, Badaenbroeksche Hoeven, Groeningenhoek Hoeve, e.a.); dreef naar Groeningenhofkasteel is nog aanwezig (cf. MGI). Groeningenhofkasteel: structuur en opbouw van domein nagenoeg intact (cf. MGI); te midden van sterk uitgekleed landbouwland verspreide restanten van perceelsrandbegroeiing en verspreide hoeven (o.a. omwalde Kapputtelhoeve). Arendnestkasteel: relatief gave en goed herkenbare parkstruktuur (cf. Vandermaelen en MGI); oorspronkelijke perceels- en wegenstructuur van omgevend landbouwland is verloren gegaan, doch aansluitend op vallei van Edegemse Beek (nog gedeeltelijk gesloten karakter) (cf. MGI). Schoonselhofkasteel: relatief gave structuur (cf. MGI); park volledig ingesloten door begraafplaatsen; schrans nog goed zichtbaar. Kasteel van Hemiksem en Klaverblad: kastelen en parken met herkenbare en relatief gave structuur (cf. MGI) palend aan open landbouwland met verspreide hoeven, waarvan oorspronkelijk wegenpatroon nog vrij intact en perceelsstructuur gewijzigd (cf. MGI). Kasteel Cleydaal: gaaf kasteelpark aansluitend op vallei van de Vliet met meanderende loop (cf. Vandermaelen en MGI); nabij Jezuïtenhof en kloosterhoeve is wegstructuur en perceelsstructuur nagenoeg identiek als bij MGI. Solhofkasteel: park en kasteel met relatief gave structuur (cf. Vandermaelen en MGI). Verbrandhof en Zelzaete hof: kasteel met park goed herkenbaar (cf. Vandermaelen en MGI) en aansluitend op vallei van de Diepen Beek, die moeilijk af te lijnen is in het landschap. Kasteel Hulgenrode: relatief gave parkstructuur (cf. Vandermaelen en MGI). Kasteel Boekenberg: park en kasteel met herkenbare structuur (cf. MGI), doch gaafheid verloren door volledige insluiting door bebouwing. Boelare Park: herkenbare en relatief gave structuur (cf. MGI). Kasteel Koeistaart: structuur goed herkenbaar (cf. Vandermaelen en MGI), bebost park volledig ingesloten door bebouwing en infrastructuren. Hof ter Linden: bij Ferraris reeds opgetekend; relatief gave parkstructuur en omwalling van nabijgelegen hoeve (ten oosten van park) nog herkenbaar (cf. Ferraris, Vandermaelen en MGI); omringend landbouwland heeft nagenoeg niets meer gemeen met Vandermaele en MGI, doch dient als ‘open ruimte’-buffer voor het kasteel. Kasteel Mussenborg: omwald kasteel met herkenbare en relatief gave structuur (cf. Vandermaelen en MGI). Weyninckkasteel: geïsoleerd kasteel met herkenbare parkstructuur en lange dreef naar kerk (hof-kerk-relatie) (cf. Ferraris, Vandermaelen en MGI). Huis Altena: gave en goed herkenbare structuur (cf. Vandermaelen en MGI); volledig ingesloten door bebouwing. Kasteel van Boechout: bij Ferraris reeds opgetekend; park heeft nog grotendeels structuur van bij MGI; omliggend landbouwland met herkenbaar wegenpatroon en grotendeels gewijzigde perceelsstructuur (cf. Vandermaelen en MGI), vroeger weiland is nu bos (cf. Vandermaelen en MGI). De Melkkuip: landschap met ongeschonden en ongewijzigd, eeuwenoud voorkomen. Zevenbergsehoeve: bosstructuur intact, maar doorsneden door spoorweg (cf. Vandermaelen en MGI), hoeve ingsloten door bebouwing. Boutersemhof en Broekbos (Kontich kazerne): Boutersemhof bij Ferraris en Vandermaelen een kasteel; nu enkel nog restant van eerste omwalling (cf. MGI); bos zelfde structuur als bij Vandermaelen en MGI; Nederhoeve reeds bij Ferraris en omwald; omringend landbouwland met kleine perceelsstructuur en restanten perceelsrandbegroeiing (cf. MGI). Tanghof: goed herkenbare structuur (cf. Ferraris, Vandermaelen en MGI); ten dele beschadigd door A1 en oprukkende verkaveling. Kasteel Zevenbergen en Muizenbos: domeinstructuur en aanpalend bos komen nagenoeg overeen met Ferraris; doorsneden door E313 en verkeerswisselaar. Kasteel Bossenstein en Broechemhof: bij Ferraris reeds vermeld; toenmalige structuur nog duidelijk herkenbaar; fel uitgeklede omgeving met nog aanwezige drevenstructuur (cf. Ferraris en MGI); bosrestanten nabij Bossenstein (cf. Ferraris); verstoord door E313 en verkeerswisselaar. Archeologische vondsten: Ijzertijd en Romeins aardewerk ten westen van Klaverblad kasteel, Romeins aardewerk nabij Zinkval (Schelle) (slechts gedeeltelijk in relictzone), Neolithisch materiaal nabij Terbekenhof (Wilrijk), belangrijke Romeinse nederzetting ten oosten van Groeningenhof, sporen van volle middeleeuwen (11de en 12de eeuw) ten zuiden van Arendnestkasteel (slechts ten dele in relictzone), lithisch materiaal ten zuidoosten van Arendnestkasteel (slechts ten dele in relictzone), urnenveld nabij Verbrande Hoeve, houten straatoppervlak uit 17de eeuw en middeleeuwse motte ‘Boutersem’ nabij Kontich Kazerne (ten noorden van Broekbos), middeleeuwse bewoning ‘Tanghof’, middeleeuwse motte ‘kasteel Weyninckxhoven’, Romeinse en middeleeuwse bewoning ‘Buizegem’ (ten dele in relictzone rond Weyninckxhoven), mesolithische site in vallei van Lauwerijkse Beek (ten zuidwesten van Bos van Moretus), belangrijke concentratie Romeins materiaal nabij Asselberg (ten oosten van kasteel van Boechout, slechts ten dele in relictzone), concentratie aardewerk uit Ijzertijd nabij Boshoek (Boechout) (ten dele in relictzone), Romeinse waterputten ten westen van Hoge Aard (ten dele in relictzone gelegen), Ijzertijdbewoning ten oosten van Hoge Aard (ten dele in relictzone) en middeleeuwse site in domein Zevenbergen.

Esthetische waarde:

Groene vlekken binnen verstedelijkte zone of aansluitend op een beekvallei; vroegere omgeving van kasteeldomeinen is nagenoeg volledig verloren gegaan, waardoor binding met omgeving - op enkele uitzonderingen na - verstoord of onbestaande is.

Beleidswenselijkheden:

Behoud kasteeldomeinen en nog bestaande aanpalende landelijke omgeving; vrijwaren van verdere bebouwing(sdruk).