Vallei van de Maarkebeek stroomafwaarts Maarke¶

Omschrijving¶

Deze ankerplaats situeert zich rond de vallei van de Maarkebeek, op het grondgebied van de dorpen Etikhove, Edelare, Leupegem en Maarke- Kerkem. In het zuiden van de ankerplaats meandert de Maarkebeek, met daarrond enkele weiden. De beek is dikwijls vergezeld van beekbegeleidende vegetatie. Ten noorden daarvan ligt een steile helling, die grotendeels onder grasland ligt, maar waar ook enkele akkerpercelen voorkomen en eveneens enkele bospercelen. Er komen ook enkele taluds op de helling voor. Op de top van de heuvel ligt de kouter. Dit is een open akkerlandgebied. Net als op de helling zijn er hier verschillende holle wegen. Ook de ommegang is hier geplaatst. De ‘Naamloze Boom’ maakt er ook deel van uit. Op Ferraris en Vandermaelen komen er enkele meersen voor rond de Maarkebeek. Er is al beekbegeleidende vegetatie op de Ferrariskaart aanwezig. Op de kouter en de minder steile stukken komt akkerland voor, op de steile helling voornamelijk weiland en enkele bossen. De bossen zijn nu nog altijd aanwezig, maar zijn wel wat in oppervlakte gesloken. Ook perceelsrandbegroeiing is aanwezig op de percelen van de steile helling. Het beeld vanop Ferraris en Vandermaelen is dus weinig gewijzigd. De oudste bewoningskernen waren reeds aanwezig, de bewoning is wel wat uitgebreid. Volgens de legende werd in 1452 een Mariabeeld dat voorheen toebehoorde aan de pastoor van Volkegem na zijn dood aan een kerselaar opgehangen, op de plaats van de huidige O-L-Vrouw van Kerselare. Het eerste mirakel bij het beeld, dat toen reeds in een klein kapelletje geplaatste was, vond plaats in 1455. De eerste steenlegging van de oudste kapel, ressorterend onder de abdij van Ename, bisdom Kamerijk, op de plaats van de kerselaar op 10 juli 1457 en ingewijd in 1460. In 1570 werd de kapel vergroot door de baron van Pamele, vermoedelijk ingevolge een gelofte door zijn vader Joos nadat hij in Egypte door een krokodil aangevallen werd. De gebalsemde krokodil werd later als votiefbeeld in de kapel opgehangen en in 1804 en 1860 vervangen door een houten krokodil. In 1614 werden belangrijke herstellingswerken uitgevoerd na vernielingen tijdens de godsdienstoorlogen. In 1679 en 1887 werden belangrijke werken uitgevoerd. Na een brand in 1962 werd de kapel volledig vernield en vervangen door een moderne betonnen kapel iets meer westwaarts. De enorme betonnen overluifeling over de grote beglaasde wand zie op het voorplein uit zodat ook het altaar van buitenaf zichtbaar is. De muurschilderingen refereren naar de afgebrande kapel en de krokodil. Ten noorden en oosten van de kapel staan van oudsher herbergen en het pomphuisje, een gewit bakstenen gebouwtje in de vorm van een kapel, vroeger met strodak, nu met een leien dak. Ten oosten van de verdwenen kapel staan twee rijen linden, aangeplant in de 20e eeuw. De kapel van Kerselare is nog steeds een bekend bedevaartsoord (vooral tijdens de meimaand). Rondom de huidige bedevaartskapel ligt de ommegang van ‘O-L- Vrouw van zeven Weeën’; daterend uit de jaren zestig. Het Kezelfort is op de Edelareberg gelegen. Het voormalige fort wordt hier volledig ingenomen door de fruitteelt van de hier gevestigde conservenfabriek. Het Kezelfort werd gebouwd onder het Hollands Bewind door Hollandse vestigingsbouwers in 1822-24 als gedetacheerd werk van de vesting Oudenaarde. Het Koningrijk der Nederlanden werd als bufferstaat tegen Frankrijk gebruikt dmv de 19 vestingen van de ‘Wellingtonbarrière’ afgesloten. Onder meer de Schelde, één der toegangswegen van Frankrijk, werd beveiligd door vestigingen, hier ten oosten van de stad Oudenaarde op Edelareberg. Op de Maarkebeek komen verschillende molens voor. Een daarvan is de Ladeuzemolen ter hoogte van de wijk Ladeuze. Hierbij hoort ook het molenaarshuis, een boerenburgerhuis met kleine aanhorigheden naast de Maarkebeek. De watermolen werd reeds in 1571 vermeld, alhoewel hij waarschijnlijk reeds voor 1500 bestond. De voormalige koren- en oliemolen hing af van de thans verdwenen nabijgelegen heerlijk kasteel van Ladeuze. In 1909 werd er een stoommachine bijgeplaatst in een kleine aanbouw tegen de voorgevel. De graanmaalderij werd verwijderd in de periode 1960-70, sedert 1975 is het als woning in gebruik. De Borgtstraat, ongeveer 1 km ten westen van het centrum van Maarke- Kerkem, refereert wellicht aan het in 1571 vermelde goed of hof Ter Borgt, een heerlijkheid waarvan weinig historiek bekend is. Wellicht lag ze in de buurt van de Borgtmolen op de Maarkebeek. De molen is aan het voormalige molenaarshuis gehecht. In een document uit 1155 is er sprake over de bouw van deze molen. In de 16e eeuw is het een korenwatermolen die eigendom van de graaf van Lalaing is. Op de kaart van 1644 wordt die als “Meulen ter Burch” aangeduid. In 1911-12 was er een uitbreiding van de bedrijfsgebouwen en de plaatsing van een stoommachine. Deze bleef in werking tot 1967. Op de Kapelleberg staat de Sint- Vincentiuskapel. Deze bedevaartskapel is op de zuidflank van de Kapelleberg, midden een ruim en omhaagd grasperk, met enkele linden, geplaatst. Er zijn geen bronnen bekend die over de oorsprong, stichters of andere elementen ivm de oprichting spreken. De jongste restauratie bracht aan het licht dat koor tot de Romaanse periode teruggaat. De oudste vermelding gaat tot 1569 terug als kapel ‘Ten Berghe’. In 1597 werd ze hersteld na verwoesting in 1580. Over de verbouwingen in de 17e en 18e eeuw is weinig bekend. In 1900 was de kapel nog gewit maar problemen met vochtigheid gaven aanleiding tot werken aan de binnenmuren en werden de buitengevels gecementeerd. Op de helling tussen de Kapellekouter en de Maarkebeek staan verschillende indrukwekkende gesloten hoeven. Dikwijls uit de 18e eeuw, met aanpassingen in de 19e en 20e eeuw. Sommige gaan op oudere kernen terug.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶