Ieperse Vesting - Verdronken Weide - Zillebeekse vijver - Palingbeek - Vierlingen¶

Omschrijving¶

Deze ankerplaats bevindt zich ten zuidoosten van de stad Ieper en bevat een deel van haar oude vestingwallen. Ze strekt zich uit van Hollebeke in het zuiden langs de Palingbeek/ kanaal Ieper-Komen naar de Verdronken Weide en de Zillebeekse vijver in het noorden. Het bos en jachthuis de Vierlingen vormen de westelijke grens. Ze wordt gestructureerd en gedomineerd door het kanaal Ieper-Komen en door de vestingwallen rond Ieper. Sinds de middeleeuwen is Ieper een belangrijke handelsstad (geweest) die via de Ieperlee in verbinding stond met de Ijzer (en de Noordzee) en via een weg in verbinding met Komen (aan de Leie). Rond 1860 besliste men een kanaal tussen Ieper en Komen te graven (in de bedding van de toenmalige Palingbeek) waarbij men het interfluvium tussen Ijzer en Schelde-Leiebekken moest doorsteken. Dit interfluvium loopt van de Westvlaamse heuvels (rond Kemmelberg) over de heuvel van Wijtschate naar Hollebeke, Zonnebeke en Plassendale en heeft in de ondergrond zandige sedimenten van de formatie van Gent en onderaan de Ieperiaanklei. Ter hoogte van Hollebeke ligt het kanaal naast de oude spoorwegbedding tussen Ieper en Komen die nu als fietspad gebruikt wordt. Het kanaal heeft aan weerszijden een dijk begroeid met laag struweel. In het kanaal staat rietvegetatie waardoor het rechte tracé van het kanaal visueel opvalt. Het kanaal Ieper-Komen is nooit gebruikt geweest als kanaal omdat de kanaalsleuf stroomafwaarts van Hollebeke telkens opnieuw toezakte door de onstabiele ondergrond. De zandige afzettingen van de formatie van Gent begonnen immers door de natte omstandigheden en door de steile taluds af te schuiven op de kleiige formaties van Tielt en Kortrijk die dienst deden als slierbaan. Tot net voor WOI poogde men om het kanaal uit te graven maar uiteindelijk stopte men de werken. Het resultaat was een diepe smalle sleuf dóór de interfluviale kam met langs de hellingen talrijke sporen van verglijdingsfenomenen, kleine bronniveau’s langs de hellingen, een onafgewerkt kanaal met een tiental sluizen erop waarbij men de natuur haar gang liet gaan. De Palingbeek valt visueel op in het landschap door de begeleidende loofbomen en struiken langs de steile wanden van de sleuf. Verspreid in het bos liggen enkele open stukken met lagere begroeiing door beheer, door de andere bodemcondities,… Het kanaal heeft dankzij haar natuurlijk en gradueel oeverprofiel een ongestoorde gradiënt van watervegetatie naar verlandingsvegetatie met specifieke en zeldzame flora. Dit groene lint vormt ook voor talrijke fauna een ideale biotoop. De Palingbeek is een natuurreservaat en heeft tijdens de zomermaanden een belangrijke recreatieve functie. Ten noordoosten heeft het een zeer lange en brede oprijlaan met dreven die sterk opvallen in dit open landbouwgebeid. Door dit kanaal werd de waterhuishouding in het gebied ook gewijzigd waarbij enkele beken die tevoren naar Leie afwaterden (o.a. Rozebeek), momenteel uitmonden in de Palingbeek en naar het Ijzerbekken stromen. Ten zuidwesten van het natuurreservaat ligt het kasteel de Palingbeek aan de gelijknamige oorspronkelijk beek. Langs de beek staat een loofbosje rond enkele vijvers, ontstaan door afdamming van de beek. Vlakbij ligt een golfterrein. In de ondergrond zitten nog talrijke mijntrechters uit WOI. Ten noorden ervan ligt het naaldbos de Twaalf Gemeten aansluitend op het gemengd bos rond jachthuis de Vierlingen. De Twaalf gemeten bevindt zich op gronden die voor landbouw marginaal zijn door de klei in de ondergrond. Het Vierlingenbos draagt talrijke sporen en relicten van WOI; langs deze flank aan de spoorwegbedding liggen namelijk Duitse kazematten en betonnen schuilplaatsen, bomkraters, enz.. Hill60 is een oorlogsmonument met voorgaande oorlogsrelicten. Het bos de Vierlingen heeft een wegenpatroon (soms met dreven) dat een bepaalde stervorm heeft. Ten westen van dit domein ligt het Molenbos op een helling waar de Ieperiaanklei dicht tegen de oppervlakte ligt. Het bestaat voornamelijk uit lofbomen met enkele gemengde percelen ook tussen. Het heeft een geometrisch wegenpatroon dat benadrukt wordt door dreven. In het Molenbos ontspringt de Klijtgatbeek die voor watertoevoer zorgt naar de Zillebeekse vijver en de vestingwallen. Deze bossen (behalve jachtdomein) vormen verspreide bosrestanten van een groter boscomplex dat op de Ferrariskaarten vermeld is. Tijdens WOI werden deze bossen vernield of gekapt en tijdens WOII werden ze gekapt als brandstof. Dus de aanwezige bomen zijn ongeveer een halve eeuw oud. Het omgevende landbouwland heeft een open karakter met verspreid enkele hoeves, ommuurde militaire kerkhoven en kleine depressies als resten van bomkraters. Langs de Ieperlee ligt nog de hoeve het Lankhof met vlakbij een intacte mottesite met gracht. Meer naar het noorden ligt het militair kerkhof “Bedford Cemetry” vlakbij enkel kasteelruïnes. Het gebied rond de Verdronken weide en de vestingwallen van Ieper hangen archeologisch en geomorfologisch samen. Dit gebied heeft in de ondergrond alluviale afzettingen volgens de geologische kaart en vormt een natuurlijke depressie. De beken uit de omgeving (Bollaertbeek, Klijtgatbeek, Pollepelbeek, Verdronken Weidebeek) stromen naar de Verdronken Weide toe en staan via de Ieperlee in verbinding met de gracht van de vestingwallen. De Verdronken Weide vormt nog steeds een aaneengesloten complex van grasland dat tijdens de wintermaanden deels overstroomd is. Van de vroeger perceelsrandbeplanting rest zeer weinig; de perceels- en grachtenstructuur wordt wel benadrukt door rietkragen in de grachten. Sommige beken hebben langs hun loop nog enkele korte bomenrijen. Op basis van opgravingen tussen de spoorweg en de Rijselse Weg (buiten de ankerplaats, ten westen van de Verdronken Weide) vermoedt men dat dit gebied een rijk archeologisch archief heeft van een middeleeuwse buitenwijk van Ieper. Vlakbij ligt hoeve Pollepelhof aan de rand van de Verdronken Weide net buiten de overstroombare weilanden. Het is een historische hofstede bestaande uit losse gebouwen in U-vorm geplaatst. Er is nog een chicorei-ast aanwezig. Vlakbij staat evenwel een recente loods die afbreuk doet aan de esthetische waarde van de hoeve. Vlakbij deze hoeve ligt nog een militair kerkhof. Ten oosten van de weilanden ligt de Zillebeekse vijver die ontstaan is door afdamming van de Vijverbeek sinds de middeleeuwen. Net als de Dikkebusvijver voorzag deze vijver in het drinkwater voor de stad Ieper. De lage ligging van deze omgeving maakte de bergingscapaciteit groter en de afdamming zelf gemakkelijker. Rond de vijver staat een opgaande bomenrij op de dijk die deze vijver visueel benadrukt. Ten noorden van de Verdronken Weide liggen de resten van de vroegere Vaubanvesting rond Ieper. Een gedeelte van de wallen en kasteelgracht zijn zeer goed bewaard gebleven. De stervormige structuur wordt visueel geaccentueerd door de bomenrijen langs de gracht, op de eilandjes en op de muren zelf. Deze vestingwallen vormen één geheel met de VerdronkenWeiden en bieden deze uithoek een meerwaarde.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶