Merelbeekse bossen¶

Omschrijving¶

De Merelbeekse bossen vormen een boscomplex tussen de dorpen Melsen, Baaigem, Munte, Bottelare en Schelderode. Deze bossen, die in elkaar overlopen, noemen het Makegembos, Harentbeekbos, H. Geestgoed, Bruinbos, Boswijk en Nerenbos. De oudst beschikbare kaart van dit gebied, nl. de kaart van ‘Het land van Aalst’, dateert uit 1644. Hierop staat tussen de dorpen Baaigem, Munte, Melsen en Bottelare reeds een bos getekend. Op de kaart van Friex uit 1743 staat er eveneens een bos op deze locatie ingetekend. Wanneer er op de Ferrariskaart gekeken wordt zien we dat het bos ‘Nerenbosch’ genoemd wordt. Het strekt zich tussen Bottelare, Melsen en Munte uit. Aan de rand komen er enkele akkers, door perceelsrandbegroeiing omzoomd, in het bos voor. Enkele lintvormige gehuchten; Makegem, Munte en Wassene, dringen in de rand van het bos door. Voorts wordt het bos door enkele straten en beken doorsneden. Ten zuiden van het boscomplex ligt tussen Baaigem en Munte een kouter. Op de Ferrariskaart is deze ook mooi te zien en staat er al een molen tussen Baaigem en Makegem. Als de Ferrariskaart met de kaart van Vandermaelen (1848) vergeleken wordt zien we dat het bos een groot deel geslonken is. Vooral aan de randen zijn er weiden en akkers bijgekomen, dit zorgt ervoor dat het bos meer versnipperd. Bij de kaart van Depot de la Guerre (1869) is het bosareaal nog wat gekrompen. Vanaf de kaart uit 1869 tot de recente topografische kaarten blijft de situatie ongeveer ongewijzigd. Juist enkele percelen aan de rand worden bos of omgekeerd, enkele percelen die tot landbouwland worden getransformeerd. Voor de rest blijft de situatie praktisch ongewijzigd. Vanaf de kaart van 1869 is op de noordhelling van de kouter tussen Baaigem en Munte een merkwaardige reliëfsvorm te zien. Op de Muntekouter bleven talrijke bunkers uit de jaren 1930, opgericht als laatste verdedigingslinie van Gent, bewaard. Op de top van de kouter staan twee clusters zendmasten. Wanneer de bodemkaart met het bodemgebruik op topografische kaarten vergeleken wordt, zijn er enkele verschijnselen erg opvallend. Op de open Muntekouter bevinden zich voor de landbouw goede zandleemgronden. Ten noorden hiervan ligt een veel lager gelegen gebied. Deze depressies, met erg natte zandleemgronden die een sterk gevlekte textuur B horizont hebben, zijn met bossen bedekt. Ten noorden van de lijn Wassene- Steenberge zijn de gronden eerder licht- zandlemig en nog verder noordwaarts worden het lemige- zandgronden. Maar ook hier geldt het principe: de natte depressies liggen onder bos, de iets drogere stukken zijn weiden en de goed gedraineerde gronden zijn akkers. Het substraat van de beboste depressies bestaat uit Paniseliaanklei, bij de kouter daarintegen is het Kwartair wat dikker en is het substaat zand. Aan de noordelijke grens van de ankerplaats komen we in de zandstreek. Dit is een zuidelijke uitloper van de Vlaamse Vallei. Op de Muntekouter, juist ten noorden van Baaigem, staat de ‘Prinsenmolen’. Naast de molen ligt voormalige molenaarshuis met bijhorende koetshuizen, de tuin is volledig omhaagd. Het huis dateert uit 1857 en staat op de plaats waar het zogenaamde ‘Nieuwhof’ of ‘Prinsenhof’, waartoe de molen, sindsdien Prinsenmolen, behoorde. De huidige Prinsenmolen zou in 1884 gebouwd zijn. De ronde, stenen korenwindmolen van het belt- of bergmolentype staat op de plaats van een vroegere houten staakmolen die minstens uit de 16e eeuw zou stammen en eigendom was van de prinsen van Gavere. Eind de 18e eeuw werd de molen openbaar verkocht als nationaal goed. In het midden van de 19e eeuw werd een stoommaalderij toegevoegd. De nieuwe molen heeft met windkracht gemalen tot 1953 met terzelfdertijd een elektrische maalderij met walsenstoelen onderin de molen. Sinds de storm van 1972 is hij zonder gevlucht. Ondertussen is de molen grotendeels gerestaureerd. Voor de molen staat een recent molenaarshuis. In het bos en aan de rand ervan staan nog enkele hoeves in regionale baksteenarchitectuur.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶