| Ankerplaats ID: | A20049 |
|---|
Meldert is gelegen ten zuidwesten van Tienen, naast het voormalig hollewegenlandschap bij Hoegaarden, dat door een ruilverkaveling verstoord werd. Het is een landelijk dorp in een de vallei van de Molenbeek, gesitueerd tussen de grote kouters. De gebouwen van het voormalige molencomplex op deze Molenbeek werden sterk gerenoveerd. In de drassige vallei komen talrijke boomgroepjes voor, op de flanken vinden we taluds. Centraal in het afgebakende gebied ligt de Sint-Ermelindiskerk met erachter de Sint-Ermelindiskapel, een gekend bedevaartsoord. De kerktoren, gebouwd in een overgangsstijl, dateert uit de 13de eeuw, hij werd verhoogd in gotische stijl met een spits uit de 17de en een portaal uit de 18de eeuw. De kerk werd in verschillende bouwcampagnes opgericht. De eenbeukige Sint-Ermelindiskapel dateert uit de 17de eeuw en is rijk versierd met barokmotieven. Het ommuurde kerkhof ligt op een hoogte, een eind van de kerk verwijderd. De pastorie is een classicistisch dubbelhuis uit de 18de eeuw, typisch voor de streek. Als gesloten hoeve kan de 18de-eeuwse Prins Kardinaalhoeve vermeld worden. Kort bij deze hoeve ligt de donjon van Meldert. De eerste vermelding van de heren van Meldert dateert van 1279, maar pas in 1408 verscheen de omschrijving ‘versterkte woning’, omgracht en toegankelijk via een smalle ophaalbrug. Hoewel het gebouw in 1568 door brand geteisterd werd, trad het definitief verval pas in de 18de eeuw in. Slechts twee niveaus van de donjon zijn overgebleven: de kelder en niveau 1. Na de brand van 1568 werd iets zuidelijker een nieuw kasteel gebouwd, dat ca. 1850 vervangen werd door het huidige gebouw, een uniek voorbeeld in Vlaanderen van een gaaf bewaard, neogotisch geïnspireerd kasteel. Het ligt temidden van een ongeveer 47 ha groot verwaarloosd park, op een helling ten zuidwesten van het dorpscentrum en ten zuiden van de vallei van de Molenbeek. Aan de zuidkant ligt een U-vormige dienstvleugel. De orangerie, die nadien als kapel ingericht werd, is een ontwerp van Hendrik Beyaert. In 1911 werd de oudere 19de-eeuwse parkaanleg in romatische geest vervangen door een ontwerp van Louis Van der Swaelmen. Het is voor de Belgische tuinarchitecten een vrij uniek voorbeeld van de ‘composite style’. Niettegenstaande het park momenteel verwilderd is, zijn de hoofdlijnen van de parkaanleg nog herkenbaar, evenals een langwerpige vijverpartij die in 1850 aangelegd werd door het opstuwen van een zijarm van de Molenbeek. Het voormalige openluchtzwembad met bijhorend rustiek cementen kleedhokje zijn eveneens componenten van deze tuinaanleg. Sinds 1957 is het kasteel in het bezit van de Aalmoezeniers van de Arbeid, die er een jongensschool met internaat in onderbrachten, beter bekend als het Sint-Janscollege.
Het kasteelpark van Meldert, inclusief het zgn. Meldertbos, en bepaalde gedeelten van de Molenbeek, herbergen waardevollen biotopen. Het park heeft een grote dendrologische waarde.
De dorpskern omvat, naast de oudste kasteelsite met de donjon, diverse oude gebouwen (kerk, St-Ermelindiskapel, Prins Kardinaalhoeve, pastorie) die een historisch belangrijk ensemble vormen, zoals ook de site van de watermolen tennoorden van het dorp Het huidige kasteelpark van Meldert weerspiegelt twee aanlegcampagnes: een landschappelijke die nog een groot deel van het domein bepaalt; 2° een neo-formele met aanlegprincipes van de Nouveau Jardin Pittoresque-beweging, naar ontwerp van Louis Van der Swaelmen. De gebouwen (neomiddeleeuws kasteel, oranjerie van Beyaert) zijn zeer interessante voorbeelden van de 19de eeuwse architectuur en werk van vooraanstaande architecten.
Een landelijk dorp in een valleitje tussen de grote kouters. In het dorp zijn nog heel wat mooie historische gebouwen. Het kasteelpark van Meldert heeft een hoge ontwerpkwaliteit.
Bebouwing in de dorpskern en langs de noordzijde van de vallei van de Molenbeek.