| Ankerplaats ID: | A30036 |
|---|
Deze ankerplaats ligt binnen de vierhoek gevormd door de dorpskern van Abeele (Frankrijk), de Helhoek langs de weg tussen Abeele en Poperinge, Wolfshulle en de St-Bernardusbrouwerij (die niet tot de ankerplaats behoort). Ze ligt op de interfluviale kam tussen het bekken van de Vleterbeek en het bekken van de Heidebeek/Ijzer. De hellingen die naar het oosten en noorden afhellen, zijn steiler dan de westelijke en zuidelijke. Langs deze kam komen talrijke bronnen voor die het ontstaan geven aan beken die in noordoostelijke riching afwateren naar de Vleterbeek, of in de noordwestelijke richting naar de Heidebeek en de Ijzer. Deze heuvel is opgebouwd uit klei van de formatie van Kortrijk (oude benaming: Ieperiaan) en op de hoogste gedeelten ligt nog zand van de formatie van Gent (oude benaming: Paniseliaan) met lokaal kleilenzen. De kwartaire zandleemlaag is zeer dun en lokaal afwezig waardoor zeer natte bodemcondities en stuwwater voorkomen. Waar de zandige lagen rusten op de klei (van de formatie van Kortrijk) kunnen bronnen ontstaan. De beken hebben vlakbij de bronnen een vrij natuurlijke loop en zeer diep ingesneden dalhoofden met steile wanden. De twee bronbeken van de Pokhanebeek hebben aan de randen enkele steile taluds die soms begroeid zijn met houtige soorten. De beekjes zelf worden geaccentueerd door begeleidende bomen en struiken. Het Helleketelbos is een restant van een vroeg-middeleeuws bos dat zich uitstrekte van Watou tot Beselare. Volgens de kabinetskaart van graaf de Ferraris (ca.1776) was dit bosbestand reeds serieus verminderd. Het huidige bos bestaat uit percelen met loof-, naald- en gemengd bos (middelhout). In het bos ontspringt de Bommelaarsbeek. Het bos wordt omringd door landbouwland waarbij de percelen vlakbij het huidige bos veel groter zijn en een regelmatiger vorm hebben dan de percelen verder van het bos. Ten zuiden van het bos liggen nog enkele hoppe-akkers die vroeger veel talrijker voorkwamen in de streek rond Poperinge. De constructies om de hoppeplanten te leiden vallen door hun hoogte op in het landschap. Wanneer de hoppe volgroeid is, zorgt deze groene massa voor een meer gesloten landschap. Rond de hoeves liggen veelal enkele huisweiden. De rest is akkerland. In het noorden en het westen van de ankerplaats hebben sommige percelen nog een haag als perceelsrandbegroeiing wat een restant vormt van het vroegere bocagelandschap. Elders komen slechts weinig bomenrijen voor. Het wegenpatroon wordt gestructureerd door het reliëf en de hydrografie. De meeste wegen lopen parallel aan de valleien. Op de kamlijn loopt ook een weg. De wegen hebben soms (begroeide) taluds en soms zijn het holle wegen. Her en der treft men kapelletjes aan. De weinige bebouwing is verspreid over het gebied. Ze bestaat hoofdzakelijk uit hoeves met losstaande gebouwen omringd door een bomenrij en/of aansluitend een boomgaard. Net ten noorden van het Helleketelbos staat een klein vakwerkhuisje nabij een boerderijtje. Waarschijnlijk een voormalige hopast. Het is goed bewaard, past binnen het hoppelandschap ten zuiden van Poperinge en valt op door de aparte stijl. Recente uitbreidingen bij landbouwbedrijven doen afbreuk aan de esthetische waarde van deze gave en herkenbare hoeves. We hebben dus een open landschap met talrijke zichten op de omgeving en de aangrenzende Vleterbeekvallei. Het bos accentueert de hoge ligging van dit interfluvium. In het zuidoosten grenst deze ankerplaats aan de ankerplaats van Vleterbeek.
De verscheidenheid van de geologische lagen geeft het onstaan aan bronnen rond deze asymmetrische heuvel die het interfluvium vormt tussen bekken van de Vleterbeek en de Heidebeek/Ijzer. De bronnen veroorzaken vele steile en diep ingesneden dalhoofden rond de heuvel die overgaan in steile valleitjes met vaak taluds aan de randen. De sterke relatie tussen geologie en hydrografie, én de hoge gaafheid van het natuurlijke beeksysteem (nauwelijks/geen menselijke ingrepen) bepalen de (aard)wetenschappelijke waarde van het gebied. Lokaal komen resten voor van hagen en houtkanten die herinneren aan het voormalige bocagelandschap. Deze hagen en houtkanten vormen ideale biotopen voor fauna. Het oud bos herbergt talrijke florasoorten waarbij de bosranden de grootste soortenrijkdom hebben.
In de vroege middeleeuwen was het Helleketelbos een onderdeel van een boscomplex dat zich uitstrekte van Watou tot Beselare; het huidige bos is nog slechts een tiende van de oppervlakte in de 18de eeuw. De perceleirng van de voormalige bospercelen verschilt van de percelen die reeds langer in ontginning zijn. Het vakwerkhuisje (voormalige hopast) nabij het Helleketelbos is zeer goed bewaard en vormt industrieel-archeologisch erfgoed van de hoppestreek rond Poperinge.
Door de hoge ligging en de openheid van het landschap heeft men een wijds zicht op de vallei van de Vleterbeek en het Hoppeland van Poperinge. De talrijke holle wegen vormen door hun lagere ligging tov de omgeving en door de begroeiing van de taluds een visuele barrière die het zicht beperkt in één richting.
*
Het reliëf en de hydrografie bepalen nog grotendeels het landgebruik die op hun beurt grotendeels van de geologische gesteldheid afhangen.
interfluvium Vleterbeek - Heidebeek
Bommelaarsbeek, Pokhanebeek
verspreid langs de wegen; Mariakapel bij Helleketelweg
dreef zuidoostelijke grens van de ankerplaats
bronbos
Het landelijk karakter van de ankerplaats dient maximaal behouden te blijven waarbij visueel storende uitbreidingen bij landbouwbedrijven dienen gebufferd te worden. De typische hoppeteelt gaat echter sterk achteruit, maar uit histroisch oogpunt is het aan te bevelen deze te bestendigen. Ook de restanten van het bocagelandschap dienen uit historisch oogpunt gevrijwaard en eventueel uitgebreid. De lozing van afvalwater in de beken heeft een storende invloed op de flora en fauna in deze beken met een gave natuurlijke loop.