Jagersborg¶

Omschrijving¶

Het domein Jagersborg is gelegen op de grens tussen Maaseik en Neeroeteren. Noordelijk en oostelijk sluit het omgevende landschap aan tegen de dorpskern van Kinrooi en het gehucht Gremelslo. In zuidelijke en westelijke richting wordt het begrensd door de Diestersteenweg (N773) en de Kinrooiersteenweg (N757). Recente woningbouw is er haast onbestaande. Het landschap behoort geomorfologisch tot het dekzandgebied ten noorden van Maaseik. Het zwak tot zeer zwak golvend microreliëf is gevormd in de gemiddeld 8 meter dikke laag dekzand, die door de wind tijdens het laatste deel van de Würmijstijd (zo’n 70 000 tot 10 000 jaar geleden) vanuit het noorden werd aangevoerd. Omwille van het zwak reliëf en de daarmee gepaard gaande gebrekkige ontwatering is het gebied van nature drassig. . Bovendien komen er diverse vochtige depressies en kommen voor. Ten oosten bevindt zich een brede ondiepe depressie, op hoogten van 31-33 m, de laagste waarden in het dekzandlandschap, die verder noordelijk te volgen is en fluvio-eolische afzettingen bevat. Het is in deze depressie dat zowel de Itterbeek als het Zwartwater (of de Witbeek) afbuigen en kortstondig een zuid-noord oriëntatie aannemen. Ten westen liggen deflatiekommen, omkranst door de armen van paraboolduinen van verschillende oriëntatie. De duinen vormen de enige, van nature drogere plaatsen. Wellicht in verband daarmee is het gebied rijk aan archeologica. Tot midden 19de eeuw nog maakte het gebied deel uit van een uitgestrekte heide- en moerasvlakte tussen de Itterbeek en de Bosbeek. Het gevarieerde landschap werd in de toenmalige landbouweconomie geëxploiteerd door begrazing met vee, het winnen van plaggen, strooisel en turf en het kappen van hout. Ten noorden tegen de Itterbeek kwamen wellicht reeds vroeger beemden voor, in gebruik als vochtig hooi- en weiland. Na de ontginningswet van 1847 werden ook de andere gronden in cultuur gebracht. In 1849 werd de hoeve Jagersborg gebouwd, die haar naam zou geven aan het bijhorende domein. Het is een gesloten hoeve van 1849, met boerenburgerhuis, schuur, stal en recente aanbouwsels tegen de achtergevel, die tijdelijk ook als herberg fungeerde. Zij ligt thans ingesloten tegen het gelijknamige industrieterrein van Maaseik. Vlakbij staat een kleine, langgestrekte hoeve, wat afgelegen van de weg. Om het gebied te ontwateren werd een veelheid van grachten en meestal kunstmatige zijbeken aangelegd. Het regelmatig en blokvormig wegenpatroon wijst trouwens op een jonge ontginning. Tegen het einde van de 19de eeuw was Jagersborg grotendeels bebost. Die bebossing werd vermoedelijk gekapt, gezien meer dan de helft van de huidige eikenbestanden dateren van 1911. Later werden vooral in het westelijke gedeelte van het gebied wisselend bossen omgezet tot weiden of herbebossingen met naaldhout uitgevoerd. Op vochtige plaatsen werd populier aangeplant. Sinds de jaren 1970 bleef het bodemgebruik nagenoeg ongewijzigd en werd het 200 ha grote boscomplex door de overheid aangekocht. Thans bestaat het voornamelijk uit oudere gemengde eikenbestanden met een variatie van elzenbroeken, moerasbossen, naaldhout en populierenaanplanten. Heiderelicten, plassen, rietmoerassen en veengronden verhogen de ecologische waarde van het gebied. De sociaal-culturele functie van het domein is beperkt, maar niettemin is het voor wandelrecreanten toegankelijk op de aangeduide wegen. Daarbuiten kunnen voor groepen op aanvraag begeleide wandelingen plaats vinden. Het landschap ten zuiden van de hoeve Hof ter Heide, richting Jagersborg, wordt nog steeds gekenmerkt door een blokvormig patroon van natte graslanden. In dit coulissenlandschap laten bomenrijen en ijle houtkanten doorkijk toe. Wellicht komt het overeen met het uitzicht van de oorspronkelijke ontginningen. Noordelijker primeert het open vochtig grasland van de Geisterse Heide, waar waardevolle landschapselementen grotendeels verdwenen zijn. Dat zou in grote mate het gevolg zijn van de ruilverkaveling die in 1985-86 stroomafwaarts langs de Itter heeft plaatsgevonden. De vochtige hooibeemden aan de Itter, ten noorden van de Schaachterzijp noemde men De Raam. Kort na de tweede wereldoorlog nog werden er in het najaar na het oogsten van de toemaat koeien gehoed. Ook aan de oostelijke begrenzing met Gremelslo liggen vochtige graslanden. Verspreid over het gebied komen nog wat bomenrijen, houtkanten, -wallen en struwelen voor. Dreven verbinden verschillende gebiedsdelen.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶