Patersmote Kortrijk

Ankerplaats ID:A30067

Landschap

Omschrijving

Deze ankerplaats ligt ten westen van het centrum van Kortrijk langs de Leie, ten zuiden van Bissegem (gem. Kortrijk). In het noorden vormt de Leie de grens van de ankerplaats. De percelen vlakbij de Leie kennen zeer vochtige bodemcondities en worden als grasland gebruikt. De knotbomenrijen vormen restanten van het meer gesloten meersenlandschap. Op de hoger gelegen gronden liggen akker- en weilanden evenals enkele historische sites. De gebouwen liggen aan de rand van de vallei buiten het natuurlijk overstromingsgebied. De Patersmote was oorspronkelijk een buitengoed van de paters Jezuïeten uit de 17e eeuw, maar werd verkocht na de afschaffing van de orde. Tijdens de 20e eeuw liet de nieuwe eigenaar het landgoed verbouwen en vergroten waarbij de eigenheid bewaard bleef. Het gebouw heeft een omwalling en ligt in een goed onderhouden tuin met vijver en vista’s met kenmerken van de Engelse landschapsstijl. In het landgoed liggen een moestuin, een boomgaard, een opvallend prieeltje, een toegangspoort,… Het park heeft een zeer hoge botanische en dendrologische rijkdom waaronder een belangrijk aandeel stinsenplanten. Het kasteel van Marke is gebouwd rond de eeuwwisseling van de 18e en 19e eeuw in laatclassicistische stijl met stijlkenmerken van de empirestijl en ligt centraal in het park. De kronkelende grenzen van de beplanting en de grillige waterpartij met eilandje en brug zijn typisch voor de Engelse landschapsstijl van dit park. De centrale vista op de Leie werd dicht geplant. Ten noordwesten liggen enkele bijgebouwen die als woning en bibliotheek dienst doen. Vlakbij ligt een ovale moestuin die nog volledig ommuurd is. De oostelijke grens van het park valt samen met de Markebeek die verder in de Leie uitmondt. De toegang tot het domein is een dreef met in het begin een conciërgewoning en een kapelletje. Ten oosten van het kasteeldomein ligt de hoeve die erbij hoorde. Ze bestaat uit enkele losstaande gebouwen die gaaf bewaard zijn. Vanop de omringende wegen heeft men een open zicht op de kasteeldomeinen.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

De Leievallei vormt het fysisch kader voor het landgebruik en bepaalt het voorkomen van bebouwing. Het park bij de Patersmote herbergt een grote florale en dendrologische soortenrijkdom met stinsenplanten.

Historische waarde

De hoge gaafheid van het bouwkundig erfgoed en de relatie met de omgeving geven het een meerwaarde. Bovendien vormen de artificiële tuinen met specifieke aanleg één geheel met de gebouwen. Het historisch graslandgebruik en de knotbomenrijen vormen restanten van het vroegere meersenlandschap in de vallei en zij vormen het landschappelijk kader voor het bouwkundig erfgoed.

Esthetische waarde

Dankzij het open landschap neemt het gave en historisch waardevol bouwkundig erfgoed een belangrijke plaats in in het landschap waarbij de parken, tuinen en toegangsdreven de gebouwen landschappelijk omkaderen. Het verschil in landgebruik maakt de verschillende bodemgesteldheden duidelijk zichtbaar waarbij het graslandgebruik de Leie en vallei accentueert, én de ligging van de beide domeinen de valleirand benadrukt.

Ruimtelijk-structurerende waarde

De Leievallei is het structurerend element van het landschap in deze ankerplaats (de ligging van bebouwing, wegen parallel aan vallei, graslandgebruik,…).

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Hydrografische Elementen:
  • rivier
  • beek
  • vallei

Leie, Markebeek

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • tuin
  • park

bij patersmote; park bij kasteel van Marke

Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • kasteel
  • landgoed
  • muur

landgoed ten oosten kasteeldomein; ommuurde tuin

Militair erfgoed:
  • motte

patersmote

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • dreef
  • bomenrij
  • knotbomenrij

restanten van knotbomenrijen

Kunstmatige waters:
  • vijver

bij kasteel, op domein van Patersmote

Typische landbouwteelten:
  • hoogstam
Bos:
  • loof

park bij domein

Opmerkingen en knelpunten

Deze ankerplaats is bijna ingesloten door de bebouwing en verstedelijking en vormt een belangrijke open ruimte vlakbij het stadscentrum. De nieuwbouw nabij het bouwkundig erfgoed doet afbreuk aan de belevingswaarde van de omgeving. Bijkomende bebouwing dient vermeden te worden en bestaande storende nieuwe bebouwing dient voldoende gebufferd te worden.