Bosketen tussen Sint-Jan-ter-Biezen en Sint-Sixtusabdij

Ankerplaats ID:A30034

Omschrijving

Deze ankerplaats ligt ten zuidoosten van Proven (gem. Poperinge) en strekt zich uit van het bos nabij kast. Couthof tot de omgeving van de abdij St-Sixtus van West-Vleteren (gem. Vleteren). De grens van de ankerplaats loopt in tegenwijzerzin vanaf de abdij St-Sixtus naar herberg “De Sportvriend”, “Vliegend Paard”, herberg “Leeuwerik”, naar het Bardelenbos, herberg ” Canada”, De klijte, rond het bos ten zuidwesten van Couthof, naar de Gapaard, herberg “Le canon” en “Blankelinde”, tot de abdij. Ze is gelegen op de interfluviale kam (zuidwest-noordoost georiënteerd) tussen de Ijzer én de Vleterbeek/Poperingse Vaart. Langs de helling van deze rug komen talrijke bronniveau’s voor. De ondergrond bestaat uit tertiaire klei van de formatie van Ieper die bedekt is door een zandleemlaag (lokaal minder dan 1m dik). Deze interfluviale kam wordt aangesneden door de dalhoofden van talrijke beken zoals de Haringebeek en de Hollebeek (rond kasteel de Lovie), Klijtebeek (kast. Couthof), Bernardsbeek en de Hoeslandbeek. De beekvalleien zorgen voor een zacht golvend reliëf. Tijdens de vroege middeleeuwen was de gehele kam bebost. Momenteel resten er heel wat kleinere loofboscomplexen die niet meer op elkaar aansluiten. De bosranden herbergen een grote soortenrijkdom aan lagere en hogere planten. Ze worden omringd door een mozaïek van wei- en akkerlanden zonder perceelsrandbegroeiing. Het huidige wegenpatroon stemt goed overeen met dat op de Ferrariskaarten en het vormt de basis voor de percelering. Daarom meent men dat dit een oud ontginningsgebied is. Het wegenpatroon volgt grosso modo de oriëntatie van het interfluvium (SW-NE) of staat er loodrecht op (SE-NW). De wegen mijden evenwel de valleien (behalve weg tussen Krombeke en Poperinge). Sommige wegen hebben taluds en houtkanten aan één of meerdere kanten van de weg. Sommige wegen worden geaccentueerd door begeleidende bomenrijen; dergelijke dreven vindt men ook binnen bospercelen. Verspreid komt men kapelletjes tegen met enkele opgaande bomen erbij Centraal in de ankerplaats (rond “Tour du monde”) ligt een militiar kerkhof voor slachtoffers van WOI; deze streek lag immers vlakbij de frontlinie van WOI. De aanwezige hoeves zijn sterk verspreid en in baksteen opgetrokken. Ze bestaan veelal uit enkele losstaande gebouwen met resten van een middeleeuwse walgracht en zonder storende nieuwbouw. Op het kasteeldomein “De Lovie”, gelegen aan een bronniveau, is momenteel een instelling voor mentaal gehandicapten gevestigd met nieuwe gebouwen en paviljoenen. Het oorspronkelijke kasteel is niet aangetast. Het ligt op een terp en heeft een Italianiserende neorenaissance stijl. De bijhorende nutsgebouwen zijn in een meer landelijke stijl (met speklagen-architectuur) opgetrokken wat contrasteert met de stijl van het kasteel. In het park is nog ander bouwkundig erfgoed aanwezig: een kleine berg (Drogenbroodberg) met een prieeltje; een ijskelder, klooster en kapelletjes. Vlakbij het kasteel liggen twee vijvers (resp. in het noorden en het oosten) met aansluitend enkele graslanden. Het volledige domein is omringd door bos (een gedeelte onder hakhoutbeheer) en is van de omgevende rijweg niet zichtbaar. In het bos lopen enkele dreven. Ten noorden ligt het Jagershof dat waarschijnlijk een oude jachthuis was. Het gebouw is in ecclectische stijl opgetrokken met speklagen ertussen. Het domein Couthof werd in de 18e eeuw grondig veranderd en bleef zo bewaard tot vandaag. Het park werd aangelegd in Engelse landschapsstijl met een vijver ten noordoosten van het kasteel, rondom enkele weilanden en kronkelende paden. Bij het kasteel staan nog een ommuurde moestuin met hovenierswoning, een boomgaard (orangerie is afgebroken), koetshuis en paardenstal. Vlakbij het wagenhuis staat een gebouwtje uit WOI. Op het weiland ten westen van het kasteel aan de overkant van de Couthoflaan staat momenteel nog “de Galge” een neogotisch bouwwerk van twee bogen dat vroeger het oriëntatiepunt was voor een doolhof. Dit domein is eveneens aan een bonniveau gelegen. Ten noorden van het kasteeldomein liggen een voormalige herberg, een wagenmakerij en een hoeve die bij het eigendom van het kasteel behoorden. Het bos ten westen van het domein is doorsneden door enkele wegen die vasthangen aan de plaatsing van het kasteel Couthof. De St-Sixtusabdij is een trappistenabdij gesticht in 1831 waar tot voor enkele jaren trappist gebrouwen werd. Het complex bestaat uit een poortgebouw, een slotklooster, een kapel, een schoolgebouwtje en brouwerijgebouwen. Dit is één van de weinige trappistenabdijen in België. Van de heuvelrug heeft men een wijds zicht op de omgeving in noordwestelijke richting en in zuidoostelijke richting. Het bos en het waardevol bouwkunidg erfgoed accentueren de kam als hooggelegen gebied tussen twee beekbekkens.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Deze ankerplaats op het interfluvium tussen Ijzer en Vleterbeek, wordt gekenmerkt door het voorkomen van talrijke bronnen langs de hellingen, veroorzaakt door de onderliggende geologische gelaagdheid. De boscomplexen bevatten waardevolle flora en fauna waarbij de bosranden de grootste diversiteit kennen. Het hakhoutbos bij kasteel de Lovie is waardevol omwille van de ouderdom van de aanwezige hakhoutstobben.

Historische waarde

De huidige bosbestanden vormen een restant van een groter boscomplex uit de 18de eeuw en vroeger gelegen op de kam. De ouderdom van de hakhoutstobben in het bos bij kasteel de Lovie bepaalt hun historische waarde. Het bouwkundig erfgoed vormt door zijn gaafheid en door de relatie met de omgeving een belangrijk onderdeel van het landschap en draagt bji tot de historische waarde. De beide kasteeldomeinen liggen aan een bronniveau en omvatten naast de kasteelgebouwen nog talrijk ander bijhorend en goed bewaard bouwkundig erfgoed. De resten van walgrachten bij hoeves herinneren aan de middeleeuwse configuratie van de landbouwbedrijven. De St-Sixtusabdij heeft naast zijn bouwkundig erfgoed ook een belangrijke waarde als trappistenabdij met industrieel-archeologisch erfgoed voor het brouwproces. De militaire begraafplaats herinnert aan het oorlogsverleden (WOI) van de streek rond de Ijzer.

Esthetische waarde

In het gebied heeft men wijdse panoramische zichten in vele richtingen waarbij de skyline topografisch begrensd wordt. Het bosgebied accentueert de interfluviale kam en werkt contrasterend in dit open landbouwlandschap met verspreide bebouwing. De gaafheid van de bebouwing geeft een esthetische meerwaarde aan de omgeving. De parken/bossen met typische en bewaarde stijl, vormen de omkadering en inkleding voor het bouwkundig erfgoed en bepalen de vista’s naar de gebouwen.

Sociaal-culturele waarde

De grote volkskundige waarde van de trappistenabdij St-Sixtus vormt een meerwaarde voor het gebied en heeft een uitstraling op nationaal vlak.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Het reliëf structureert het wegenpatroon en, in combinatie met het voorkomen van bronniveau’s, ook de bebouwing. Het wegenpatroon vormt de basis voor de percelering.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Macroreliëf:
  • heuvel
  • holle weg

interfluvium tussen Ijzer en Vleterbeek

Hydrografische Elementen:
  • beek

bronniveau’s

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • tuin
  • hof

Couthof

Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • kasteel
  • hovenierswoning
  • landgoed
  • muur
  • ijskelder

ook klooster, kappelletjes, prieeltje

Kerkelijk erfgoed:
  • kapel
  • abdij
  • klooster

bij kasteel de Lovie; trappistenabdij van Westmalle

Elementen en patronen van landgebruik

Puntvormige elementen:
  • bomengroep

bij kappellen

Lijnvormige elementen:
  • dreef
Bos:
  • loof
  • hakhout
  • middelhout

Opmerkingen en knelpunten

De gebouwen van de instelling rond kasteel de Lovie zijn storend door hun andere bouwstijl en doen afbreuk aan de esthetishe en historische waarde van het oorspronkelijke kasteel. Buiten het park en bos rond dit kasteel zijn die gebouwen niet te zien door een buffer van groen die behouden dient te blijven. De recente uitbreidingen van landbouwbedrijven werken storend op de historisch waardevolle hoeves en op de omgeving. Niet-grondgebonden landbouw dient gemeden te worden. Uit historisch oogpunt is het aan te bevelen de verspreide boscomplexen in de toekomst terug te verbinden.