Maleveld en abdij van Male.

Ankerplaats ID:A30019

Omschrijving

Deze ankerplaats ligt op grondgebied van de gemeenten Brugge en Damme (klein deeltje). In het westen vormt de Maleleie (beek) de gresn , in het oosten de bebouwing rond Sijseleveld en in het zuiden de weg Brugge-Sijsele. Ze grenst in het zuiden aan de ankerplaats “Bergskens-Assebroekse Meersen-Beverhoutsveld”. Deze ankerplaats ligt op de grote dekzandrug van Verrebroek-Maldegem-Stekene-Gistel. De bodem bestaat hier uit een licht lemige zandgrond die arm is aan voedingsstoffen. In het zuiden grenst ze aan ankerplaats Rijkevelde-Loweiden. Het is een oud veltgebied dat aan de zuidelijke en noordelijke randen afgebakend werd door een bosgordel. De bossen bij de abdij St-Trudo (in zuiden) en de restbosjes in het noorden getuigen nog van deze randbossen. Rond de middeleeuwen was het een heidegebied dat als gemene graasgrond dienst deed. Later werd het een militair oefenterrein dat in de loop van de 19e eeuw als landbouwland in gebruik werd genomen. Het oorspronkelijke heidegebied werd zeer systematisch ontgonnen volgens een rechtlijnig patroon dat nog zeer gaaf en herkenbaar is. De weinige wegen langs en in het huidige landbouwland zijn kaarsrecht en staan quasi loodrecht op elkaar. De weg net ten oorden van het park bij de abdij is een kasseiweg die bijdraagt aan de esthetische waarde van het gebied. Het gebied heeft het open karakter van een veltgebied behouden na de omzetting tot cultuurland. Het rechthoekige deel dat eertijds militair oefenterrein was, ligt nu grotendeels onder akkerland met grote percelen. De noordelijke restbosjes bestaan uit gemengd bos én uit loofbos. In het zuiden behoren de bossen tot het domein van de abdij van St-Trudo. Tijdens de middeleeuwen verbleven de Graven van Vlaanderen in het slot van Male (burcht) waarvan momenteel enkel de toren of donjon nog rest. Later werd het verbouwd tot kasteel en pas midden de 20e eeuw werd het aangepast tot een abdij. Aansluitend op de abdij heeft men ten zuidwesten een neerhof en ten westen een ijskelder. Het drevenpatroon in het park is duidelijk gericht naar de abdij zelf . Het park zelf bestaat uit loof- en naaldbomen en heeft een natuurwetenschappelijke waarde aan planten en bomen. In de uiterste zuidwesthoek van de ankerplaats staat het voormalige stadhuis van de heerlijkheid van Male met daarvoor een schandpaal of pelderijn. Beiden zijn zeer goed bewaard. De Maleleie (westelijke grens) watert het gebied af. Ze wordt geaccentueerd op bepaalde plaatsen door een bomenrij. In het gebied heeft men een prachtig zicht op de skyline van Brugge waarbij verschillende historische gebouwen goed zichtbaar zijn (o.a. Belfort). In het oosten vormt een verkaveling rond het Sijseleveld de grens van de ankerplaats. Men moet erover waken dat de open ruimtes rond het Maleveld behouden blijven en gevrijwaard van bebouwing. Net ten noorden van deze verkaveling ligt een oud stort dat visueel opvalt door de omringende taluds en de opgeschoten vegetatie. Langs de zuidelijk grens (autoweg van Brugge naar Sijsele) belemmert de lintbebouwing het zicht op het park. In het noorden doorkruist een hoogspanningsleiding het landschap en doet afbreuk aan de esthetische waarde van dit open ruimte gebied.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Het Maleveld ligt op een droge, schrale zandbodem waar vroeger een veldgebied lag. De heischrale vegetatie getuigt van dit veldgebied. De bossen van Male liggen zich op enigszins lemige zandgrond. De Maleleie heeft nog haar oorspronkelijk tracé en is net als een klein bosrestant nog geënt op de fysische structuur.

Historische waarde

In de 18de eeuw was het Maleveld ingenomen door een groot heidegebied. De zones ten noorden en zuiden van het Maleveld bestonden uit bos. In de zuidwestelijke hoek bevindt zich het uit de middeleeuwen daterende slot van Male met stadhuis, en schandpaal. Het Maleveld is van oudsher in gebruik als “gemene grond” door rechthebbende gebruikers. Halfweg de 19de eeuw werd het in landbouwcultuur gebracht, waarbij enkele rechte ontsluitingswegen werden aangelegd en een opdeling gebeurde in kleine, regelmatige percelen. Het noordelijke bosgebied was eerder reeds in cultuurgrond omgezet. Het zuidelijke bosgebied correspondeert met de boszone die zich nu ten oosten van de Abdij van Male uitstrekt.

Esthetische waarde

Maleveld vooral in akkergebruik, landschappelijk is het gebied volkomen open. Zeer weinig bebouwing aanwezig, vormt een groot open-ruimtegebied rond de stad.

Ruimtelijk-structurerende waarde

De structuur van het park bij de abdij is herkenbaar in de percelering van het Maleveld en de omliggende wegen (ook richting Rijkevelde).

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Macroreliëf:
  • landduin

dekzandrug Gistel-Maldegem-Stekene-Verrebroek

Hydrografische Elementen:
  • beek

Maleleie

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • park

bij abdij St-Trudo

Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • kasteel
  • toren
  • ijskelder
  • kasteelgracht

oude donjon, kasteel wordt als abdij gebruikt

Bouwkundig erfgoed:
  • huis

vroeger stadhuis in uiterste zuidwesten van ankerplaats

Kerkelijk erfgoed:
  • abdij

kasteel deels verbouwd tot abdij

Klein historisch erfgoed:
  • schandpaal

pelderijn vlakbij stadhuis

Elementen van transport en infrastructuur

Wegenis:
  • weg

kasseiweg rond kasteel en langs zuidkant Maleveld

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • dreef
  • bomenrij

dreven rond park en abdij; bomenrij langs Maleleie

Topografie:
  • blokvormig
Bos:
  • naald
  • loof

Opmerkingen en knelpunten

In het oosten vormt een verkaveling rond het Sijseleveld de grens van de ankerplaats. Men moet erover waken dat de open ruimtes rond het Maleveld behouden blijven en gevrijwaard van bebouwing. Net ten noorden van deze verkaveling ligt een oud stort dat visueel opvalt door de omringende taluds en de opgeschoten vegetatie. Langs de zuidelijk grens (autoweg van Brugge naar Sijsele) belemmert de lintbebouwing het zicht op het park. In het noorden doorkruist een hoogspanningsleiding het landschap en doet afbreuk aan de esthetische waarde van dit open ruimte gebied. Deze ankerplaats grenst aan ankerplaats ” Loweiden-Rijkevelde”. Landschappelijk liggen beiden op de dekzandrug, het zijn vroegere veltgebieden die nu bebost zijn, ze kennen drevenpatronen,.... Hun ruimtelijke verbinding is echter te klein om ze samen te voegen.