| Ankerplaats ID: | A20026 |
|---|
De dorpskern ligt ten zuiden van de steenweg Brussel-Ninove. Ten westen van de dorpskern staat op een meer dan 80 meter hoge heuvelrug de zogenaamde “Tragische molen”, zo genoemd omwille van de talrijke ongelukken die de opeenvolgende molenaarsfamilies overkwamen. De oudste delen van deze staakmolen die nog in een weinig veranderde omgeving in het Pajottenland staat, gaan terug tot 1760. De molen werd al enkele malen gerestaureerd en recent volledig gedemonteerd voor een grondige restauratie. Het vlakbij gelegen molenaarshuis dateert van 1784. Een lange holle weg leidt naar het dorpscentrum. De omgeving telt talrijk veldkapelletjes. De bewoonde kern is hoofdzakelijk gelegen ten zuiden van de Moeliebeek. De monumentale O.-L.-Vrouwkerk werd gebouwd in de 13de eeuw. Deze vroeggotische basilicale kerk was een beroemd en druk bezocht bedevaartsoord tot in de 17de eeuw. In de 18de eeuw gebeurden laat-barokke aanpassingen, ze kende in de 20ste eeuwe meerdere restauratieperiodes. Vanop de helling ten zuiden van de dorpskern heeft men een prachtig vergezicht op het dorp en de kerk. De donjon van het kasteel Rokkenborch werd waarschijnlijk gebouwd op het einde van de 14de eeuw. Deze bakstenen toren heeft een uitgesproken woonkarakter zonder echte defensieve kenmerken. De donjon was ingemot: Rokkenborch en Nieuwermolen zijn de twee enige bekende donjons waar de kelder een versierd kruisribgewelf heeft: uitzonderlijk lag hier de hoofdingang van de toren in de kelder. Aan de donjon werd een 19de-eeuwse bovenbouw toegvoegd. Een plattegrond van ca. 1751 toont een door bomen afgebakend domein met Franse tuinen, fonteinen, vijvers en het grondplan van een complex gebouw. In het midden van de 19de eeuw was het verlaten en werd het ingericht als hoeve. Na door brand geteisterd te zijn, werd het in de eerste helft van de 20ste eeuw deels gerestaureerd, deels wederopgebouwd met gerecupereerde materialen van het voormalige kasteel van Thy-le-Château. Ten zuidoosten liggen overblijfselen van de slotvijver. Het domein is vanuit het oosten toegankelijk langs een lange beukendreef met bij de ingang twee ronde hekpijlers met bolbekroning. Bij de westelijke toegang staat een laag gebouw uit de 17de -18de eeuw. Een omheiningsmuur omsluit het domein. In het centrum van O.-L.-V.-Lombeek bevindt zich de voormalige afspanning “De Kroon” uit 1760, maar aangapst in de 20ste eeuw. Het landschap ten zuiden van het centrum is de laatste 230 jaar weinig gewijzigd. Ten noorden van het dorp ligt de vallei van de Hunselbeek, die sterk geaccentueerd is. Ten westen ligt het gehucht ‘t Nelleken in een sterk heuvelend landschap met toppen van meer dan 90 meter boven de zeespiegel. Vooral in de valleien komen kleine bosgebieden voor, bomenrijen en hier daar nog perceelsrandbegroeiing kenmerken het landschap, evenals houtkanten, alleenstaande bomen en boomgroepjes. Verder is het in hoofdzaak een agrarisch landschap met bolle akkers en een aantal taluds.
De Tragische Molen is de enige nog functionerende staakmolen van het Pajottenland.
De dorpskern heeft nog een zeer authetiek karakter: een vroeggotische kerk, een neomiddeleeuws opgedirkt kasteel dat teruggaat tot een ingemotte donjon, met park, en diverse oude dorpswoningen.
De mooie landschappelijk ligging in de vallei én de oude bebouwing van de dorpskern staan waarborg voor een hoge belevingswaarde.
‘t Was een belangrijk bedevaartsoord in de Middeleeuwen.
Geconcentreerde bewoning in de dorpskern van Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek evenals in het gehucht ‘t Nelleken.