R30032: Kasteelparken en bosgebieden Sint-Andries - Varsenare

Verstoring: Verstedelijkingsdruk vanuit Brugge. Het gebied is doorsneden door verschillende grote wegen. De natuurlijke loop van de Kerkebeek is gekanaliseerd.

Herkenbaarheid: 2

Samenhang: 2

Gaafheid: 2

Wetenschappelijke waarde:

Waardevol biotoop, groot boscomplex, bossen op arme, droge stuifzandgronden. Gebied bevat de Kerkebeekvallei : beek is zwak ingesneden in het omgevend landschap. Gebied van het Tillegembos is een bosgebied met grote ecologische diversiteit, voortvloeiend uit de gradiëntsituaties in bodem, waterhuishouding en reliëf. Verschillende relicten van droge heide en heischrale graslanden aanwezig. In enkele depressies vinden we vochtige bostypes. Verschillende heiderelicten aanwezig op de zandgronden met typische heidevegetatie, verscheidene poelen.

Historische waarde:

Archeologische zones met woonzones en silexvondsten, oude kavels, ter hoogte van Heidelberg : kavels, woonzones, paalkuilen, waterputten, gedeelte grafveld van de Metaaltijden, gedeelte onder Zerkegem oude middeleeuwse kavels. Dit park- en bosgebied gaat terug naar het zogenaamde “Veld van Sint-Andries” en het daarbij aansluitende moerassige gebied “de Bencebruch”, dat overeenstemt met het huidige Duivelsnest. Het “Veld” bestond grotendeels uit woeste grond, met stukken bos, heidebegroeiing en verspreid stukjes ontgonnen landbouwgrond. Het vochtiger Duivelsnest was vrij sterk in cultuur gebracht en bevatte een dicht net van afwateringssloten. Deze toestand is nog te herkennen op de kaarten van Ferraris. Tot op het einde van de 18de eeuw was dit goed in bezit van de Abdij van Sint-Andries. Tijdens de bezetting na de Franse Revolutie werd dit bezit aangeslagen in openbaar verkocht. Dit leidde tot een verdeling in een aantal grote eigendommen. De nieuwe eigenaars legden zich toe op een meer systematische wijze op ontginning. De woeste gronden werden omgevormd tot landbouwgrond of bebost met overwegend naaldhout. Tegen 1820 waren de laatste stukken woeste grond verdwenen. Rechte dreven maakten alle percelen goed bereikbaar en gaandeweg werden ook de kastelen Beisbroek (ca. 1838), Pereboom, Foreest, Ter Heide (ca. 1875) en Tudor (1904) gebouwd alsook de Abdij van Zevenkerke (begin 20ste eeuw). De hoger gelegen gronden bestonden uit fijnmazig landbouwlandschap en bos . De Kerkebeekvallei had tot de jaren ‘60 nog een uitgesproken natuurlijk aspect met en mooi meanderende lop en begeleid door intacte beekdalbossen. Vanaf het kasteel van Tillegem strekte zich in oostelijke richting een langgerekte rechthoekige kampweide uit.

Esthetische waarde:

Gebied bevat verschillende kasteeldomeinen zoals Beisbroek, Tudor, Pereboom, Sint-Anna ter Woestijne, ter Heide, abdij van Zevenkerke, Duivelsnest. Bosgebied met kleine compartimenten landbouwgebied en kasteelparken, vrij gesloten landschap, bossen onderling verbonden met bomenrijen. Het opgaand groen is sterk ruimtebegrenzend. Het gebied vormt een mozaiek van bos, weiland en akkers. Gebied van het Tillegembos heeft plaatselijk ook duidelijk kernmerken van een parkgebied.

Beleidswenselijkheden:

Behoud van het bosbestand, opvang van de residentiële druk en vermijden van verdere versnijdingen. Binnen het gebied rond het Tillegembos : kansen geven aan de ontwikkeling van droge en vochtige heiderelicten. Optimaal behoud en de ontwikkeling van de biologische, cultuurhistorische en maatschappelijke betekenis. Ruimere kansen bieden aan de herontwikkeling van heidebiotopen.