Cuesta van het Waasland te Waasmunster

Ankerplaats ID:A40016

Omschrijving

Dit gebied ligt ten westen van Waasmunster, op het cuestafront van de cuesta van het Waasland. De cuesta van het Waasland is een subcuesta van een groter complex; de cuesta van de klei van Boom. Langsheen het cuestafront, dat zuidwaarts gericht staat, wisselt de hoogte tussen 25 en 50 meter. De cuesta van Boom is, behalve door de Vlaamse Vallei, ook nog doorsneden door twee andere belangrijke doorbraakdammen, zodat men drie subcuesta’s kan onderscheiden: deze van het Land van Waas, gelegen ten westen van het doorbraakdal; deze van het Land van Boom, gelegen tussen dit laatste doorbraakdal en dat van Lier; en verder oostwaarts de subcuesta van Heist-op-den-Berg. Bij elk van deze subcuesta’s loopt de morfologische rug vrij ver naar het noorden door. De Klei van Boom dagzoomt immers alleen in een zuidelijke randstrook, meer noordwaarts is het topvlak bedekt door zanden. Het Rupeliaan is de belangrijkste afzetting van het Land van Waas (Boomse klei). Het Rupeliaan wordt gekenmerkt door een zandig faciës en een jonger niveau dat een kleiig faciës heeft. Wegens de monoklinale bouw en de zachte noord(noordoost)- gerichte helling van de Rupeliaanse kleilagen ontstond te Waasmunster het asymmetrisch cuestareliëf van het Land van Waas. In het zuiden vormt het cuestafront van de Klei van Boom de grens tussen het Land van Waas en de laaggelegen subsequente Durme- vallei aan de voet ervan. Op Ferraris zien we een gesloten landschap met veel perceelsranden en enkele versnipperde percelen bos. Het huidige boscomplex is pas vanaf MGI 1/20 000 te herkennen. Het cuestafront is duidelijk in het landschap te herkennen. Er zijn verschillende zichtspunten vanop de cuesta naar de Durmevallei toe. De overgang van meersen naar cuesta is door de lintbebouwing van de Neerstraat onderbroken. Het cuestafront zelf is, op enkele kasteelparken na, van bebouwing gevrijwaard gebleven. Het betreft hier een vrij gesloten landschap bestaande uit akkers en weiden met perceelsrandbegroeiing en, vooral langs de autosnelweg, nog percelen bos. Bovenop de cuesta, waar zich vroeger het vliegveld bevond, behoren de struikheide en de brem tot de relictvegetatie van de voormalige Waasmunsterheide die vanaf het midden van de 19e eeuw stelselmatig vervangen werd door naaldhoutaanplantingen die vooral tijdens WO II ter plaatse sterk werd uitgedund voor de aanleg van een vliegveld zodat er een aanzienlijke open agrarische ruimte onstond. Een belangrijk historisch element in het landschap zijn de oude landingsbanen van het vliegveld Baverick. De hoge ligging van het gebied leende zich voor de inplanting van het vliegveld. Het Kasteelpark Ortegat- Vermeulen werd in 1818 gebouwd op gronden van de abdij Roosenberg. Het neo- klassieke, omwalde kasteel is twee bouwlagen hoog en heeft een rechthoekige plattegrond. Het park werd als een Engelse tuin aangelegd, met drie vijvers. Het residentieel kasteel is neo- klassiek en dateert van 1952, het is twee bouwlagen hoog. De eerste aanleg van het tuinpark gebeurde door de familie Roos in 1905, uit deze periode dateren heel wat boomaanplanten. Het park, met vijver, is deels in Franse en deels in Engelse stijl aangelegd. De boszones zijn in oorsprong hoofdzakelijk canadabos. Het kasteel Les Gobelets werd in 1958 op de top van de Wase cuesta ingeplant. Het kasteel van twee bouwlagen hoog is eveneens neo- klassiek met enkele empire-stijlelementen erin verweven. De tuin heeft een sobere en gelijnde aanleg. Een merkwaardige taxus- en beukenhaag valt op.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

De geologie en geomorfologie van het zuidelijke tot westelijk cuestafront van de paracuesta van het Waasland is erg opmerkelijk. Het gebied is gelegen op de grens van de Waasland en de Vlaamse Vallei, op de helling van de cuesta die door de Rupeliaanse klei gevormd wordt.

Historische waarde

De toestand op Ferraris is een gesloten landschap met veel perceelsranden en enkele versnipperde percelen bos. Het huidig boscomplex is pas te herkennen vanaf MGI 1/20,000 (ca.1949). Een belangrijk element in het landschap zijn de oude landingsbanen van het vliegveld uit de Tweede Wereldoorlog. De hoge ligging van het gebied leende zich tot aanleg van het vliegveld.

Esthetische waarde

Cuestafront is duidelijk merkbaar in het landschap. De weiden, akkers en bossen vormen een gecompartimenteerd landschap. Er zijn verschillende zichtpunten vanop de cuesta (Oud Vliegveld) naar het cuestafront en de Durmevallei.

Sociaal-culturele waarde

De oude landingsbanen van het vliegveld Baverick dateren van de periode WO II. Het vliegveld werd hier aangelegd omwille van de hoge ligging van het gebied.

Ruimtelijk-structurerende waarde

De cuesta van het Waasland domineert het landschap. Bovenop de cuesta ligt het voormalige vliegveld, vandaaruit zijn er tussen de bossen door verschillende zichten op het omringende landschap. Op het cuestafront ligt het kasteel Roos en Ortega, bovenop de cuesta ligt het Kasteel Gobelets en de Rozenbergabdij. De autosnelweg die het gebied doorsnijdt ligt diep ingesneden.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • microreliëf
Macroreliëf:
  • macroreliëf
  • steilrand
  • markante terreinovergang
  • holle weg

Cuesta van het Waasland

Hydrografische Elementen:
  • beek

bron

Geologie:

Cuesta van het Waasland

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • tuin
  • park

Les Gobelets kasteel, Rozenbergabdij, Ortegakasteel, Roos kasteel

Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • kasteel
  • landgoed
  • muur
  • kasteelgracht

stal, koetshuis, serres, jachtpaviljoen,

Landbouwkundig erfgoed:
  • hoeve
  • stal
  • wagenhuis

hoeve die aan Baudelo-abdij toebehoorde

Kerkelijk erfgoed:
  • kapel
  • abdij

Rozenbergabdij

Elementen van transport en infrastructuur

Wegenis:
  • weg
  • pad
  • Romeinse weg

kasseiweg

Andere:

Elementen en patronen van landgebruik

Puntvormige elementen:
  • bomengroep
  • solitaire boom
Lijnvormige elementen:
  • dreef
  • bomenrij
  • houtkant
  • hagen
  • knotbomenrij
  • perceelsrandbegroeiing
Kunstmatige waters:
  • vijver

vijver in park Ortega

Topografie:
  • onregelmatig
Bos:
  • naald
  • loof
  • middelhout
  • hooghout

Opmerkingen en knelpunten

De autostrade E17 doorsnijdt het gebied. Er bevinden zich verschillende weekendverblijven in het gebied. Er zijn diffuse bronnen op het cuestafront aanwezig.