Sint-Bernardusabdij

Ankerplaats ID:A10033

Omschrijving

De Sint-Bernardusabdij is gelegen in de gemeente Bornem, net ten zuiden van de Schelde. Grenzend aan de dorpskern wordt deze ankerplaats langs 3 zijden omgeven door bewoning. Enkel langs de noordkant, waar de ankerplaats grenst aan de bossen van ‘t Graafschap van het Kasteel van Bornem, is er een visuele en tegelijk esthetisch waardevolle relatie met de omgeving. De abdij van Bornem of de St.-Bernardusabdij heeft voornamelijk een belangrijke cultuurhistorische waarde. Het ommuurde domein, dat vroeger volledig door een gracht werd omgeven, vindt haar oorsprong in 1603. In haar geschiedenis deed het voormalige klooster dienst als opleidingscollege. Op de plaats van het in 1768 afgebroken klooster, werd in de 2de helft van de 17de eeuw de huidige St.-Bernardusabdij gebouwd. Het betreft een classicistisch en vrij homogeen complex van 4 onderkelderde vleugels, met kloosterpand, rondom een binnenplaats. De neoclassicistische kerk, die de noordelijke vleugel uitmaakt, dateert van 1840. De tuin die de abdij omgeeft, werd aangelegd in 1772. In de 2de helft van de 18de eeuw werden werkhuizen, stallen, schuren en een wijngaardserre toegevoegd en werd het geheel omgeven door een bakstenen muur met steunberen. Van het oorspronkelijke Engelse klooster resten nog het claustrum en het college. Vandaag vervult de abdij van Bornem een belangrijke functie voor het plaatselijke sociale- en verenigingsleven.

Landschapswaarden

Historische waarde

Met haar oorsprong in 1603, heeft de St.-Bernardusabdij een zeer belangrijke historische waarde. De huidige gebouwen dateren uit de 2de helft van de 18de eeuw, uitgezonderd de kerk die in 1840 werd (her)opgebouwd. De tuin die in 1772 werd aangelegd, is nog goed herkenbaar zoals bij Vandermaelen (1854) en de kaarten van het M.G.I (1909).

Esthetische waarde

Aan de noordzijde van de abdijtuin heeft men een mooi zicht op de broekbossen van het domein van het kasteel van Bornem. Dit zicht moet zeker worden bewaard.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • tuin
Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • muur
Kerkelijk erfgoed:
  • kerk
  • kapel
  • abdij

Elementen en patronen van landgebruik

Puntvormige elementen:
  • bomengroep
Lijnvormige elementen:
  • dreef

Opmerkingen en knelpunten

De abdij van Bornem heeft een belangrijke functie voor het plaatselijke sociale- en verenigingsleven.