Banhoutbos

Ankerplaats ID:A30044

Omschrijving

De ankerplaats ligt ten zuidoosten van de kern van Zwevegem. Ze wordt in het oosten begrensd door de weg tussen Heestert (gem. Zwevegem) en St-Lodewijk (idem), in het noorden door de bebouwing rond St-Lodewijk en in het zuiden en het westen door een smalle weg en aardeweg aan de voet van de heuvel. Het landschap in deze ankerplaats wordt gestructureerd door het reliëf en de hydrografie. De heuvelrug (Schelde-Leie-interfluvium) wordt aangesneden door enkele dalhoofden. De heuvelrug loopt min of meer zuidoost-noordwest. Dwars op de helling ten westen van het Banhoutbos én rond de Wulfsberg komen taluds voor die begroeid zijn met enkele knotbomen en struiken. Het bos zelf bevindt zich op de topzone van de heuvelrug waar de kwartaire afzettingen heel dun of afwezig zijn. Het tertiar klei-zandsubstraat van de formatie van Gent veroorzaakt marginale landbouwgrond waardoor dit gebied reeds lang bebost is. Het bestaat uit hoogstammig loofbos met ondergroei van struiken en wordt begrensd door bomenrijen en dreven. Tijdens WOI werden de dreven en de aanwezige bossen gekapt en aan het front gebruikt. Uit de wortels van die afgezaagde bomen zijn de meeste huidige bomen gegroeid. De dreven lopen een stuk door buiten het bos. In het bos lopen enkele paden die getuigen van de vroegere parkaanleg bij het kasteel. Het Banhoutkasteel is een neoclassicistisch gebouw uit 1857. Ten noordwesten ervan liggen stallingen en een wagenhuis. Aan de zuidoostelijke zijde van het bos staat een kleine boswachterswoning. Het Banhoutsboshof vormde waarschijnlijk een onderdeel van de gebouwen bij het kasteel; enkele recente loodsen doen evenwel afbreuk aan het oorspronkelijk karakter. Het bos wordt omringd door open akker- en weilanden. De weilanden sluiten bij het bos of bij de hoeves aan met af en toe restanten van perceelsrandbegroeiing. Het wegenpatroon volgt de fysische structuur van de kamlijn en de topzone: de wegen (sommige begrenzen ankerplaats) lopen parallel aan de dreven rond Banhoutbos die rond de topzone lopen. De bebouwing ligt op de kam of aan de voet van de heuvel, én bestaat vooral uit hoeves. Het landschap heeft een uitgesproken open karakter met wijdse vergezichten vanop de heuvelrug (o.a. naar het kanaal Kortrijk-Bossuit). Het Banhoutbos en de dreven benadrukken de topzone.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Het Banhoutbos ligt op een topzone van de interfluviale kam tussen Schelde- en Leiebekken. Langs de hellingen veroorzaakt de geologische opbouw bronnen en dalhoofden, én ze is bepalend voor de bebossing op de topzone.

Historische waarde

Het Banhoutbos vormt een restant van een groter boscomplex uit de 18e eeuw dat een meerwaarde krijgt dankzij het kasteel en enkele gave bijgebouwen (stallen, wagenhuis, boswachterswoning). Enkele hoeves zijn gaaf bewaard en vormen landbouwkundig erfgoed van de ankerplaats.

Esthetische waarde

Deze top biedt vergezichten naar de verstedelijkte Leievallei en naar het kanaal Kortrijk-Bossuit. De bebossing omringd met dreven benadrukt de topzone in dit open landschap. Het kasteel en bijhorende gebouwen vormen één esthetisch gaaf geheel binnen de parkaanleg van het Banhoutbos en de dreven.

Ruimtelijk-structurerende waarde

De topzone en de oriëntatie van de interfluvium zijn bepalend voor het wegenpatroon en drevenpatroon rond het bos. Dankzij de bebossing en het omringende open landschap vormt de top een baken.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • graft
  • talud

Wulfsberg en op westelijke helling

Macroreliëf:
  • heuvel

topzones van interfluviale kam tussen Schelde en Leie

Hydrografische Elementen:
  • beek

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • hof
Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • kasteel
  • boswachterswoning
  • landgoed

kasteel Banhout uit 1857

Landbouwkundig erfgoed:
  • stal
  • wagenhuis

nabij kasteel Banhout

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • dreef
  • bomenrij
  • houtkant
  • knotbomenrij
Bos:
  • loof
  • middelhout
  • struweel

Opmerkingen en knelpunten

Deze ankerplaats wordt doorsneden door een bovengrondse hoogspanningsleiding die afbreuk doet aan de belevingswaarde van het landschap. Vanuit Zwevegem en het gehucht Kappaard rukt de lintbebouwing verder op en tast het open karakter van het landschap en de vergezichten aan. Het zicht op de beboste topzone dient vanop de omringende wegen behouden te blijven en mag niet verstoord worden door nieuwe gebouwen. De recente uitbreidingen bij hoeves en landbouwbedrijven doen afbreuk aan de esthetische waarde