Sint-Pietersbrug

Ankerplaats ID:A30045

Omschrijving

Deze ankerplaats ligt in de gemeente Zwevegem ten noorden van Moen en ten westen van Heestert. Ze wordt in het zuiden begrensd door een weg, in het oosten door een spoorwegtracé en door het kanaal zelf, én in het westen door de weg langs de rand van het Kraaibos. Deze ankerplaats ligt rond een gedeelte van het kanaal Kortrijk –Bossuit dat gegraven werd tussen 1857 en 1860 en verbreed in de jaren zeventig. Het kanaal diende voor het transport van steenkool naar Kortrijk en omgeving. Het snijdt door de interfluviale kam tussen Schelde- en Leiebekken die in deze ankerplaats oost-west georiënteerd is (van Hoogstraatje naar Keiberg). Langs de vaarttaluds dagzomen tertiaire formaties van Tielt en Ieper die door hun specifieke fysische en chemische eigenschappen zorgen voor zeldzame en gevarieerde bodemcondities. Dankzij deze uitzonderlijke bodemcondities komt hier ook specifieke en zeldzame flora voor. Lokaal heeft men kwelinvloeden langs de taluds. De begroeiing bestaat uit ijle grasvegetatie met verspreide struikopslag. Het Kraaibos bevindt zich op het kleiig materiaal dat uitgegraven werd gedurende de verbreding van het kanaal in de jaren zeventig. Omdat bomen moeilijk gedijen op kleibodems, komt hier vooral lagere grasvegetatie met struikopslag voor. De soortenrijkdom is zeer groot door de wisselende bodemcondities; lokaal komen enkele poelen voor met moeras- en verlandingsvegetiatie. Langs het kanaal loopt nog een jaagpad/trekweg die momenteel een belangrijke recreatieve functie heeft. Ter hoogte van de St-Pietersbrug ligt nog een deel van het negentiende-eeuwse kanaal dat veel smaller was. De taluds langs deze oude kanaalarm hebben een struweelbegroeiing die de loop accentueert en die de kijkrichting bepaalt. Langs de oevers staat verlandingsvegetatie. De St-Pietersbrug is een oud en klein ophaalbrugje met een stalen bovenbouw als ophaalmechanisme. Het is vrij goed bewaard en vormt een meerwaarde voor de oude kanaalarm. Een deel van de oude kanaalarm deed vroeger dienst als souterrain: een ondergrondse tunnel door de interfluviale kam waarin de schepen voeren. De hoeve ten westen van het Kraaibos is goed bewaaard en heeft een opvallend poortgebouw. Het is een semi-gesloten vierkantshoeve. Het St-Pietershof is ook goed bewaard en is een hoeve uit losse bestanddelen in U-vorm geplaatst. Beide hoeves hebben nog huisweiden die resten van knotbomenrijen hebben. In het oosten wordt de ankerplaats begrensd door een oude spoorwegberm waar door beheer de waardevolle begroeiing onderhoudt. Deze oude spoorlijn loopt verder in de richting van Zwevegem en Heestert. Uit de hoger gelegen omgeving heeft men een goed zicht op het kanaal en de taluds waarbij de begroeiing op de taluds, de vegetatie in de oude kanaalarm en de intacte St-Pietersbrug een meerwaarde geven aan het landschap rond dit kanaal. De weg dwars op het kanaal wordt benadrukt door een dreef die in de richting van Moen onderbroken is.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Langs de taluds van het kanaal dagzomen enkele tertiaire formaties die zeldzame bodemcondities bieden omdat ze elders in Vlaanderen heel weinig dagzomen. Het Kraaibos vormt een floristisch rijk gebied met grasland en struweelbegroeiing.

Historische waarde

Het landschap wordt grotendeels bepaald door de beide kanalen. De oude kanaalarm vormt samen met het bouwkundig erfgoed langs zijn tracé (brug) één geheel als industrieel-archeologisch erfgoed van de 19e en 20e eeuw. In de omgeving staan enkele typische, grote en gave hoeves met aansluitend huisweiden.

Esthetische waarde

De begroeiing langs de vaarttaluds benadrukt de loop van het huidige kanaal en de doorkruising van de interfluviale kam. De begroeiing in en langs de oude kanaalarm benadrukt zijn tracé en heeft een natuurlijker karakter langs de oevers. Samen met het bouwkundig erfgoed vormt de oude kanaalarm een historisch geheel met een esthetische meerwaarde.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Het oude en vooral het nieuwe kanaal zijn ruimtelijk structurerend voor de omgeving vanwege hun diep ingesneden karakter wat in de toekomst nog zal versterken door de verdere begroeiing van het Kraaibos op het opgespoten terrein.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • talud

langs opgespoten terrein en langs kanaal

Geologie:
  • ontsluitingen

langs taluds kanaal tertiaire formaties Tielt en Ieper

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Landbouwkundig erfgoed:
  • hoeve

o.a. St-Pietershof, hoeve ten westen van Kraaibos

Elementen van transport en infrastructuur

Spoorweg:
  • verlaten spoorweg

Zwevegem-Heestert

Waterbouwkundige infrastructuur:
  • kanaal
  • brug

St-pietersbrug op oude kanaalarm

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • dreef
  • knotbomenrij

struweelbegroeiing langs talud

Bos:
  • struweel

Kraaibos

Opmerkingen en knelpunten

De huidige sluisgebouwen werken storend op de visuele waarde van het kanaal, evenals de brug over het kanaal.