Wullebos

Ankerplaats ID:A40018

Omschrijving

Het Wullebos - de Baggaart, op de grens tussen Moerbeke en Stekene, is begrensd door de expresweg Knokke- Antwerpen in het noorden, de Haringslede in het westen, Klein Sinaai in het zuiden en loopt ongeveer tot aan Grote Huike in het oosten. Dwars door het gebied lopen de Abelebeek en Wullebosbeek parallel aan elkaar in noord-zuidrichting. Het gebied bestaat in het noorden voornamelijk uit bos, hoofdzakelijk naaldhout. Het zuidelijk deel ligt hoofdzakelijk onder akkers en weiden die met perceelsrandbegroeiing, voornamelijk knotbomen, omzoomd zijn. Hier en daar komen nog enkele percelen bos voor. Dit heeft een gecompartimenteerd landschap tot gevolg. Als het Wullebos - de Baggaart op de Ferrariskaart (ca. 1775) bekeken wordt, zien we een boscomplex dat door de Papdijk doorkruist wordt. Het is ter hoogte van dit boscomplex dat deze dijk, die van Overslag naar Koewacht gaat, meer naar het zuiden gaat lopen. Vanaf het Polkenen buigt de Papdijk vrij bruusk naar het noorden, richting Koewacht. Vanaf Pereboomsgat is de dijk genivelleerd en nu enkel nog aan het wegenpatroon te herkennen. Tussen Overslag en Pereboomsgat daarentegen, is er op de meeste plaatsen wel een niveauverschil merkbaar. De Papdijk zou van het einde van de 17e eeuw dateren, alhoewel ze niet op de kaart van Fricx (1743) aangeduid staat. De kaart van Fricx is de oudste kaart van het gebied. Daar staat het Wullebos, als enige bos op de dekzandrug Maldegem- Stekene, wel op aangeduid. Er wordt aangenomen dat de bossen op de dekzandrug voornamelijk in het midden van de 18e eeuw aangeplant werden. Op de Ferrariskaart is het gebied dat als ankerplaats is afgebakend, in de noordelijke helft voornamelijk bos. In die bosgebieden ligt een dambordvormig drevenpatroon. Een klein stuk ten noorden van de Papdijk ligt onder heide en meers. Naar het zuiden toe komen er meer open plekken, akkers en weiden met perceelsrandbegroeiing, in het bos voor. De zuidwestelijke hoek bestaat volledig uit weiden, en hier en daar een akker. Deze percelen zijn eveneens met perceelsrandbegroeiing omzoomd. Op de Ferrariskaart zijn alle andere bossen op de grote dekzandrug ook te zien en maakt het Wullebos dus deel uit van een lange bosgordel. Bij een vergelijking tussen de verschillende topografische kaarten blijkt dat de grootste verschillen tussen de Ferrariskaart en de kaart van Depot de la Guerre te zitten. Het verschil zit hem voornamelijk een hoeveelheid bos die in het zuiden van het gebied verdwenen is. De bospercelen tussen het landbouwgebied is daar volledig in akkers en weiden omgezet. Op de volgende topografische kaart, 1893, is de boskern in het noorden terug een stuk uitgebreid. De situatie is op de volgende topografische kaart, 1910, praktisch ongewijzigd. Enkel rond het gehucht Polken zijn enkele percelen bos terug in landbouwland omgezet. In 1939 zijn de enige wijzigingen eveneens rond Polken te vinden waar weer enkele percelen bos verdwenen. Gedurende gans deze periode blijft het perceelspatroon en de perceelsrandbegroeiing en ook het wegenpatroon behouden. Als het gebied vandaag bekeken wordt is het wegenpatroon nog altijd bewaard. In het zuidelijk deel is de perceelsrandbegroeiing nog altijd aanwezig, maar niet in die mate als op de historische kaarten te zien. Ook de perceelspatronen zijn wat gewijzigd. Wanneer we de bodemkaart met de topografische kaart vergelijken, kunnen we concluderen dat het bodemgebruik sterk aan het bodemtype gebonden is. Zo is de kern van het Wullebos op erg droge zandgronden, met een humusarme bovengrond, gelegen. Het gebied ten noorden en zuiden daarvan ligt op matig droge zandgronden. Hier komen er al enkele akkers en weiden tussen de bospercelen voor. Het zuidelijke gebied, dat volledig onder landbouwgebruik ligt, bestaat uit matig natte zandgronden. Rond de bewoningskernen in het oosten van het gebied zijn de zandgronden droog tot matig nat en hebben ze een sterk antropogene invloed. Over de ontginningsgeschiedenis van de Baggaart is heel weinig bekend. De nabijgelegen Baudelohoeve, gelegen op gronden die door de graaf van Vlaanderen geschonken waren, heeft daar zeker een sterke rol bij gespeeld. Deze Cistercienzerabdij had ook de nabijgelegen Fondatie en Heirnisse in gebruik.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Dit bos maakt deel uit van de bosgordel die op de dekzandrug Maldegem
  • Stekene gelegen is. Het bos is reeds in 1743 op kaart te zien.

Historische waarde

De toestand op de kaart van Ferraris (ca. 1775): een groot boscomplex met een duidelijke structuur. Op de volgende topografische kaarten (Vandermaelen (ca. 1850) en MGI 1/20000 (ca. 1949)) blijft het bos met zijn drevenpatroon herkenbaar. Ten zuiden van het bos ligt landbouwgebied die op alle kaarten met een duidelijk perceelspatroon en perceelsrandvegetatie staat aangeduid. De nabijgelegen Baudeloabdij heeft een grote rol in de ontginningsgeschiedenis gespeeld.

Esthetische waarde

Het boscomplex heeft een duidelijke regelmatige structuur doordat het met dreven is doorsneden. Er komen open percelen in voor. Het zuidelijk gelegen landbouwgebied is met knotbomen omzoomd. Dit vormt een gecompartimenteerd landschap.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Het bos is via een regelmatig drevenpatroon in een duidelijke structuur gegoten. De twee waterlopen die het gebied noord- zuid doorkruisen, lopen parallel met elkaar. De Papdijk valt door zijn relatief bochtig verloop op in het rechte drevenpatroon. Het zuidelijk landbouwgebied heeft eveneens een regelmatige perceelsstructuur en is door de perceelsrandbegroeiing erg gecomparimenteerd.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • microreliëf
Macroreliëf:
  • macroreliëf

grote dekzandrug Maldegem- Stekene

Hydrografische Elementen:
  • waterloop
  • beek

Geologie:

Vlaamse Vallei

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Elementen van transport en infrastructuur

Wegenis:
  • weg
  • pad
Waterbouwkundige infrastructuur:
  • dijk
  • pompgemaal
  • grachtenstelsel

Papdijk

Elementen en patronen van landgebruik

Puntvormige elementen:
  • solitaire boom
Lijnvormige elementen:
  • dreef
  • bomenrij
  • houtkant
  • knotbomenrij
  • perceelsrandbegroeiing
Kunstmatige waters:
  • poel
Topografie:
  • blokvormig
  • historisch stabiel
Bos:
  • naald
  • loof
  • hooghout
  • struweel
Bijzondere waterhuishouding:
  • ontwatering

Opmerkingen en knelpunten

De autoweg in het noorden van het gebied snijdt een stuk van het Wullebos af van het grotere, zuidelijke deel. De gronden van het Wullebos zijn van nature al erg droog. Midden in het gebied staat een pompstation wat voor een extra verdroging zorgt. De perceelsrandbegroeiing is wat uitgedund op sommige plaatsen.