Kraenepoel en Markettebossen¶

Omschrijving¶

Deze ankerplaats situeert zich op grondgebied van de gemeente Aalter. Het gebied van de Kraenepoel behoord tot het grote Bulskampveld, een in de middeleeuwen tot heide gedegradeerd boslandschap. In deze heidevelden lagen verschillende vijvers. Een van die vijvers was de Kraenepoel. Deze vijver kan niet als prototype van de veldvijvers beschouwd worden. Zijn geschiedenis en zijn toekomst zien er totaal anders uit. In oorsprong was het waarschijnlijk een veldsteengroeve en/of turfwinningsgebied. In het Paniseliaanzand, dat hier dagzoomt, komen groenige veldstenen voor. Later kreeg de vijver de nieuwe functie van visteeltvijver. Nadat de Kraenepoel in de 17e eeuw zijn economische functie grotendeels had verloren, vervaagden zijn contouren vermoedelijk gedeeltelijk. Het omringende heidegebied kwam onder druk te staan als gevolg van de demografische, industriële en agrarische groei die Vlaanderen vanaf de tweede helft van de 18e eeuw kende. De heide ging als open landschap verloren. Enkel bleven enkele floristische indicatorsoorten over. Begin de 19e eeuw werd het landschap van de Kraenepoel en zijn onmiddelijke omgeving omgevormd in een vandaag nog altijd goed herkenbare structuur. In tegenstelling tot alle andere vijvers van het Bulskampveld, werd de Kraenepoel niet drooggelegd. De andere vijvers van het Bulskampveld waren ontstaan door afdamming van beekjes; hun ligging is nu nog in het landschap te herkennen door vochtige depressies. Nadat het kanaal Gent- Brugge gegraven was, kon er vis van aan zee aangevoerd worden en was de teelt in de veldvijvers overbodig. De vijvers werden leeggelaten. Er werd voor het behoud van de Kraenepoel geopteerd, bovenop zijn verleden als vengebied kwam een nieuwe cultuurhistorische laag. Rond de vijver kwam een dijk met beukendreven. De vijver werd met een veldstenen muurtje omzoomd. De omgevende bossen kregen een drevenpatroon en de percelen werden in rabatten gelegd. Afwateringssleuven en -slootjes werden in en rond de Kraenepoel gegraven. Voor het beheer als visvijver was de aanleg van een leegloop- en overloopconstructie nodig. Dit zijn allemaal cultuurhistorische elementen, die enerzijds diverse aspecten van het vroegere ven- en heidelandschap deden vervagen of zelfs vernietigden, maar die anderzijds ook een reeks heide- en venplanten tot diep in de 20e eeuw overlevingskansen hebben geboden. Deze geschiedenis maakt van de Kraenepoel een uniek gebied; de kensoorten van het oorspronkelijk voedsel- en kalkarme milieu van de heidelandschappen zijn nog aanwezig. Omwille van dit unieke karakter kan de Kraenepoel niet als een typisch voorbeeld van de voormalige veldvijvers beschouwd worden. De ‘Villa Cranenpoel’, in 1902 gebouwd, ligt op een verhevenheid aan de oever van de Kraenepoel. Ze is in Normandische stijl, met imitatievakwerk, opgetrokken. Rond de kerk ligt het kerkhof dat met een ijzeren hekken is afgesloten. Rondom het kerkhof staan er 15 bakstenen kapelletjes. De parochie is vermoedelijk midden de 13e eeuw ontstaan. Over de bouwgeschiedenis van de kerk, die voor het eerst in 1435 wordt vermeld, is weinig bekend. Tijdens de godsdiensttroebelingen van de 17e eeuw werd ze vernield en werderopgebouwd. In de 19e eeuw vonden grote verbouwingswerkzaamheden plaats. In 1944 brandt de kerk volledig uit, en opnieuw gebouwd in 1950, grotendeels naar het vroegere model. Het zogenaamde Mariahove bevindt zich op de plaats van het voormalige Kasteel van Bellem. In de buurt van het huidige kasteel stond indertijd het buitengoed van de familie Wyts. In 1577 werd deze heerlijkheid door koning Filips II verkocht aan Karel Rym. Zij bleven heren van Bellem tot 1715. Rond 1635 kochten zij het oude buitengoed van Wyts en bouwden kort daarna, ca. 1650 een nieuw kasteel. In 1655 werden Bellem en Schuurvelde tot baronie verheven. Het kasteel zou midden de 18e eeuw reeds tot puin vervallen zijn. Het domein werd in 1808 door de gentse textielbaron van Caneghem als “nationaal goed” gekocht. Hij liet het kasteel weer volledig opbouwen in 1815. In 1855-1860 werden door de nieuwe eigenaars aanpassingen aangebracht in neoclassicistische stijl. Sinds 1963 werd het eigendom van de ‘Federatie van de zustercongregaties van het bisdom Gent’. Sedert 1965 is het een retraitehuis voor religieuzen, Mariahove. Achter Mariahove ligt een uitgestrekt park dat grotendeels omgracht is en vermoedelijk in XIX c heraangelegd is in Engelse landschappelijke stijl met een grote grillige vijver en kronkelende paden. Het Markettebos, dat ten zuiden van het omgrachte park ligt is ervan gescheiden door de spoorweg. Met dreven is er de zogenaamde ‘achtster’ gevormd: op het centrale punt staat een siervaas.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶