Visbeekvallei¶

Omschrijving¶

De Visbeek is gelegen op grondgebied van de gemeenten Lille en Wechelderzande in de Antwerpse kempen. De ankerplaats omvat de Visbeek met haar vallei en wordt begrensd door de bewoning van Wechelderzande in het westen, de gemeentegrens met Vlimmeren in het noorden, naaldbossen in het westen en de autoweg E34 in het zuiden. Deze laatste vormt tevens een harde barrière tussen de valleigebieden van de Visbeek en de Kindernouwbeek van de Kindernouwbeek afgescheiden door de autoweg E34. Het betreft een gevarieerd complex van kleinschalige landbouwgronden, heiderestanten, naald- en loofbossen en moerassen. Op de historische kaart van Ferraris (1777) zien we dat de Visbeek op een aantal details na hetzelfde traject volgt als vandaag. De vallei vinden we terug als een hooilandenblok dat ontwaterd wordt door een dicht slotenstelsel, waarbij elke sloot wordt afgebakend door een bomenrij. Plaatselijk komen poelen en moersbossen voor. Het noordelijk deel van de vallei is smal en bestaat uit moeras en struweel. Het centrale deel en de resterende noordelijke helft van het landschap vormen een groot heidegebied. De zuidelijke helft wordt gevormd door de hooilanden, afgewisseld met enkele akkers en moerasbossen. Een halve eeuw later (Vandermaelen, 1854) is het landschap nog maar weinig veranderd. In het noordwestelijk deel van het landschap is wel een vrij grote oppervlakte naaldbos aangeplant; in het zuidoostelijk deel komen een aantal kleinere percelen naaldbos voor. Het centrale gedeelte van het landschap wordt nog steeds als heide aangeduid; de laagte die erin voorkomt, de huidige Lilse Zegge, is moeras. Op het einde van de 19de eeuw (MGI, 1895) is het landschap ingrijpender veranderd. Ter hoogte van de Bersegemheide zijn de naaldhoutaanplanten sterk uitgebreid. Het noordelijke deel van de vallei wordt hoofdzakelijk als loofhoutbos, maar specifiek hakhoutbestanden, aangeduid.Het zuidelijke deel van de vallei is grasland gebleven, met enkele beboste stukken. Smalle rechthoekige perceelsvormen en een fijnmazig afwateringsstelsel wijzen op turfontginningen. Na de eeuwwisseling (MGI 1909) vinden we ter hoogte van de Bersegemheide nog slechts enkele geïsoleerde restantjes heide tussen de dichte naaldhoutaanplanten. Het noordelijke deel van de vallei wordt in hoofdzaak aangeduid als moeras met moerasbos terwijl het zuidelijke deel een mozaïek is van moeras, heide, naaldbos, loofbos, grasland en akkerland. Het is een weerspiegeling van het kleinschalige bodemgebruik in deze vallei. Vandaag zijn de heidegedeelte op enkele relicten na volledig verdwenen en omgezet in akker- of weiland. De repelpercelering is nog duidelijk herkenbaar en de aanwezigheid van vele lijnvormige landschapselementen als bomenrijen en houtkanten benadrukken de kleinschaligheid van het gebied. Nieuw zijn de gevolgen van de recreatie in het gebied en dan met name het voorkomen van visputten en weekendverblijven; een evolutie die op termijn negatieve gevolgen kan hebben voor de waarde van het landschap en daarom een halt moet worden toegeroepen. Hoewel bijna alle biotopen in de vallei van de Visbeek door de mens werden gecreëerd of beïnvloed, vertegenwoordigt het geheel een belangrijke vegetatiekundige en floristische waarde. Deze is te danken aan de structuurdiversiteit van het gebied waarbij vooral de aanwezige landschapsecologische infrastructuur van houtkanten, bomenrijen, bermen e.d. van groot belang is voor het voorkomen van heel wat plant- en diersoorten. Dit gebied betreft bovendien 1 van de zeldzame vindplaatsen van de Adder in Vlaanderen. De Visbeek met haar vallei betreft een mooi en authentiek restant van een valleigebied met een gesloten karakter. De aaneenschakeling van verschillende biotooptypen als verruigde kruidenvegetaties, zeggenrijke hooilanden, natte en droge heide, enz. temidden van kleinschalig landbouwland, rijk aan kleine landschapselementen en aansluitend op uitgestrekt gemeentelijk bosgebied, geeft het een gevarieerd en aantrekkelijk karakter. Om het voortbestaan van dit valleigebied met al haar waarden te verzekeren, moet verdere uitbreiding of intensivering van de aanwezige (verblijfs)recreatie ten stelligste worden vermeden.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶