| Ankerplaats ID: | A10015 |
|---|
De ankerplaats ‘Abdij van Westmalle’ betreft de Trappistenabdij met omgevend domein, gelegen ten westen van de dorpskom van Westmalle en in het noordoosten rakend aan de ankerplaats ‘Brechtse Heide’. De begrenzing van het landschap wordt bepaald door de St. Jobbaan in het noorden, de Wijngaardstraat en de Antwerpse Steenweg in het oosten en zuidoosten, de bewoning van St. -Antonius Zoersel in het zuiden en zuidwesten en tot slot de Abdijlaan in het westen. Vandaag wordt het landschap rondom de abdij gevormd door een historisch complex van landbouwgronden en bossen, doorkruist met dreven en afwateringsgrachten. Bij Ferraris (1777) herkennen we het gebied als heide met vennen. De stichting van het ‘Klooster O.-L.-Vrouw van het Heilig Hart’ betekent echter een keerpunt in de geschiedenis van dit landschap. Om inkomsten en daarmee ook het voortbestaan voor het klooster te verzekeren, werd kregen de monniken in het begin van de 19de eeuw immers bosbouw en landbouw als hoofdtaak. In de helft van de 19de eeuw (Vandermaelen, 1854) is de heide dan ook bijna volledig omgezet naar naaldbos enerzijds en akkers of weiland -in de nabije omgeving van de abdij- anderzijds. Op deze historische kaart herkennen we dan ook de orthogonale structuur met de talrijke dreven, die ook vandaag nog deze ankerplaats kenmerkt. Het ‘Klooster van O.L.-Vrouw van het Heilig Hart’ is vandaag de hoofdabdij van de Trappisten in België en vormt samen met de omgeving nog steeds het geheel dat sinds het einde van de 18de eeuw in onverbrekelijke samenhang werd ingericht en uitgebouwd. De laatste decennia zijn er in het gebied wel een aantal gebouwencomplexen opgericht, waarvan de inpassing in het landschap niet steeds gebeurde zoals gewenst. Tevens vormen weekendverblijven in de zuidwestelijke rand een storend element. Het gebouwenpatrimonium van de abdij met brouwerij, kerk, gastenhuis en boerderij heeft op zich ook een belangrijke historische waarde. De abdij betreft een neoromaans gebouw met een rechthoekig grondplan en aan de noordelijke zijde geflankeerd door de gemoderniseerde brouwerij en de boerderij uit 1930. De kerk -in 1964 binnenin volledig gemoderniseerd- en het gastenhuis gaan respectievelijk terug tot 1885 en 1887. De wetenschappelijke waarde van het gebied wordt voornamelijk bepaald door de aanwezige heiderestanten en de oude bosrelicten die een waardevolle flora herbergen. Deze laatste hebben ook een belangrijke faunistische waarde, temeer daar ze aansluiten op de boscomplexen van de ankerplaats ‘Brechtse Heide’ en zo één groot boshabitat vormen. Het domein van de abdij en de directe omgeving vormen een historisch waardevol en vrij intact landschap, waarvan rust en stilte uitgaat en door de aanwezigheid van een mozaïek van vegetatietypes volgens een regelmatig patroon, doorkruist met lijnvormige (landschaps)elementen heeft dit landschap een hoge belevingswaarde.
De wetenschappelijke waarde van het gebied wordt voornamelijk bepaald door de aanwezige heiderestanten en de oude bosrelicten die een waardevolle flora herbergen. Deze laatste hebben ook een belangrijke faunistische waarde, temeer daar ze aansluiten op de boscomplexen van de ankerplaats ‘Brechtse Heide’ en zo één groot boshabitat vormen.
Het ‘Klooster van O.L.-Vrouw van het Heilig Hart’, gesticht in 1794 en vandaag de hoofdabdij van de Trappisten in België, vormt samen met de omgeving een geheel dat sinds het einde van de 18de eeuw in onverbrekelijke samenhang werd ingericht en uitgebouwd. De ontginningsstructuur van het domein, dat zich uitstrekkend van St. Antonius Zoersel tot aan de Gemeentebossen, is nog gaaf en goed herkenbaar in vergelijking tot de historische kaarten uit de 19de eeuw (Vandermaelen, 1854 en MGI, 1909). Het gebouwenpatrimonium van de abdij met brouwerij, kerk, gastenhuis en boerderij heeft op zich ook een belangrijke historische waarde. Het Zandven, gelegen in de noordwestelijke punt van de ankerplaats, was vroeger het grenspunt voor Malle, Brecht en Schilde.
Het domein van de abdij en de directe omgeving vormen een vrij intact landschap, waarvan rust en stilte uitgaat. Door de aanwezigheid van een mozaïek van loof- en naaldbossen, heide, graslanden en akkers in een regelmatig patroon doorkruist met wegen, paden, dreven, grachten en bomenrijen, heeft dit landschap een hoge belevingswaarde.
De Trappistenabdij of het ‘Klooster van O.-L.-Vrouw van het Heilig Hart’ is de hoofdabdij van de Trappisten in België en het oudste van alle nu bestaande trappistenkloosters. Sinds haar oprichting op het einde van de 18de eeuw, hebben de abdij en haar bewoners een belangrijke rol gespeelt in de ontwikkeling en evolutie van Westmalle en omgeving.
Deze ankerplaats betreft een uitgestrekt landschap met een orthogonaal patroon -zo goed als intact bewaard sinds de helft van de 19de eeuw- als resultaat van de versnijding van de blokvormige percelen door een complex en imposant drevenstelsel.
abdijtuin
landhuis
hoeve bij abdij
Trappistenabdij
Andere:
oud wegenpatroon
Andere:
Een te vermelden knelpunt is het voorkomen van weekendverblijven in de zuidwestelijke rand van de ankerplaats. Verder uitdijing van deze verblijfsrecreatie moet worden voorkomen. Voor de recenter bijgekomen complexen in het domein (Sanatorium Lizzie Marsilly, de kloosters en de kliniek) is inpassing in het landschap gewenst. De bestemming als woongebied van delen bos en weiland betekent een gevaar voor het behoud van de structurele eenheid van het landschap.