Omgeving van het Iers Kruis op de Keiberg te Lafelt¶

Omschrijving¶

De omgeving van Lafelt te Riemst wordt ingenomen door een zacht golvend en overwegend agrarisch, open-field landschap. Daarin vormt de Keiberg halverwege tussen Lafelt en Vlijtingen een hoogte met een bijzondere betekenis. Enerzijds profileren hoog gelegen plekken zich als vindplaatsen van artefacten uit Steen-, Ijzer- en Gallo-Romeinse tijd. De omgeving van de Keiberg behoort tot de oudste archeologische sites van de regio. Anderzijds herinnert het Iers Kruis op de Keiberg aan de beruchte Slag van Lafelt. Het is een aanknopingspunt voor de reconstructie van het militaire treffen, dat in zijn tijd van Europees belang was. Gelegen in het grensgebied tussen de zuidelijke en noordelijke Nederlanden en in de nabijheid van het strategische Maastricht werden Lafelt en omgeving geregeld geconfronteerd met plunderingen, vernielingen, inkwartieringen en opeisingen door vreemde legerbenden. In 1747 was het zelf het strijdtoneel van een bloedige confrontatie. Tijdens de Oostenrijkse successieoorlog (1740-48) stonden Franse troepen en hun bondgenoten (Spanje, Beieren en Pruisen) tegenover de geallieerde legers van Oostenrijk, Engeland, de Nederlandse republiek en Rusland. Toen de Fransen trachtten het vlakbij gelegen Maastricht in te palmen, leidde dat op 2 juli 1747 tot de Slag van Lafelt. De Fransen hadden stelling genomen in het zuidwesten met hoofdkwartier op de Sieberg te Herderen. De geallieerden hadden zich verschanst in het noordoosten, onder andere te Lafelt. Tijdens de gevechten boden holle wegen en graften in het open landschap beschutting tegen vijandelijk geschut. Een Ierse brigade, die aan de zijde van de Fransen vocht, slaagde erin Lafelt te omsingelen, waardoor de geallieerden ten koste van zware verliezen aan beide zijden uiteindelijk werden verslagen. Ook de bewoners van de streek hadden zwaar te lijden: o.a. Ellicht, Lafelt en Vlijtingen waren vernield, de velden vertrappeld. De Ieren vochten aan de zijde van de Fransen in de hoop zich, na een eventuele overwinning, van het Engelse juk te kunnen bevrijden. In de vrede van Aken, die de Oostenrijkse Successieoorlog in 1748 beëindigde, kwam die problematiek echter niet ter sprake. Tot 1921 hebben de Ieren op hun vrijheid moeten wachten. Het Iers Kruis werd in 1964 bekostigd en geschonken door “The Cork Choral Society” ter herinnering aan de honderden Ieren die in de Slag om Lafelt aan de zijde van de Fransen sneuvelden. De 250-jarige herdenking in 1997 was aanleiding voor verschillende initiatieven en een vernieuwde aandacht rond de Slag van Lafelt. Het Iers Kruis vormt een panoramische uitkijkpost op de ruime omgeving en biedt educatieve en recreatieve mogelijkheden. Zowel Maastricht, waar het in 1747 om te doen was, als de Sieberg te Herderen, waar de Franse koning Lodewijk XV hoofdkwartier hield, kunnen waargenomen worden. Vlakbij is het Heemkundig Museum (Vlijtingen) gelegen. In tegenstelling tot de sites van de slag van Fontenoy (1745) en die van Rocourt (1746) is de omgeving van Lafelt weinig verstoord. Weliswaar verdwenen door de gemeentelijke ruilverkaveling (1957-63) de verschillende holle wegen en graften die tijdens de Slag om Lafelt van strategisch belang waren, maar toch is de gelijkenis tussen de zichten vanop de Sieberg en bestaande, historische schilderijen treffend. De site wordt doorsneden door de steenweg Bilzen-Visé, waarlangs lintbebouwing zich mogelijk verder opdringt. De bebouwing in het open akkergebied beperkt zich voorlopig tot enkele agro-industriële bedrijven. Een bedreiging gaat ook uit van de afgraving van leemgronden voor de baksteennijverheid in de streek.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶