| Ankerplaats ID: | A70061 |
|---|
Landschap
Genoelselderen is een straatdorpje in het brongebied van de Demer. De oudste bewoningssporen van Genoelselderen dateren uit de Gallo-Romeinse tijd. In de vroege middeleeuwen vormde het met ‘s Herenelderen één domein, dat omstreeks 1200 in twee heerlijkheden werd gesplitst. Het werd genoemd naar de voornaam Godenoel van de eerste heren van Elderen en bleef tot 1718 in het bezit van dat geslacht. In 1758 ging het bezit over naar de familie Borchgrave, die het heerlijk kasteel halverwege vorige eeuw een neoclassicistisch uitzicht bezorgde. Momenteel wordt het domein als wijnkasteel beheerd. De kasteelsite is onderdeel van een gaaf landschappelijk dorpsbeeld. Het noordelijk gedeelte van het dorp wordt volledig beheerst door het kasteelverleden. De Sint-Martinuskerk vormt een aanknopingspunt met de heren van Elderen, waarvan verschillende er begraven liggen. Het praalgraf van Jan-Lodewijk van Elderen, tussen 1688 en 1694 prinsbisschop van Luik, bevindt zich in de parochiekerk. Verder bevat de dorpskern nog merkwaardige boerderijen. De Kasteelstraat biedt een zicht op voorgevel, staatsieplein en dienstgebouwen van het kasteel, dat een imposant en symmetrisch U-vormig grondplan heeft met witgeschilderde gevels op een arduinen onderbouw. Het park ervoor ontvouwt zich als een geometrische Franse tuin met terrasniveaus, trapjes, grasperken, wandelpaden, monumentale bomen en een ovale vijver met watervogels. In het zuidelijke gedeelte bevindt zich een belvedère. Ten noorden van het kasteel staat de monumentale kasteelhoeve, één der fraaiste vierkanthoeven uit de regio. De onmiddellijke omgeving van het kasteel met staatsieplein, trappartijen, erf van de hoeve en inkomdreef stamt uit de 18de eeuw. Zowel de omgevende percelering als de nabij gelegen bossen zijn historisch stabiel. In het oostelijke Kiezelingenbosje ligt een Romeinse tumulus uit de 2de eeuw verscholen. Een dreef in de as van het kasteel verbindt kasteelpark met het Grootbos of Elderenbos, het voormalige jachtterrein van de heerlijkheid, dat zich op de steile dalhelling ten oosten van het kasteel situeert. Net ten oosten daarvan bevindt zich eveneens een tumulus. Op de plateaugronden rondom de landelijke dorpskom primeert de openheid van de traditionele akkerbouw. Daar wint de laagstammige fruitteelt evenals de wijnbouw veld. De varërende aanwezigheid van bossen, dreven, hoogstamboomgaarden en houtkanten in het open akkerbouwgebied bepalen het aangename van het omgevende landschap.
De onmiddellijke omgeving van het kasteel met staatsieplein, trappartijen, erf van de hoeve en inkomdreef stamt uit de 18de eeuw, toen het kasteel een neoclassicistisch uitzicht kreeg. Zowel de omgevende percelering als de nabij gelegen bossen zijn historisch stabiel. Vlakbij zijn twee tumuli gelegen. De Sint-Martinuskerk vormt een aanknopingspunt met de heren van Elderen, waarvan verschillende er begraven liggen.
De Kasteelstraat biedt een imposant zicht op voorgevel, staatsieplein en dienstgebouwen van het kasteel. Daarvoor ontvouwt zich het park als een geometrische Franse tuin. Ten noorden van het kasteel staat één der fraaiste vierkanthoeven uit de regio. Ook de dorpskern bevat nog merkwaardige boerderijen. Verder bepaalt de variërende aanwezigheid van bossen, dreven, hoogstamboomgaarden en houtkanten in het open akkerbouwgebied het aangename van het omgevende landschap.
De kasteelsite is onderdeel van een gaaf landschappelijk dorpsbeeld. Momenteel wordt het domein als wijnkasteel beheerd.
Het noordelijk gedeelte van het dorp wordt landschappelijk volledig beheerst door het kasteelverleden, waarvan het kasteel met park en de verbindingsdreef met het Grootbos de voornaamste getuigen zijn.
zcht glooiend reliëf van het Haspengouws leemplateau
kasteelpark met arboretum, belvedère, Engelse tuin, Franse tuin, rozentuin
kasteeldorp
kasteel met dienstgebouwen, staatsieplein, hek en
o.a. kasteelhoeve, hoeves in Sint-Maartensstraat
Sint-Martinuskerk, Sint-Apolloniakapel, Sint-Jozefkapel
Archeologische elementen:
historisch stabiel in omgeving van dorpskom en kasteeldomein, ruilverkaveling in ruimere omgeving
graslanden nabij dorpssite, open akkerbouwgebied op leemplateau
wijnbouw
o.a. Grootbos, Heidebos, Kiezelingenbos
In het open akkerbouwgebied wint de laagstammige fruitteelt evenals de wijnbouw veld. De recente bebouwing levert geen bijdrage tot de landschapswaarden.