Korsele

Ankerplaats ID:A40045

Omschrijving

Korsele is een gehucht op grondgebied van Horebeke gelegen. Korsele is een Romaans toponiem uit de Merovingische periode afgeleid uit het latijn curticella (kleine hoeve). In het gehucht Corseele of Korsele, nu gevormd door Korsele, Koning Willemdreef en Abraham Hansstraat, bevindt zich de zogenaamde ‘Geuzenhoek’, waarschijnlijk de enige protestantse gemeenschap in Vlaanderen die zich onafhankelijk handhaafde sinds de 16e eeuw. Samen met de protestantse kerken van Mater, Melden, Meilegem, Nukerke, Oudenaarde, Etikhove en Ronse vormden deze gemeenschap de zogenaamde ‘Vlaamse Olijfberg’. Deze naam komt van Lodewijk van Nassau (1602- 1665) omwille van de toestand van verdrukking en minoriteit waarin zij leefden. De eerste protestantse kerk, nu de zogenaamde ‘De Oude Kerk’, dateert uit 1795 en bleef in gebruik tot de bouw van de neogotische kerk in 1872, de zogenaamde ‘De Nieuwe Kerk’. In 1819 werd een schooltje met onderwijzerswoning gebouwd, in 1824 volgde de aanleg van een kerkhof. Later kwam er ook een pastorie. De protestantse school en onderwijzerswoning, geboortehuis van de schrijver Abraham Hans, is thans museum. Deze protestantse wijk vertoonde tot voor kort een gaaf dorpsbeeld met typische kleine bakstenen huisjes onder pannendaken uit eind 19e en begin van 20e eeuw in een omhaagde tuinen en oudere hoeven en boerenhuizen, die doorgaans aangepast zijn. De ‘Oude Tempel’, een voormalige hoeve, was de tempel en de vergaderplaats voor de protestanten tot de bouw van de “Oude Kerk” ernaast in 1795. Dit gebouw dateert vermoedelijk uit 1788-1789. Het werd in de 19e eeuw bewoond door de koster en is via een deur verbonden met het kerkgebouw. De “Oude Kerk” werd in 1794- 1795 gebouwd. Het was het eerste echte kerkgebouw voor de protestanten van de ‘Vlaamse Olijfberg’. Het werd aan het einde van een openbare weg gebouwd, volgens de voorschriften van het Edict van Tolerantie van 1781, zonder de uiterlijke kentekenen van een kerkgebouw, toren of klokken, werd het aangebouwd tegen de zijgevel van een bestaand huis. Het gebouw was in gebruik tot aan de inwijding van de nieuwe kerk in 1872. Nu is het een gemeenschapslokaal. De zogenaamde ‘De Nieuwe Kerk’, een protestantse evangelische kerk, is vlak naast de ‘Oude Kerk’ gelegen. Het omringde kerkhof is aan drie zijden ommuurd. In de zuidelijke omheiningmuur, is een arduinen gedenksteen van 1824 aangebracht, ter herdenking van de toelating door Koning Willem I om in 1823 een kerkhof aan te leggen. Het kerkhof is afgesloten door een ijzeren hekwerk in 1860, aangebracht ter vervanging van een houten hek. Ten noordwesten van de tempel staat twee treuressen en een treurbeuk met zware stam van ongeveer 4,5 meter omtrek, een der oudste treurbeuken van het land uit midden de 19e eeuw, met aan de wortels een ingegroeide grafsteen uit 1867. De hervormde kerk is in 1872 in neogotische stijl gebouwd. Het eenbeukig bakstenen gebouw heeft een eenvoudig interieur zonder heiligenbeelden of decoratie. De pastorie van de protestantse gemeenschap heeft een kern uit de 18e eeuw en werd in 1942 aangepast en in 1951 en 1965 hersteld. De voortuin is omhaagd. Het gehucht is in een sterk golvend landschap gelegen, bijna bovenop een heuvelkam. Deze heuvels liggen parallel, met ertussen telkens een beekvalleitje. Deze valleitjes wateren naar de Perlinckbeek af. De toestand op de kaart van Ferraris: een straat met enkele bebouwingselementen, kleine regelmatige percelen met perceelsrandbegroeiing langs de straat en achter de bebouwing. De natte weilanden zijn in het oostelijk gedeelte van de ankerplaats aanwezig. Dezelfde situatie bij Vandermaelen en MGI 1/20,000, de bebouwingsdichtheid stijgt heel licht en er zijn minder perceelsranden. De heuvelruggen liggen onder akkerland (kouters) en zijn van oudsher open gebied.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

De ankerplaats ligt in een sterk golvend landschap dat uit parallele ruggetjes bestaat. De tussengelegen valleitjes ontwateren in de Perlinckbeek.

Historische waarde

De toestand op de kaart van Ferraris (ca. 1775): een straat met enkele bebouwingselementen, kleine regelmatige percelen met perceelsrandbegroeiing langs de straat en achter de bebouwing. De natte weilanden zijn in het oostelijk gedeelte van de ankerplaats aanwezig. Dezelfde situatie bij Vandermaelen (ca. 1850) en MGI 1/20000 (ca. 1949), de bebouwingsdichtheid stijgt heel licht en er zijn minder perceelsranden. De heuvelruggen liggen onder akkerland (kouters) en zijn van oudsher open gebied. Korsele of ‘Geuzenhoek’ is waarschijnlijk de enige protestantse gemeenschap in Vlaanderen die zich onafhankelijk handhaafde sinds de 16e eeuw. De eerste protestantse kerk, nu de zogenaamde ‘De Oude Kerk’, dateert uit 1795 en bleef in gebruik tot de bouw van de neogotische kerk in 1872, de zogenaamde ‘De Nieuwe Kerk’.

Esthetische waarde

De structuur van het straatgehucht is duidelijk herkenbaar. De perceelsranden zijn zo goed als allemaal verdwenen. In het oosten ligt een beekvalleitje; de omliggende akkers zijn open.

Sociaal-culturele waarde

Korsele of ‘Geuzenhoek’ is waarschijnlijk de enige protestantse gemeenschap in Vlaanderen die zich onafhankelijk handhaafde sinds de 16e eeuw.

Ruimtelijk-structurerende waarde

Het straatgehucht Korsele, met in het midden de tempel, bevindt zich bijna bovenaan een heuvelrug. Ten oosten ervan ligt een beekvalleitje met weilanden. Op de hogere kouters liggen de akkers. De heuvels liggen parallel aan elkaar.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • microreliëf
  • talud
Macroreliëf:
  • macroreliëf
  • heuvel
Hydrografische Elementen:
  • beek
  • vallei

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Nederzettingspatronen:
  • nederzettingspatroon
  • gehucht

protestantse gemeenschap

Bouwkundig erfgoed:
  • (heren)woning
  • huis
  • villa
  • herberg
Landbouwkundig erfgoed:
  • hoeve
Kerkelijk erfgoed:
  • kerk
  • klooster

tempel

Elementen van transport en infrastructuur

Elementen en patronen van landgebruik

Puntvormige elementen:
  • bomengroep
  • solitaire boom
Lijnvormige elementen:
  • bomenrij
  • hagen
  • perceelsrandbegroeiing
Topografie:
  • blokvormig
Historisch stabiel landgebruik:
  • kouters

Andere:

Opmerkingen en knelpunten

Recente bebouwing tast het originele karakter van het protestantse gehucht aan.