| Ankerplaats ID: | A10087 |
|---|
De ankerplaats ‘Hemelrijk’ te Essen is gelegen tussen de Nederlandse grens in het noorden, (de straat) Hemelrijk in het oosten, de Moerkantsebaan in het zuiden en de Spillebeek in het westen. De naam Hemelrijk is afkomstig van een kasteel en bijhorend domein dat zich oorspronkelijk uitstrekte vanaf de Kalmthoutse Duinen tot over de Nederlandse grens. Het kasteel uit 1835 werd in 1970 gesloopt. Verschillende aanhorigheden, alsook een groot deel van het domein bleven wel bewaard. Gedurende de laatste decennia werd Hemelrijk uitgebouwd tot een volwaardig landschappelijk arboretum. Het vroegere landschap, zoals het eeuwlang onbewust werd gevormd, wordt hier opnieuw in herinnering gebracht. Indrukwekkende dreven, vijvers, akkerland, weiland en bos, aangevuld met een landelijk gebouwencomplex vormen samen een landschapspark, waar inheemse flora en fauna hun plaats krijgen. Daar het landschap ‘nieuw’ is, is de historische waarde van deze ankerplaats beperkt tot het bouwkundig erfgoed. De voormalige quarantainestallen werden opgericht vanaf 1896 om het uit Nederland ingevoerde vee te controleren op besmettelijke ziekten. Enkel de zuidelijke vleugel dateert uit de beginperiode en heeft nog houten wanden op een bakstenen onderbouw; de overige stallingen gaan terug tot 1909 en hebben blinde verankerde bakstenen muren. De Klokhoeve, Louishoeve en Emeranshoeve, die tot het oorspronkelijke domein Hemelrijk behoorden, gaan terug tot de 1ste helft van de 19de eeuw. Ook behorende tot het voormalige domein Hemelrijk is het rentmeestershuis uit 1862, dat later echter werd verbouwd. De Kiekenhoeve is de enige overgebleven hoeve van een dertigtal pachthoeven van de norbertijnenabdij van Tongerlo te Essen, opgericht in 1767 en van 1825 tot 1960 eveneens behorend tot Hemelrijk. Als resultaat van moderne landschapsarchitectuur, hebben we hier te maken met een, in de omgeving ingepast, gerenoveerd en volgens plan aangelegd landschap. De ruimtelijke situering van de individuele elementen -solitaire bomen, boomgroepen en waterpartijen die teruggaan tot oude vennen- alsook de structuur van het geheel van deze ankerplaats, werd overwogen ontworpen, teneinde het huidige indrukwekkende, maar tegelijk ook landelijke tafereel te creëren. Het arboretum Hemelrijk is niet enkel esthetisch waardevol, maar vertegenwoordigt ook een belangrijke dendrologische waarde en is één van de meest complete arboreta van de provincie Antwerpen.
Het arboretum Hemelrijk vertegenwoordigt een belangrijke dendrologische waarde en is één van de meest complete arboreta van de provincie Antwerpen.
De historische waarde van deze ankerplaats wordt vooral vertegenwoordigd door het gebouwenpatrimonium dat voor het grootste deel dateert uit de 19de eeuw. De quarantainestallen zijn hierbij het meest opvallend. Daarnaast is er het drevenpatroon dat gedeeltelijk herkenbaar is op de kaarten van het MGI uit 1909.
De weloverwogen combinatie van bloeiende, verkleurende, besdragende bomen en heesters maken het landschap schilderachtig. Lijnen van hellingen en oevers, elementen als boomgroepen en vijvers resulteren in een indrukwekkend en gaaf geheel.
Als resultaat van moderne landschapsarchitectuur, hebben we hier te maken met een, in de omgeving ingepast, gerenoveerd en volgens plan aangelegd landschap. De ruimtelijke situering van de individuele elementen, alsook de structuur van het geheel van deze ankerplaats werd overwogen ontworpen teneinde het huidige indrukwekkende, maar tegelijk ook landelijke tafereel te creëren.
Domein Hemelrijk, muurtuin, Rhodotuin, seringentuin
rentmeestershuis
Klokhoeve + graanmolen & houtzagerij, Louishoef, Emeranshoef, Kiekenhoeve
Andere:
4 vijvers
Andere:
Geen.