Fort van Beieren

Ankerplaats ID:A30064

Omschrijving

Deze ankerplaats ligt tussen de dorpskern van Koolkerke (gem. Brugge) en de Damse Vaart. Ze grenst in het noordoosten aan de ankerplaats “Damme en omgevende polders” en in het noordwesten aan ankerplaats “polders van Dudzele”. Ze omvat de restanten van het fort van Beieren. Deze versterking dateert van de Spaanse successieoorlog in het begin van de 18e eeuw en bestond uit een hoofdwal, gracht met vier bastions en aan de zuidwestzijde een ravelijn (driehoekig eiland). Haar ligging was strategisch gekozen net buiten de stadskern van Brugge vlakbij de Damse Vaart. Bovendien ligt het vlakbij de overgang van zandig-Vlaanderen naar de polders en heeft men een goed zicht op de omgevende polders. Momenteel is de structuur van de versterking nog goed zichtbaar alhoewel een deel van de gracht gedempt is, en wordt hij geaccentueerd door het (loof)bos en/of bomenrijen. De kunstmatig opgehoogde wal valt visueel wel minder op door de bebossing. Het centrale gedeelte en de noordelijke zijde zijn niet bebost maar liggen onder weiland waarbij bomenrijen de gracht benadrukken. Op die manier wordt het oorspronkelijke reliëf van het fort nauwelijks schade aangebracht. Rond het fort loopt de Fortbeek. Tussen het fort en de Damse Vaart liggen enkel grote akkerlanden en huisweiden. De Damse Vaart vormt door de bomenrij langs haar oevers een visuele begrenzing van de ruimte. Tussen het fort en de Scheidingsbeek (in het noorden) ligt voornamelijk open weiland met grachten. Er resteren nog enkele knotbomen van vroegere perceelsrandbegroeiing. De Scheidingsbeek ligt op de gemeentegrens tussen Brugge en Damme. De open landbouwpercelen rond het fort bieden een zicht op het beboste fort. Het fort grenst ten westen aan de bebouwing van Koolkerke die het zicht belemmert. Vanuit de omgevende polders valt het fort visueel sterk op door de bebossing en de bomenrijen. De bebouwing in de ankerplaats bestaat uit twee hoeves (waarvan één op de omwalling van het fort gelegen) en een woonhuis in de oostelijke hoek van de ankerplaats. Deze laatste is omgeven door een groenscherm dat een bufferende werking heeft.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

De ligging van het fort nabij Brugge én nabij de fysische grens tussen polder en zandstreek bood enkel natuurlijke strategische voordelen.

Historische waarde

De ligging vlakbij Brugge langs de vroegere Zwingeul vormt de strategische omkadering van het fort en wijst op het strategisch belang van Brugge in het verleden. Het fort en zijn diverse structuren (wallen, grachten, eiland,…) zijn zeer goed bewaard en vormen een gaaf voorbeeld van een fort uit 18e eeuw.

Esthetische waarde

De open vlakke omgeving met een groot aandeel historisch permanent grasland, contrasteert sterk met het fort door het reliëfsverschil en door het gesloten karakter van het bos en de bomenijen. Vanuit het fort heeft men een wijds zicht op de polders wat een belangrijk militair-strategisch voordeel vormde voor dit fort.

Ruimtelijk-structurerende waarde

De bomenrij langs de Damse Vaart vormt een visuele begrenzing van de ankerplaats. Door het hoogteverschil van het fort en door het bos valt dit fort op in het open landschap.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Microreliëf:
  • talud

wal van het fort

Hydrografische Elementen:
  • beek

Scheidingsbeek

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Militair erfgoed:
  • fort

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • bomenrij
  • knotbomenrij

restanten van knotbomenrijen

Kunstmatige waters:

gracht rond fort

Historisch stabiel landgebruik:
  • permanent grasland
Bos:
  • loof
Bijzondere waterhuishouding:
  • polder

Opmerkingen en knelpunten

De bebouwing van Koolkerke grenst aan de structuur van het fort. Dit doet afbreuk aan de esthetische waarde en de historische waarde door een andere omgeving. Bijkomende bebouwing vlakbij de ankerplaats dient vermeden te worden om ook het zicht vanuit de omgeving te behouden. De recente uitbreidingen bij de landbouwbedrijven hebben een visueel storende invloed en dienen gebufferd te worden.