Oudenberg¶

Omschrijving¶

Deze ankerplaats bevindt zicht ten oosten van Geraardsbergen. De omgeving van Geraardsbergen is heuvelachtig, met, naar Vlaamse normen, steile en hoge hellingen. De ‘Muur’ is er een bekend voorbeeld van, deze ligt op de Oudenberg (110 meter). Deze ‘berg’ is in feite niets meer dan een steil, klein hoedje dat op een langgestrekte heuvelkam, de Buizemont (70 à 80 meter), staat. Die ligt parallel aan de Dender en beschermt het stadje. De kasseiwegen op de Muur getuigen van een bepaalde, uiterst belangrijke en langdurige fase in de evolutie van infrastructuurwerken in casu de wegenbouw. Om industrieel- archeologische redenen zijn de technische kernmerken van langs- en dwarsprofielen, de fundering en afboording van belang. Deze kasseiwegen zijn nog een van de laatste voorbeelden van een geplaveide wegverharding, een techniek die reeds ten tijde van de Romeinse militaire aanwezig werd toegepast bij de aanleg van heirbanen. Op het einde van de 18e eeuw werden de eerste stenen wegen aangelegd. De haarspeldbochten van de ‘Muur’ ten zuidoosten van Geraardsbergen is vrij steil (meer dan 15%) en beklimt een helling die tot 36% bedraagt. Aan de zuidoostkant van dezelfde Oudenberg loopt de weg naar Moerbeke daarentegen zonder (haarspeld)bochten: die helling bedraagt slecht 6%. De steilste hellingen vallen op de luchtfoto op door de aanwezigheid van bossen. Geraardsbergen is ten oosten van de Dender ontstaan, op de flanken van de Oudenberg. Pas aan het einde van de 19e eeuw en vooral in de 20e eeuw groeide de stad verder over de Dender in westelijke richting. Toch bevond zich ook daar al in de middeleeuwen een kleine nederzetting, waarschijnlijk de woonplaats van werklieden en lijfeigenen. Eén brug verbond de twee stadsdelen. Nu zijn er meer bruggen. De Dender is een markante lijn in de stad: ze snoert de stad in twee en scheidt ten dele de woonfunctie in het westen van het handels- en cultuurgebeuren in het oostelijke Hoog- Geraardsbergen. De Buizemontstraat, die over de kam van de Buizemontheuvel loopt, maakt deel uit van een erg oude weg, die ‘Schapenweg’ genoemd. Deze is mogelijks van Keltische ouderdom. Toen was de Schapenweg een lange straat die de Dender precies ten noorden van de Markmonding kruist. Vervolgens loopt hij de heuvelkam op nabij Boureng en blijft die volgen. Alleen het steile ‘hoedje’ van de Oudenberg wordt omzeild. Iets verder, op de Grote Molenberg, splitst deze historische weg zich in tweeën: één tak volgt de dalende heuvelkam naar Onkerzele, en de andere loopt naar het oude gehucht Atembeke in oostelijk richting. Door het Moerbekebos wordt dan de steile westerhelling van de tweede kam beklommen die dan verder in oostelijke richting wordt gevolgd. Op de top van de Oudenberg staat een kapel. Rondom dit bedevaartsoord staat een dubbele rij linden waarvan de kruin plat gesnoeid is. De begin 17e eeuwse kapel werd enkele keren opnieuw gebouwd. De huidige dateert uit begin de 20e eeuw. Achter de kapel bevindt zich een kolom van de in 1862 afgebroken Lessense poort en een oriëntatietafel van 1928. Verder ligt op de Oudenberg een witmarmeren beeld van O-L-Vrouw-der-Smarten, een Heilig Hartbeeld in 1921 opgericht, een ijzeren kruis uit 1922 dat een houten kruis uit 1822 vervangt dat op zijn beurt een bronzen kruis, tijdens de Franse omwenteling neergehaald, vervangt en ten slotte zeven kapelletjes van O-L-Vrouw-der-Smarten in 1941 opgericht. De Oudenberg is een beboste helling waar in carnavaltijd twee volksfeesten gehouden worden: het Krakelingenfeest en de Tonnekensbrand. De oorsprong van deze feesten is niet met zekerheid bekend. De berg zou oorspronkelijk een heidense offerplaats geweest zijn en in de middeleeuwen was het een refuge voor kluizenaars. De bijzondere Mariaverering leidde tot de oprichting van de kapel O-L-Vrouw-van- Oudeberg in de 17e eeuw, waar een miraculeus beeldje werd ondergebracht en nog steeds aanwezig is. Het kasteel van Onkerzele is een landhuis in een park op een helling ingeplant. Het gebouw dat als van 1865 zijnde gedateerd is hebben een Franse barok uit de 17e eeuw uitstraling. De vormen, verhoudingen en materialen zijn echter naar 19e eeuwse smaak gebeurd. De paardenstallen en andere dienstgebouwen vormen een aaneengesloten geheel, rondom een deels gekasseide, deels aarden binnenkoer met centrale pijler en siervaas. Het park is in Engelse stijl aangelegd, op een golvend terrein met vijver. Er is een schermeffect door de beplanting gevormd.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶