Sint-Rijkers

Ankerplaats ID:A30023

Omschrijving

Deze ankerplaats grenst in het noorden aan de bebouwing van Alveringem. In het oosten vormt de St-Machuitsbeek (parallel aan de Lovaart) de grens, in het zuiden de Kollaartshillebeek en de weg naar St-Rijkers, én in het westen door enkele wegen en de Hollevoordebeek. De ankerplaats ligt deels op het plateau van Izenberghe en deels in de Ijzervallei (polders). In de Ijzervallei liggen holocene veenpakketten begraven onder holocene estuariene en fluviatiele afzettingen. De overgang van de vallei naar het plateau is zeer bruusk en valt enorm op in het landschap. Op het plateau zelf ligt een kwartaire zandleemlaag boven tertiaire mariene kleien van het Ieperiaan. De oostelijke grens van deze ankerplaats wordt gevormd door de St.-Machuitsbeek die over de gehele grens parallel aan de Lovaart loopt. De Lovaart was misschien oorspronkelijk een zijbeek van de Ijzer die in de 12e eeuw gekanaliseerd werd om een verbinding te vormen tussen de bovenloop van de Ijzer en Veurne. De Lovaart heeft een weerskanten dijken met begeleidende bomenrijen en een weg. De oevers van de Lovaart zijn begroeid met rietvegetatie en lage waterminnende struiken. De percelen tussen de Lovaart en de steilrand naar het plateau toe, liggen veelal onder graslandgebruik. Er is geen perceelsrandbegroeiing aanwezig waardoor de Lovaart met begeleidende bomenrijen een beeldbepalend element is in het landschap. Hoeve Diephof in het zuiden van de ankerplaats is nog zeer waardevol door een gave walgracht, gave en onverstoorde gebouwen omringd door een bomenrij en aansluitend waarschijnlijk een oude motte-site. Net ten noorden van deze hoeve heeft men een vijver uitgegraven die binnen dit landschap. Op het plateau van Izenberghe onderschiedt men twee dominante wegenpatronen nl. één N-S of E-W én één NW/SE- NE-SW gericht. In de ankerplaats komen beide voor. Her en der komt men kapelletjes en kruisen tegen met soms enkele bomen erbij. De vele gave, herkenbare en historische boerderijen komen verspreid voor. Velen hebben nog een walgracht of resten ervan, ze bestaan veelal uit enkele losstaande gebouwen en zijn omringd door opgaande bomenrijen. Het grote aantal gave en herkenbare hoeves geven dit gebied een grote meerwaarde. Vaak vindt men vlakbij de bedrijfsgebouwen weilanden (zgn. huisweiden). Ook in de valleien treft men soms weilanden aan. De rest van het landbouwland is akkerland waarbij maïsteelt wel een grote visuele belemmering vormt. De minderheid van de percelen kent nog perceelsrandbegroeiing die vaak in slechte staat verkeert. De noordwestelijke uitloper van de ankerplaats lijkt het meest gave gedeelte naar perceelsrandbegroeiing. Het landschap van een halve eeuw geleden werd omschreven als een bocagelandschap zoals men nu nog in Frankrijk aantreft. Op het plateau hebben we een zeer kleinschalig landschap met vrij veel landelijke bewoning, kleine onregelmatige percelen en oude wegenpatronen. Ter hoogte van het dorp van Alveringem ligt in het zuidwesten een vroegere grote motte-site met gracht. De gracht wordt geaccenuteerd door opgaande bomen en struiken. Er staat nog een hoeve op. De toegangsweg naar deze site geeft uit op een grote gave poort met ijzeren hek. Daar vlakbij staat de oude Lindensmolen, een windmolen (stellingsmolen) waarvan enkel de molenromp nog rest. Verspreid over het plateau liggen nog talrijke archeologische resten van omwalde hoeves. Door het ontbreken van perceelsrandbegroeiing en door de hoge topografische ligging heeft men vanop het plateau een goed zicht op de Ijzervallei (-polders) en op het gedeelte van het plateau op Frans grondgebied.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Het bruuske reliëfsverschil tussen de Lovaart met omgeving en het plateau van Izenberghe vormt tevens een bodemkundige grens tussen de polders (Ijzervallei) met op geringe diepte veen én zand(lem)ig-Vlaanderen. Het holocene pakket is in de Ijzervallei zelf aanwezig maar op het plateau slechts her en der.

Historische waarde

Archeologisch belangrijk : concentratie van verdwenen middeleeuwse hoeven. Hezt plateau wordt beschouwd als een zeer vroeg ontgonnen landbouwgebied van zandig-Vlaanderen. Lovaart is waarschijnlijk aangelegd in bedding van oude kreek/zijbeek van de Ijzer en vormde de verbinding tussen de bovenloop van de Ijzer en Veurne.

Esthetische waarde

Grote esthetische waarde door grillig perceelspatroon, sporadisch begroeiing langs perceelsgrenzen, kleinschalige percelering, de hoge gaafheid van het bouwkundig erfgoed. Vergezichten op het plateau naar omgeving in alle richtingen.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Macroreliëf:
  • steilrand
  • markante terreinovergang

overgang van Lovaart ( Ijzervallei) naar plateau van Izenberghe

Hydrografische Elementen:
  • beek

Hollevoordebeek, Scheibeek en talrijke kleinere beekjes

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Landbouwkundig erfgoed:
  • hoeve
  • schuur

talrijke waardevolle en gave hoeves met walgracht of restant ervan

Molens:
  • windmolen

Lindemolen

Militair erfgoed:
  • motte

vlakbij St-Rijkers; ook elders nog motte-sites (bij Diephof)

Kerkelijk erfgoed:
  • kapel
Klein historisch erfgoed:
  • kruis

Elementen van transport en infrastructuur

Wegenis:
  • weg

2 oude wegenpatronen

Waterbouwkundige infrastructuur:
  • kanaal

Lovaart waarschijnlijk volgens loop van zijbeek van Ijzer

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • bomenrij
  • knotbomenrij
  • perceelsrandbegroeiing

bomenrij langs Lovaart;perceelsrandbegroeiing soms nog zeer gaaf rond weilanden

Kunstmatige waters:
  • poel
Topografie:
  • onregelmatig

Opmerkingen en knelpunten

De recente stallingen en uitbreidingen bij de hoeves doen afbreuk aan hun gaafheid en hun historisch karakter. De uitbreiding van Alveringem langs de wegen (lintbebouwing) vormt een bedreiging voor de open ruimte. Bovendien vormt het lint tussen Alveringem en Fortembrug een visuele barrière langs de Lovaart. Verdere achteruitgang van de perceelsrandbegroeiing en andere bomenrijen dreigt de herkenbaarheid en de esthetische waarde van het landschap te verminderen. Om het vergezicht vanop het plateau te bewaren en geen afbreuk te doen dient men in de ruime omgeving hoge objecten te vermijden.