Duinen Ter Yde - Hannecartbos - Oostvoorduinen

Ankerplaats ID:A30011

Omschrijving

Deze ankerplaats ligt tussen de bebouwing van Oostduinkerke-Bad (gem. Koksijde), Oostduinkerke (idem) en Groenendijk-Bad (idem). In het zuiden en het westen vormt resp. de Nieuwpoortsteenweg en de Zeelaan de grens. Deze ankerplaats bevat een gave sekwentie van zee-strand tot duin. Op het brede strand staan geen kustverdedigingswerken wat de esthetische waarde ten goede komt en wat potenties biedt voor natuurlijke processen. De graduele overgang tussen strand en duinen is enkel ter hoogte van het Elisabethinstituut verhinderd door een muur. De duinen bestaan uit vier grote delen: zeereepduinen, paraboolduinen van Ter Yde, de Hannecartdepressie en de lagere Oostvoorduinen. De zeereepduinen groeien op natuurlijke wijze aan omdat de aanvoer van zand door de zee en de wind de kustafslag overtreft. Deze duinen vertonen diepe windgeulen (waaigaten) wat wijst op een actieve, landinwaartse duinmigratie. De weinige vegetatie in de zeereepduinen is zeer specifiek en eerder zeldzaam in België. Door de beperkte hoogte (10m) en de afwezigheid van vegetatie is dit een open gebied. Dan volgt het jonge paraboolduinengebied rond Ter Yde dat door de Koninklijke baan doorsneden wordt en in westelijke richting een uitloper heeft in de Plaatsduinen. De paraboolduinen ten zuiden van de baan zijn veel beter en duidelijker ontwikkeld dan ten noorden ervan. Deze paraboolduinen zijn nog mobiel wat zorgt voor een gevarieerde vegetatie. De grens met het Hannecartbos wordt gevormd door een grote wandelduin. De paraboolduinen kennen weinig begroeiing op de duinkam zelf maar in de panne komen duinstruwelen en aan de rand grazige soorten voor. Op de nieuw overstoven gronden komt pioniersvegetaite voor. In het noorden is het aandeel struweel kleiner dan in het zuiden omdat de eolische activiteit groter is. De aanwezige en waardevolle mossenflora en grassoorten getuigen van het vroegere extensief weilandgebruik in het gebied. Door begrazing en door de vergravingen van konijnen treft men lokaal kleine secundaire verstuivingen aan. In het zuiden ligt de depressie van Hannecart met de grootste duinbeek in België. Ze stroomt in noordoostelijke richting volgens het tracé van een oude Ijzergeulvertakking. Ze wordt gevoed door grondwater (zgn. kwelwater) dat uit de omliggende duinen naar deze depressie stroomt. Deze depressie werd vroeger als landbouwland (akker of hooiland) gebruikt maar werd rond 1930 bebost met veel verschillende loofbomen ten behoeve van de jacht. Langs de beek vindt men specifieke en waardevolle waterplantenvegetatie. De Oostvoorduinen, Groenendijk en het Monobloc (ten zuiden van het Hannecartbos) bestaan uit lage, heuvelige en gefixeerde oude duinen met een soortenrijke en kalkminnende vegetatie bestaande uit duingraslanden en dwergstruweel. In het Monobloc lagen vroeger geëgaliseerde duingronden en duinweiden omgeven door houtwallen waarvan nu enkel de percelering en de houtwallen nog resten. Een deel ligt nog steeds onder weiland en bevat specifieke flora.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

De gave opeenvolging en graduele overgang van strand naar duinen heeft een grote geomorfologische waarde dankzij de actieve natuurlijke processen. De ouderdom van de duinen, de mate van fixatie, de hydrologische omstandigheden, … bepalen in grote mate de gevarieerde vegetatie van duingraslanden, struweelbegroeiing, duinbos, mosvegetatie,.… Daarbij komen enkele zeldzame en zeer specifieke soorten voor, uniek in België. De Hannecartbeek is de grootste duinbeek in België en ze watert af volgens een oude Ijzergeulvertakking. De Hannecartdepressie vormt de scheiding tussen de jonge duinen ten noorden ervan en de oude ten zuiden ervan.

Historische waarde

De relicten van de ontginning van het duinengebied als landbouwland vormen door hun gaafheid belangrijke historische elementen: de restanten van duinweiden en -akkers, de mos- en graslandvegetatie door het vroegere agropastoraal gebruik en hooilandbeheer, sommige weilanden zijn zelfs nog steeds in gebruik,... Het aanwezige bos werd aangeplant in 1930 als jachtbos, en vormt nu een botanisch waardevol gebied rond de beek.

Esthetische waarde

De esthetische waarde van het gebied wordt bepaald door de gave overgang van strand naar gevarieerde duinen, door het gave zicht van deze opeenvolging, het wisselende landschap met hoogteverschillen op korte afstand, de verschillende vegetatietypes (van mos, grasland, struweel tot bos), het voorkomen van duinakkers,…

Ruimtelijk-structurerende waarde

Het Hannecartbos vormt door zijn gesloten karakter een sterke grens tussen de oude en de jonge duinen die ook in landschappelijk uitzicht verschillen van elkaar.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Geomorfologie/hydrografie

Macroreliëf:
  • kustduin
Hydrografische Elementen:
  • beek

in de depressie van Hannecat ligt een grote duinbeek

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Elementen van transport en infrastructuur

Elementen en patronen van landgebruik

Bijzondere waterhuishouding:

waterwinningsgebied

Opmerkingen en knelpunten

De versnijding door de Koninklijke Baan is een zeer storende factor en verhindert de natuurlijke processen van duinmigratie onder invloed van de wind. Tussen het Hannecartbos en de Monobloc ligt eveneens een weg die de beide gebieden isoleert. De oprukkende bebouwing vanuit het zuidwesten en het noordoosten bedreigt dit gave duingebied en dreigt het zuidelijke deel af te sluiten van het strand en de zeereepduinen. De bebouwing in de ankerplaats is schaars en van weinig landschappelijk belang. Tussen het duinengebied Ter Yde en de Karthuizerduinen bevinden zich een aantal homes (t.b.v. sociale recreatie, bijzonder onderwijs, …). In het oosten worden de Karthuizerduinen gescheiden van het duinengebied ten westen van Nieuwpoort-bad door enkele grote vakantiehuizen. In het Hannecartbos is de waterwinning nefast voor de plantengroei aangezien door oppompen van grondwater het milieu te droog is in vergelijking met het natuurlijk milieu.