R40057: Vlaamse Ardennen

Verstoring: Kluisberg: westelijk deel van het bos: sterke invloed van bebouwing, wegeninfrastructuur en toeristische infrastructuur. Omgeving Ronse: tussen de bossen veel bebouwing en infrastructuur. Omgeving Kwaremont: wegenpatroon sterk gewijzigd tov Ferraris, perceelsstructuren grotendeels gewijzigd, gebied doorsneden door N36. Gedeelte van de relictzone valt in het ruilverkavelingsgebied Melden (20/12/79), Kerkem, Maarkedal, Nukerke. Ruilverkavelingsgebied Maarkedal: daar percelering grotendeels gewijzigd en perceelsranden verdwenen.

Herkenbaarheid: 3

Samenhang: 3

Gaafheid: 2

Wetenschappelijke waarde:

Vormt een rij beboste getuigenheuvels met op de top limonietzanden en -zandstenen tussen de Schelde en Geraardsbergen. Sluit geomorfologisch aan bij de Westvlaamse heuvels en het Hageland. Grote geologische en geomorfologische waarde, aantal ontsluitingen. Het natuurlandschap is ontstaan door erosie van de naar het NO afhellende lagen van de tertiaire ondergrond. Is sterk gecompartimenteerd ten gevolge van beekerosie. Hoogste toppen : Diestiaanzand, vormen getuigenheuvels. Hoge heuvelkam van de Kluisberg, de Hotondberg, de Muziekberg. De uitlopers reiken nog ten oosten van de Dender. De heuvels worden dikwijls met een steilrand begrensd. Een dicht beekstelsel, verschillende waterlopen hebben hun bron in de Vlaamse Ardennen, consequente waterlopen die uitmonden in de Schelde, bij diepe rivierinsnijdingen zijn er verschillende afzettingen in de valleiwanden (Bartoonklei, Lediaan zand, Panesiliaan zand, ...). Beken hebben een asymmetrisch dwarsprofiel. Rijk aan bronwater, verschillende bronniveaus met bronamfitheaters aanwezig in de vorm van uitsijpelingsbronnen. Verschillende bronbosjes met een dicht net van beken. Verschillende natuurreservaten aanwezig. Buistemberg, Trimont en Terkleppe, Kalenberg: Gelegen op de getuigenheuvelrug met toppen die bestaan uit Diestiaanzand. Vormt de oostelijke uitloper van de Vlaamse Ardennen, overgang naar de Dendervallei en het Pajottenland. Diep ingesneden rivierstelsel en ruggen van meer dan 80m hoog.

Historische waarde:

Grote concentratie van romeinse villa’s, densiteit houdt verband met de romeinse wegen aanwezig in de relictzone. De Gallo-romeinse sites zijn in de middeleeuwen met bos bedekt. Voor de grote ontginningen: relatief dicht net van kleine bewoningskernen met daarrond akkerland. In de middeleeuwen had het cultuurlandschap een open karakter (zowel de oude akkergebieden en de gebieden ontgonnen vanaf de 12de eeuw). Kluisberg: groot boscomplex op Ferraris, sommige delen zijn nu verdwenen, vorm en oppervlakte grotendeels gelijk gebleven. Gebied Kwaremont - Beekkant: gebied met veel perceelsranden op de Ferrariskaart. Leupegem: open landschap zoals bij Ferraris. Bij de bebouwing is er wel perceelsrandbegroeiing aanwezig. Markebeek: loop van de beek zoals bij Ferraris en Vandermaelen, oevers beplant met bomenrijen. Huidige percelering in de vallei komt overeen met de percelering bij Ferraris. Koppenberg en omgeving: resten van grotere boscomplexen bij Ferraris en Vandermaelen. Kabernol: resten van grotere boscomplexen bij Ferraris en Vandermaelen. Omgeving van Ronse: kleine bosresten van groter boscomplex bij Ferraris en Vandermaelen. Percelering en perceelsranden aanwezig zoals op de Ferrariskaart en de kaart van Vandermaelen. Gebied rond Kwaremont: valleitjes van kleine beken volgens Ferraris en Vandermaelen. Paterberg: beekvallei herkenbaar volgens Ferraris, in vallei klein bos gelegen. Varent: huidige toestand te vergelijken met deze bij Ferraris: percelering, wegenpatroon en perceelsranden niet gewijzigd. Bos te Rijst (Schorisse): werd voor 1850 bijna volledig herbebost. Buistemberg, Trimont en Terkleppe, Kalenberg: Toestand op de kaart van Ferraris: heel kleinschalig landschap, sterk gefragmenteerd, verschillende kleine en grotere bospercelen gelegen in een gesloten landschap. Kleine regelmatige percelen met perceelsranden. Ter hoogte van huidige Buistemberg is een groot boscomplex aanwezig dat naar het westen toe aansluit met het huidige Brakelbos. Vrij veel bebouwing aanwezig in de verschillende delen van de relictzone en erbuiten. Zelfde situatie is te zien op de kaart van Vandermaelen en MGI 1/20,000. Grotere bosgebieden van MGI 1/20,000 hebben over het algemeen dezelfde oppervlakte als de huidige toestand. Enkele kleinere bossen zijn verdwenen.

Esthetische waarde:

Beperkt aantal door topografie bepaalde panoramische en gerichte vergezichten. De skyline wordt door de topografie en bossen bepaald. Kleine open ruimten worden begrensd door topografie en vegetatie. Open landschap, hoger gelegen delen zijn open akkerland, in de beekvalleien komen gesloten weilanden voor met regelmatige repelvormige percelering. Indrukwekkende hoogteverschillen en dicht beboste heuveltoppen. Verschillende kleine landschapselementen: bronnetjes met bronbosjes, holle wegen, ... Gebied Kwaremont - Beekkant: gedeeltelijk open landbouwlandschap en gedeeltelijk met resten van perceelsranden. Markebeek: oevers beplant met bomen. Vallei van de beek overwegend weilanden met perceelsranden, vooral bij de Nederdalbeek. Verspreiding van de bebouwing in het gebied zoals bij Ferraris. Maalzakstraat: open landschap. Omgeving Ronse: boscomplexen, tussenliggende kleine percelen hebben perceelsrandbegroeiing. Varent: halfopen landbouwlandschap. Buistemberg, Trimont en Terkleppe, Kalenberg: Kleinschalig landschap met verschillende kleine percelen bos gelegen in een voor de rest vrijwel open landschap. Weinig perceelsranden bewaard. Percelering regelmatig van vorm, meestal rechthoekig tot blokvormig. Sterk verspreide bebouwing.

Beleidswenselijkheden:

Getuigenheuvels beschermen tegen ongecontroleerde ontzandingen (ijzerhoudend zand). Het verbreden, asfalteren en rioleren van de holle wegen inperken. Het doorsnijden van de relictzone door wegeninfrastructuur beperken. Vrijwaren van de kwaliteit van de open ruimte (visuele vervuiling). Bestrijden bodemerosie en extreme betredingsdruk. Herstellen en intact houden van de kleine landschapselementen en het bocagekarakter in de valleien.