Abdij van Postel en de Ronde Put¶

Omschrijving¶

De ankerplaats ‘Abdij van Postel en de Ronde Put is gelegen in het noorden van de gemeente Mol, tegen de grens met Nederland. De begrenzing wordt gevormd door de autostrade E34 Turnhout-Eindhoven in het noorden, de grens met Nederland en de Eerselseweg in het oosten, de Steenovens, de Kesselse Dreef en de Kasteelstraat in het zuiden en tot slot het kanaal Antwerpen-Turnhout-Dessel in het westen. Tot op vandaag is Postel een schaars bewoond gehucht, waar groen een prominente plaats inneemt. De relatieve ongereptheid van Postel is in hoofdzaak te danken aan het feit dat het gebied tot voor kort in handen bleef van een zeer gering aantal grootgrondbezitters, waaronder de Norbertijnen van de abdij van Postel en de familie van Broqueville van het ‘kasteel van Postel’. Het land werd steeds gebruikt in functie van landbouw, bosbouw en later ook jacht. Vanaf de 12de eeuw tot aan de Franse Revolutie domineerde de orde van de Norbertijnen het gebied met loofbosontginningen, vorming van heide en aanleg van akkers, drooglegging van moerassen en vanaf het begin van de 17de eeuw herbebossing van de heide. Vanaf de late middeleeuwen tot in de helft van de 19de eeuw werden sommige veenmoerassen uitgebaat ten behoeve van brandstofvoorziening. Op de historische kaart van Ferraris (1777) herkennen we de Ronde Put als onderdeel van een reeks van onbegaanbare, grote moerassen, omgeven door heide. In de omgeving van de abdij herkennen we boomgaarden, loofbossen, naaldbossen, drassige weiden en akkers. Bijna een eeuw later (Vandermaelen, 1854) zien we op de kaart weinig verandering in het landschap, uitgezonderd een licht toegenomen aandeel loofbos. Op de kaart van het MGI uit 1909 heeft de ronde Put zijn huidige vorm en herkennen we tevens huidige ontginnigs- en wegenstructuur in de omgeving van de abdij. De bossen van Lange Linneput en Hoge Heide zijn ongeveer 90 jaar oud, die van de Kommiezenheide overschrijden zelfs de eeuw. Het Hoge Moer (aansluitend op de Moeren) in de noordoostelijke hoek van de ankerplaats vormde tot de jaren 1960 het laatste stuk hoogveen van de Kempen, maar moest jammer genoeg wijken voor landbouwontginningen en deels ook voor de aanleg van de autosnelweg. De ligging van Postel op een knooppunt van belangrijke reisroutes, bracht de abdij van Floreffe vermoedelijk tussen 1128 en 1138 tot de beslissing hier een nieuwe stichting -in de vorm van een polyvalente landbouwkolonie- tot stand te brengen. Deze groeide doorheen de geschiedenis uit tot een zelfstandige priorij en later tot abdij. Deze werd opgeheven tijdens de Franse Revolutie, de periode waarin het gehucht Postel werd ingelijfd bij Mol, en in 1847 heropgericht. Het oudste bouwwerk, behorende tot de abdij, is de laat-Romaanse St.-Nikolaaskerk, opgetrokken uit tufsteen van de Eifelstreek. Als inwijdingsjaar wordt 1190 aangehaald, maar stijlkritisch wordt ze eerder toegeschreven aan de 13de eeuw en verspreid worden sporen teruggevonden van diverse verbouwingen. Andere zeer oude gebouwen van de abdij gaan terug tot de 16de eeuw, hoewel allen voltooid in de 17de eeuw. Het betreft de beiaardtoren (1610), de brouwerij (1611) en de 1200 meter lange ringmuur. Zij kwamen er dankzij de eerste abt van de tot abdij verheven priorij. Als gevolg van haar lange geschiedenis, kunnen we de abdij vandaag beschrijven als een ommuurd en omgracht kloostercomplex met constructies in diverse stijlen, gaande van de Romaanse Kerk tot hedendaagse architectuur. De abdij heeft tot op heden een belangrijke invloed op Postel en de omgeving. Ten zuiden van de abdij ligt het ‘Kasteel de Broqueville’ dat werd gebouwd in de helft van de 19de eeuw en naderhand nog verschillende keren werd gerenoveerd en hersteld. Het betreft een neo-traditioneel complex op een rechthoekige plattegrond. Naast deze twee opvallende bouwwerken, treffen we in het gebied nog verschillende oudere en typische hoeven aan, al dan niet vergezeld van schuur en stal. Zij dragen bij tot het landelijke en authentieke karakter van deze ankerplaats. Ook op natuurwetenschappelijk gebied verdient deze ankerplaats een zeer hoge waardering. De Ronde Put en omgeving betreft, dankzij de uitgestrektheid en ongereptheid, immers één van de interessantste gebieden van de Kempen. De afwisselende vegetatietypes van droge heide, grove dennen, elzenbroek struweel en oude bossen resulteren in een belangrijke botanische waarde. De combinatie van open water met natte vegetaties, oud bos en weilanden biedt ideale mogelijkheden voor water- en prooivogels, waarvan enkele zeldzame exemplaren in het gebied broeden. Maar ook insecten, vlinders, reptielen en amfibieën gedijen hier goed. Gelegen in de centrale Kempen, heeft dit landschap de typische compartimentenstructuur van eenheden bos, afgewisseld met eenheden weiland. De Ronde Put en het gehucht Postel, met de abdij en het kasteel, vormen twee zwaartepunten in het landschappelijk geheel. Een indrukwekkend drevenpatroon geeft het geheel de typische blokvormige structuur. De combinatie van het ongerept natuurgebied (de Ronde Put) temidden van oud cultuurlandschap met bossen en kleinschalige landbouwpercelen en het in het gebied aanwezige bouwkundig erfgoed, geeft deze ankerplaats een zeer hoge esthetische waarde. In de toekomst moet er op worden toegekeken dat het typische karakter van dit gebied niet geschonden wordt door de verdere uitbouw van recreatieve infrastructuur.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶