| Ankerplaats ID: | A30035 |
|---|
Deze ankerplaats ligt tussen Poperinge, Elverdinge (gem. Ieper) en Vlamertinge (idem) met een noordleijke uitloepr langs de Grote kemmelbeek. De weg tussen Elverdinge en Vlamertinge vormt de oostelijke grens, de weg tussen Vlamertinge en Poperinge (tot vallei van Robaartbeek) de zuidelijke, de weg tussen Poperinge en Elverdinge (vanaf vallei Robaartbeek) de noordwestelijke. De samenvloeiing van Robaartbeek en Poperingse Vaart behoort ook tot de ankerplaats. De ankerplaats ligt op het interfluvium tussen het bekken van de Poperingse Vaart (en Robaartsbeek) en het bekken van de Grote Kemmelbeek. In het gebied liggen talrijke bronniveau’s van zijbeken van beide bekkens (Ganzen- en Kortebeek). In het westen vormt de Robaartbeek en de samenloop met de Poperingse Vaart de grens van de ankerplaats. De geologische ondergrond bestaat uit klei van de formatie van Ieper bedekt door een Kwartaire zandleemlaag. In de westelijke helft van het gebied rond de Galgebossen (met uitzondering van de vallei van de Robaartbeek) is deze zandleemlaag zeer dun tot lokaal afwezig. Door de weinig doorlatende kleiige ondergrond heeft men hier stuwwater. In de oostelijke helft is deze zandleemlaag veel dikker wat zorgt voor drogere bodems zonder stuwwatertafel en bijgevolg betere landbouwgronden. Dit bodemkundig verschil vertaalt zich landschappelijk in een ander landgebruik. De Galgebossen zijn een restant van een groot en uitgestrekt vroeg-middeleeuws bos tussen Watou en Beselare dat reeds op de kabinetskaarten van graaf de Ferraris aanzienlijk geslonken was in oppervlakte. Ze bestaan uit loofbomen met gedeeltelijk hakhout en middelhout; het bos zelf wordt doorsneden door een geometrisch patroon van onverharde wegen. In het bos liggen enkele poelen die voor watervegetatie en fauna (amfibiën) waardevol zijn. De bosranden hebben een rijke flora. Tijdens WOI werd dit bos niet gekapt, wat uitzonderlijk is, maar tijdens WOII wel. In de oostelijke helft liggen voornamelijk akkers zonder perceelsrandbegroeiing langs de onregelmatige perceelsgrenzen. In de valleien begeleidt een lint van weilanden de beken (Robaartbeek, Poperingse Vaart, Grote Kemmelbeek; en in mindere mate de Korte Beek, Ganzenbeek). De Robaartbeek en de Grote Kemmelbeek hebben een zeer natuurlijke meanderende loop die soms diep ingesneden is. Beide beken worden gekenmerkt door het voorkomen van taluds en steilranden langs hun valleigrenzen en uitgesproken beekbegeleidende beplanting, welke het bochtig verloop visueel accentueren; langs de kleinere beken komt verspreide hogere oeverbeplanting/begroeiing voor. De Vleterbeek is stroomafwaarts van Poperinge rechtgetrokken en uitgediept om als transportkanaal te kunnen dienen tussen Poperinge en de Ijzer te Elzendamme. De Poperingse Vaart heeft een aaneengesloten begeleidende opgaande bomenrij die de rechte loop benadrukt. Verspreid in het landschap liggen enkele grote gave hoeves bestaande uit losstaande gebouwen, soms een restant van een walgracht en omringd door een bomenrij. Ze bevinden zich buiten de valleien. De Steentjesmolen in het noordwesten van de ankerplaats is verplaatst naar Merkem ter vervanging van de Beukelaremolen. Centraal in de ankerplaats ligt de hospitaalhoeve met resten van de dubbele omwalling. De gebouwen (boerenhuis, stal, schuur, opstal) staan los van elkaar in een U-vorm. Tijdens de middeleeuwen fungeerden deze gebouwen als een melaatsentehuis, tijdens WOI deed het tijdelijk dienst als veldhospitaal voor Britse soldaten. Kasteel en park van Vlamertinge zijn goed bewaard gebleven. Het kasteel is midden de 19e eeuw gebouwd in neo-Vlaamse-renaissancestijl met een symmetrische uitwerking. Ten zuidoosten van het kasteel ligt het neerhof met enkele losstaande hoevegebouwen . Ten noordoosten van het kasteel ligt de voormalige hovenierswoning die nu als boswachterswoning dienst doet. Achter dit gebouw staat de orangerie. Net ten noorden van dit kasteeldomein ligt kapel de OLV van Salette bij de oprit naar het kasteel. Het park bestaat uit enkele open wei- en graslanden afgezoomd door bos. Het kasteel van Elverdinge dateert uit de jaren 1920 en is een ecclectisch kasteel met neorenaissancistische inslag. Tevoren heeft er in dit park altijd een kasteel gestaan dat afbrandde tijdens WOI maar later in oorspronkelijke stijl opnieuw opgetrokken werd. Elders in het domein resten nog een ijskelder, een hovenierswoning, een Chinees paviljoentje en een ommuurde moestuin. In het park ligt een vijver met onregelmatige afgeronde vorm. De bomengroepen in het park hebben meestal een grillige bochtig verloop, typisch voor de Engelse landschapsstijl. Verspreid in de weilanden bij het kasteel staan opgaande bomen. Zowel het kasteel als de kerk bevinden zich aan de rand van de vallei om het overstromingsrisico te beperken. Ten oosten van de muur rond het kasteelpark staat de kerk van Elverdinge die nog Romaanse funderingen van ijzerzandsteen heeft. Vlakbij staat een zeer hoge molenromp als restant van een vroegere stellingmolen die tijdens WOII dienst deed als observatiepost. Het gebied kent slechts weinig wegen die veelal parallel aan de valleien lopen. Kapellen met opgaande bomen erbij treft men geregeld aan langs wegen en aan kruispunten. In deze ankerplaats liggen enkele militiare kerkhoven uit WOI met vooral Engelse slachtoffers. Vanop deze hoogte heeft men een goed zicht op het landschap ten noorden van Ieper en Poperinge.
De geologische ondergrond en de variërende dikte van de Kwartaire mantel bepalen grotendeels het landgebruik op deze interfluviale kam tussen de bekkens van de Poperingse Vaart en de Grote Kemmelbeek. De geologische gesteldheid bepaalt ook het voorkomen van bronnen van enkele zijbeken. Daarom heeft deze ankerplaats een waardevol en herkenbaar geopatrimonium dat het landschap structureert. De Kemmelbeek en de Robaartbeek hebben nog een zeer natuurlijke en sterk meanderende loop die geaccentueerd wordt door hogere begroeiing. De valleiranden van beken zijn soms nog goed zichtbaar aan steilranden en taluds. Dus de hydrografische gaafheid kenmerkt en geeft deze ankerplaats een meerwaarde.
In de vroege middeleeuwen maakten de Galgebossen deel uit van een groot woud tussen Beselare en Watou. In de huidige boscomplexen zijn resten van het boscomplex uit 18de eeuw aanwezig dat een veel grotere oppervlakte had volgens de Kabinetskaart van graaf de Ferraris (1776). De Poperingse Vaart in het verlengde van de Vleterbeek was het voormalig transportkanaal tussen Poperinge en de Ijzer te Elzendamme. De militaire kerkhoven voor Britse slachtoffers getuigen van de Britse aanwezigheid tijdens WOI in de streek. Ook de hospitaalhoeve vormt een getuige van het oorlogsverleden van de streek. Deze hoeve heeft echter in vroegere periodes ook een verzorgingsfunctie gehad. Haar historische verzorgingsfunctie, haar gaafheid en de restanten van de vroegere omwalling bepalen de waarde van deze hoeve als bouwkundig erfgoed . Bij andere hoeves treft men ook nog restanten van een walgracht aan. De molenromp vlakbij Elverdinge vormt belangrijk industrieel-archeologisch erfgoed van een stellingmolen ondanks de uitwendige wijzigingen. Het kasteel met park en bijgebouwen, de kapel OLV van Salette, en de kerk van Elverdinge vormen één geheel aan de Grote Kemmelbeek waarbij de gebouwen op de karakteristieke plaats aan de rand van de vallei voorkomen. Door de relatie met de omgeving vergroot de historische waarde van deze gave gebouwen.
Aan de rand van het bos heeft men dankzij de hoge ligging en de openheid van dit weinig bebouwd gebied een zicht naar het open landschap rond Ieper. De verspreide bebouwing, de gave en weinig verstoorde gebouwen en de lage versnijding door wegen geeft deze open akkerlanden doorsneden met linten weiland in de beekvalleien een natuurlijk en gaaf karakter. In de valleien benadrukken de begeleidende bomen en struiken de grillige en natuurlijke loop van de beken.
De naam “Galgebossen” verwijst naar de vroegere plaats van terechtstelling in de omgeving van Ieper. De Hospitaalhoek met de Hospitaalhoeve heeft in de loop van de geschiedenis steeds de verzorgende functie bestendigd.
De Galgebossen vormen een oriënteringspunt door hun hoge ligging en door hun grote massa in dit open landschap. De kerk van Elverdinge met aanpalend kasteeldomein vormt in deze vallei een gesloten geheel dat opvalt door de kerktoren en door het gesloten park rond het kasteel. Ook de kerk van Vlamertinge is visueel opvallend.
langs randen beekvalleien
Macroreliëf: interfluvium
vallei Kemmelbeek; talrijke bronnen voor zijbeken Kemmelbeek en Poperingse Vaart
bij kastelen
Hospitaalhoeveen andere (soms restant walgracht)
Militair erfgoed:
begraafplaatsen WOI (vnl. Britse)
kerk van Elverdinge
bij kapellen
zuidelijke grens
bij kastelen; poelen in bossen
Tussen Elverdinge en Poperinge loopt parallel aan de weg een bovengrondse hoogspanningsleiding die afbreuk doet aan de esthetische waarde van dit open landschap. Omdat het zicht op industriële gebouwen ten zuiden van de ankerplaats de esthetische waarde aantast, dienen deze gebouwen gebufferd te worden. Vanuit de bestaande bewoningskernen bedreigt de lintbebouwing het open karakter van dit landschap en het zicht op het landschap van de weg. Nieuwe uitbreidingen bij bestaande landbouwbedrijven verstoren het esthetisch karakter van de gave hoeves en het landschap en dienen gebufferd te worden. Niet-grondgebonden bedrijven passen niet binnen dit traditioneel landbouwgebied. Het bosbestand mag uit historisch oogpunt uitgebreid worden evenals de opgaande begroeiing langs de beken. De Beukelaremolen is verplaatst naar een andere locatie.