Hoogveld¶

Omschrijving¶

Deze ankerplaats situeert zich grotendeels op grondgebied van de gemeente Aalter, en ligt nog voor een klein deel op Ruiselede. Het vroegere uitgestrekte heidegebied tussen Gent en Brugge is in de laatste eeuwen herhaaldelijk van uitzicht veranderd. Het Bulskampveld is een van die oude heidevelden en een deel daarvan is het Egypteveld - Hoogveld. Dit gebied wordt gekenmerkt door oude ontginningen met een percelering bestaande uit ofwel een geordende mozaïek van blokken en stroken ofwel uit een dominantie van gelijkgerichte stroken. Daarnaast komen er jong ontgonnen gedeelten voor met een planmatige verkaveling in dambordvorm en waarvan de hoofdassen samenvallen met wegen en bosdreven. In de omgeving van Schuurlo is het drevenpatroon veel meer breedmazig dan in de omgeving van Egypteveld, waar er een er fijnmazig drevenpatroon is. De ondergrond van het Bulskampveld bestaat uit tamelijk fijn zand met hier en daar een kleilens en min of meer doorlopende zandsteenbanken of

• platen (ook wel ‘veldsteen’ genoemd). Geologisch gezien behoren deze

oudere lagen tot de afzettingen van Vlierzele, vroeger ook wel het Onder- Paniseliaan genoemd. De naam veldsteen wordt voor de groengrijze brokken gebruikt die vaak worden opgeploegd in de veldgebieden waar het Paniseliaan dagzoomt. De Kwartaire afzettingen zijn niet continu en minder dan twee meter dik. De zandige gronden hebben een zure bodem die door het regenwater sterk werd uitgeloogd. Dit betekent dat de voedzame humus en mineralen werden uitgespoeld. Opvallend zijn de ‘Lo’- toponiemen: Kliplo, Schuurlo,... . Ze verwijzen naar een eerste ontginningsfase (5e eeuw) in een nog bosrijk milieu. Het ‘Lo’- toponiem duidt immers op een gedegradeerd bos dat dicht bij een nederzetting gelegen was. Het bos stond onder druk omdat men het begon te beweiden en er hakhout uit haalde. De term ‘veld’ slaat op de onvruchtbare gronden, arm aan houtgewassen en buiten het eigenlijke landbouwareaal gelegen. Op deze arme gronden groeide een struikvegetatie met brem en struikheide. De betere bodems waren met schraal grasland bedekt. Het regelmatige afbranden, afsteken van zoden ruwe humus en het laten grazen van vee boden het bos niet de kans om opnieuw op te schieten. Enkel wanneer de antropogene invloed afnam kon het bos terug opschieten. De grote ontginningen namen vanaf de 11e eeuw een aanvang en kenden hun hoogtepunt in de 12e en 13e eeuw. Onder meer door usurpatie van gronden van de Franse koning vanaf de 9e eeuw waren de graven van Vlaanderen de belangrijkste grootgrondbezitters geworden. Vooral tussen 1215 en 1250 is de demografische druk er groot en dit zet aan tot het verder ontginnen van de wastines. De graaf verkocht zijn gronden en liet anderen het werk opknappen. De uitgestrekte wastines en een groot deel van de boskernen worden onder handen genomen. In bepaalde gevallen ontstonden kolonistendorpen, maar in de meeste gevallen waren ze kleiner van opzet (gehuchten). Ook lekenheren en abdijen waren actief. Vooral boeren op grote hoeves in de heidevelden werden hiervoor ingeschakeld. Deze ontginningsgolf komt in het midden van de 13e eeuw tot stilstand. Dit had meerdere oorzaken; het marginale karakter van deze gronden, de hoge investeringskosten, het afnemen van de bevolkingsdruk en het protest van de plaatselijke bewoners omdat het in oorsprong gemeenschappelijke gronden waren die voor begrazing gebruikt werden. Tegen het eind van de 18e eeuw werden de velden massaal in akkers omgezet. Er werden houtkanten en/of bomenrijen rond deze landbouwgronden aangeplant, zo ontstonden de dreven, andere grote stukken werden dan weer bebost. De ontginningen gebeurden in een dambordpatroon, dit is nog steeds in het landschap te herkennen. De dorpskern van Maria- Aalter, een gehucht en later een parochie, is gegroeid na de ontginning van het Bulskampveld in de 18e eeuw. De kerk van Maria- Aalter is 150 jaar oud, het is een van de eerste neogotische kerken van Vlaanderen. De voormalige kantschool van Sint- Maria- Aalter , gesticht in 1847 is achter de kerk gelegen. De pastorie is in een ruime tuin met een grote beuk gelegen. Het ‘Hooggoed’ is de verdwenen hoeve van de jezuïeten, aan de grens met Ruiselede staat een arduinen konische grenspaal zonder inscripties (1805). Het ‘Blekkerbos’ is een buitenverblijf dat in 1904 gebouwd werd op een groot deel van het vroegere domein van Blekkervijver. Tijdens de 1e WO werd het door brand vernield en naar verluid in 1921 in dezelfde stijl wederopgebouwd.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶