Bos van Ranst¶

Omschrijving¶

Het Bos van Ranst ligt net ten noorden van de dorpskern van Ranst in de Centrale Antwerpse Kempen. De begrenzing wordt gevormd door de Hogenaardseweg in het noorden, de Merrebeek in het oosten, het centrum van Ranst in het zuiden en het gehucht Schawijk in het westen. Reeds bij Ferraris (1777) herkennen we domein Zevenbergen, met in het noordoosten het parkbos en in het zuiden open akkers en weiland, en toen reeds door een dreef verbonden met het dorp van Ranst. Ook het Muizenbos is op dat moment aanwezig en zowel ter hoogte van de huidige Driepikkelhoeve als de Gasthuishoeve wordt bebouwing aangegeven, doch niet benoemd. Bij Vandermaelen (1854) worden de twee hoeven wel bij naam genoemd; zij liggen op dat moment nog in een open omgeving. Het gedeelte van het Muizenbos ten zuidoosten van de Driepikkelhoeve is ondertussen verdwenen. Op de kaarten van het MGI uit het begin van de 19de eeuw zien we dat een gedeelte van het bos net ten noorden van Kasteel Zevenbergen heeft moeten plaats maken voor weiland. Ten zuiden van de Gasthuishoeve, alsook ten zuidwesten van het Muizenbos is het aandeel bos dan weer uitgebreid. Vandaag betreft deze ankerplaats een goed bewaard relict van het eertijds grootgrondbezit met landbouw en later ook bosbouw en jacht. Getuige hiervan zijn het bewaarde kasteelpark, de oude gedeelten van het Muizenbos, alsook de Gasthuishoeve en de Driepikkelhoeve. In het Muizenbos ligt tevens een voormalige lusthofvijver met in de buurt ervan een met bramen overwoekerde ‘gloriette’ (een prieeltje dat volledig door hagen wordt opgebouwd). Van Kasteel Zevenbergen, dat in oorsprong teruggaat tot de 15de eeuw, bleven na een brand in 1968 enkel de funderingen en dienstgebouwen bewaard. Doch ook de driehoekige omgrachting is nog mooi herkenbaar. De ‘Driepikkelhoeve’ betreft een hoeve met losstaande bestanddelen rondom een aarden woonerf en gaat terug tot de tweede helft van de 18de eeuw. De ‘Gasthuishoeve’ betreft eveneens een hoeve met losstaande bestanddelen, maar dan uit de 17de of 18de en 19de eeuw. Zij wordt geflankeerd door een moestuin en waterput. De bijhorende rechthoekige langschuur dateert uit het begin van de 20ste eeuw. De ten westen gelegen hoeve ‘Drogenhof’ werd opgetrokken in de tweede helft van de 18de eeuw en heeft eveneens een moestuin, een waterput met houten wip, alsook sporen van een omgrachting (nl. een rootvijver). Gelegen op een overgangszone waar afwisselend Kempische zand- en leemlagen te vinden zijn en kalkhoudende tot kalkrijke bodems dagzomen, herbergen het Muizenbos en Zevenbergenbos een hele reeks overgangen of gradiënten die gepaard gaan met een zeer typische en goed ontwikkelde plantengroei. Een gedeelte van de percelen ter hoogte van het Muizenbos zijn reeds meer dan een eeuw onafgebroken bebost en hebben als gevolg daarvan een belangrijke wetenschappelijke waarde. Daarmee is het een van de belangrijkste boscomplexen van Antwerpen. Bovendien vinden talrijke vogelsoorten hier geschikt broed- en voedselgebied. Dit gesloten bosrijke gebied net ten noorden van het dorp van Ranst en omgeven door open landbouwgebied vormt de een dominant element in de totale landschapsstructuur. Opvallend in het geheel is het in de zuidwestelijke hoek gelegen domein van Kasteel Zevenbergen, alsook de kasteeldreef -een oude kastanjedreef- die samen met de zuidelijker gelegen Schoolstraat de lijnrechte verbinding vormt tussen ‘Kasteel Zevenbergen’ en de St.-Pancratiuskerk’. De afwisseling van oude gesloten bossen met open landbouwgebieden en de daarbij horende historische hoeven, wegen en dreven resulteren in een esthetisch waardevol landschap. Het contrast tussen de open en gesloten structuren, alsook de dreven en het parkachtige karakter van het Zevenbergenbos laten mooie zichten toe. Niettegenstaande recentere infrastructurele ingrepen, waarvan de aanleg van de autosnelweg E19 de meest ingrijpende was, is dit gebied doorheen de geschiedenis relatief intact gebleven. Om de waarden ervan te behouden dienen verdere negatieve antropogene invloeden ten stelligste vermeden te worden.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶