| Ankerplaats ID: | A30068 |
|---|
Landschap
Deze ankerplaats ligt ten westen van het Boudewijnkanaal tussen Brugge en Zeebrugge en ten zuiden van Lissewege (gem. Brugge). De bodem bestaat uit klei en zavel van getijde-afzettingen uit de 11e eeuw die slechts een dunne laag vormen boven een oudere getijdeafzetting. Volgens de bodemkaart behoort het gebied tot de Middellandpolders en lokaal ligt door vergraving Oudland aan de oppervlakte. Deze polders kennen gedurende het gehele jaar een zeer hoge grondwaterstand door hun lage ligging. Enkele percelen zijn door ontvening en uitgraving van ander materiaal kunstmatig verlaagd: rond Monnikenwerve en ten zuidoosten van de hoeve zijn de gronden ontveend geweest; ten oosten van de hoeve rond de boomgaard is waarschijnlijk klei uitgegraven voor bakstenen. Door de natte bodemcondities hebben grote stukken van dit gebied permanent onder grasland gestaan terwijl op de drogere hogere gronden ten noorden en oosten van de hoeve akkerland voorkwam. Momenteel is het graslandgebruik nog overvloedig aanwezig wat resulteert in een rijke en hoofdzakelijk vochtminnende flora. Vooral in de laag gelegen ontveende en uitgegraven gronden komen halofiele soorten voor door de capillaire stijging van brak grondwater dat afkomstig is uit het Boudewijnkanaal. In de polderstreek komt halofiele vegetatie algemeen voor rond fossiele krekenstelsels, wat hier echter niet het geval is. De perceelsstructuur hangt vast aan de hoeve Groot Ter Doest en bestaat uit grote regelmatige percelen begrensd door grachten met rietvegetatie. Binnen de percelen zijn soms afwateringslanen aanwezig en vooral rond de hoeve zelf zijn nog resten van knotbomenrijen langs de perceelsgrenzen aanwezig. In de grachten vormt water- en moerasvegetatie een rijke begroeiing en een ideaal biotoop voor talrijke avifauna. Tijdens de middeleeuwen stond de abdij Ter Doest, een zusterabdij van de Cisterziënserorde van Abdij Ter Duinen, op de plaats van de huidige hoeve, die echter tijdens de godsdienstoorlogen in de 16e eeuw vernield werd. In 1652 werd met het puin van het klooster en de kerk de huidige hoeve en stallingen gebouwd in Vlaamse renaissance-stijl. De duiventoren en de ongelijke bouwlagen zijn opvallende kenmerken van het woonhuis en aangrenzende stallen. De monumentale grangiae of dwarsschuur vormt de blikvanger in de omgeving door haar grootte en door de vorm. Aan het begin van de toegangsdreef naar de hoeve staat een opvallend barok kapelletje met een veelzijdig grondplan; deze dreef geeft uit op de toegangspoort naar de hoevegebouwen zelf. De gebouwen zijn omringd door een bomenrij met ook knotbomen. Vlakbij dat kapelletje staat nog en hoeve die gaaf bewaard is gebleven . Het Lissewegevaartje vormt de noordelijke grens van de ankerplaats en was in zekere zin de middeleeuwse voorloper van het Boudewijnkanaal want het verbond Brugge met de zee. In het oosten wordt de ankerplaats visueel begrensd door het talud van het Boudewijnkanaal en door de begeleidende bomenrij erlangs. Ze vormt tevens een buffer tegen de industrie achter het kanaal. In het westen vormt een spoorwegtalud ook een visuele begrenzing van deze ankerplaats.
De dunne bovenste afzettingen van klei en zavel zorgen dat lokaal ook oudere getijdeafzettingen aan de oppervlakte liggen. De natte bodemcondities van deze poldergronden en het historisch graslandgebruik brengen een rijke vochtminnende flora met zich mee met verspreid halofiele vegetatie die uitzonderlijk niet gebonden is aan fossiele kreken in de ondergrond.
Deze polder vertoont de sporen van ontginning op initiatief van de middeleeuwse Abdij Ter Duinen: microreliëf door veen- en klei-ontginning, grachten, afwateringslanen, perceelsrandbegroeiing,… De gebouwen van het Groot Ter Doest en in het bijzonder de monumentale en goed bewaarde schuur, vormen belangrijk bouwkundig erfgoed en verwijzen op een herkenbare manier naar het belang van deze ontginningssite van de Abdij Ter Duinen. Vooral de monumentale schuur is zeer goed bewaard en is een zeldzaam voorbeeld van een grote dwarsschuur, een zgn. grangia. Het historisch permanent graslandgebruik vormt de landschappelijke en historische omkadering van de hoeve.
Het geheel van aaneengesloten graslanden met lokaal nog gave knotbomenrijen, en de hoeve met monumentale schuur vormen een landschappelijk gaaf en herkenbaar geheel als elementen en structuren van de ontginningsgeschiedenis van deze polders. De knotbomen en rietkragen accentueren het geometrische grachten- en perceleringspatroon.
Het natuurreservaat Monnikenwerve heeft door zijn status een socio-culturele waarde.
De hoeve (en speciaal de schuur) vormen de blikvanger in dit vlakke landschap. De percelering en de hangt vast aan de inplanting van de hoeve omdat ze aan de basis lag van de ontginning. De hoeve heeft dus een zeer grote ruimtelijk-structurerende waarde.
natuurlijk en/of artificieel
Monnikenwerve
Groot Ter Doest en kleinere hoeve; toegangspoort
Archeologische elementen:
Lissewegevaartje
vlakbij hoeve zeer gave perceelsrandbegroeiing; rond hoeve
boomgaard bij Ter Doest
Deze ankerplaats is gekneld tussen de bebouwing van Lissewege in het noorden, de industriezone in het zuiden, het kanaal in het oosten en de spoorwegberm in het westen. Op die manier wordt het open karakter van dit polderlandschap zwaar aangetast, maar vormt het dorp van Lissewege een blikvanger omdat in noordelijke richting nog een doorkijk mogelijk is. Door het geïsoleerd karakter van deze ankerplaats in de sterk bebouwde en versneden omgeving, is de belevingswaarde minder groot.