R10087: Kleiontginningsgebied Niel, Boom en Rumst

Verstoring:

Herkenbaarheid: 3

Samenhang: 3

Gaafheid: 0

Wetenschappelijke waarde:

Hellegat: spontane natuurontwikkeling met grote diversiteit aan plantensoorten; weinig natuurlijke afwatering.

Historische waarde:

Steenbakkerijen tussen Niel en Boom: vergraven landschap ten gevolge van kleiontginning met herkenbare elementen en verdere uitbreiding (cf. Vandermaelen en MGI). Steenbakkerijen tussen Boom en Rumst: kleiontginningsputten dateren van vorige eeuw (cf. MGI) en zijn uitgebreid. Archeologische vondsten: lithisch materiaal in kleiputten ‘Terhagen’; Ijzertijdkuil met veel aardewerk in kleigroeve te Rumst - ‘Konijnenberg’; Romeins grafveld door kleiontginning vernield op ‘Kattenberg’ - ‘Kattenveld’.

Esthetische waarde:

Landschap in volle ontwikkeling; kan in toekomst een belangrijke landschappelijke waarde krijgen. Hellegat: half open landschap gekenmerkt door sporen van vergane industrie (oude droogloodsen, ovens, schoorstenen, enz.), enorme uitgegraven putten met spontane natuurontwikkeling, langgerekte hooilanden afgewisseld met riet en wilgenopslag; door ‘kikkerperspectief’ krijgen kerk van Hellegat, torens van steenbakkerijen, huizen, straten en spoorlijn een merkwaardige dimensie.

Sociaal-culturele waarde: Regio die haar bloei in de 16de eeuw zag beginnen (vb. in 1560 telde Niel 15 steenbakkerijen); in 19de eeuw werden grote kanalen aangelegd, wat de baksteenproductie stimuleerde; rond 1910 gaf de mechanisering nog een laatste stimulans; in jaren ‘60 en ‘70 sloten heel wat steenbakkerijen hun deuren (op enkele uitzonderingen na). Hellegat: in 1980 werd zuidelijke deel van kleiputten van Hellegat gekocht door gemeente Niel (waarvan 40 ha geschonken aan Dienst Groen, Waters en Bossen en 6,5 ha natuurreservaat ‘Walenhoek’ werd).