Buggenhoutbos¶

Omschrijving¶

Het huidige Buggenhoutbos, op grondgebied van de gemeente Buggenhout, is maar een bescheiden overblijfsel van een duizenden hectare groot boscomplex, dat al in de 12e eeuw werd vermeld als het ‘Beuckenhoudt’ omdat de beuk wellicht de boventoon voerde in het woud of op zijn minst opvallend was. Het bos heeft een zeer bewogen verleden. Het veranderde ontelbare malen van eigenaar, met alle gevolgen van dien. In de eerste helft van de 13e eeuw stonden de graven van Gent en Aarschot het toen nog meer dan 1100 ha grote bos af aan de abdij van Affligem. Het omvatte de gehuchten Ten Houte, Merchtem, Dries, Peysseghem en Coeckelberg, en stond bekend als de ‘Boschkant’. In het begin van de 15e eeuw- het bos was toen nog 1000 ha groot- kwam het in het bezit van de machtige Heren van Grembergen, nadien werd het gekocht door de familie Halewijn en die verkocht het bos weer aan Jan, paltsgraaf van Rijn, hertog van Beieren (1573). Intussen had in 1504 jonker Jan de Rycke, een familielid van de toenmalige eigenaar, tijdens een jachtpartij in het bos de dood gevonden bij een aanval van een everzwijn. Het jaar daarna liet zijn vrouw, Jacoba van Heffene, een barokke kapel oprichten in het Buggenhoutbos: de nu nog altijd druk bezochte en fraaie Boskapel. Vervolgens was het bos gedurende enkele eeuwen eigendom van de familie van Buggenhout, maar in 1777 kwam het weer in handen van de Heren van Grembergen. In de periode daarna begon het bos steeds meer te slinken. In 1846 was het nog 562 ha groot, in 1887 nog maar 400 ha, te wijten aan de stelselmatige ontginningen ten behoeve van de landbouw. In 1899 kwam het bos in bezit van de familie de Mérode. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kreeg het bos- met Beuken en eiken die soms een omtrek hadden van 5 à 7 m- het zwaar te verduren: zowat de helft ervan werd kaalgeslagen en nadien als landbouwgrond verkocht. Wat overbleef (160 ha) kwam in handen van houthandelaar Clerx van Helmond. Deze liet alle bomen met enige commerciële waarde vellen. De staat kocht in 1936 het resterende deel- 140 ha, 10 are- aan en werd het Buggenhoutbos van de totale ondergang gered. Op dat moment waren bomen met een omtrek van meer van 1.2 m eerder zeldzaam. Tegenwoordig is het bos uitgebreid tot 156 ha. Het is eigendom van het Vlaamse Gewest en wordt door Bos en Groen beheerd. Tegenwoordig is zowat 50 ha van het bos 40 à 60 jaar oud, en 100 ha tussen de 100 en 150 jaar. De oudste bestanden werden dus omstreeks 1850 aangeplant. De beuken van de oudste generatie bereiken nu al een eerbiedwaardige leeftijd, zijn kaprijp en worden groepsgewijs gekapt en vervangen door jonge aanplanten met inheems loofhout. De eiken kunnen echter nog tientallen jaren op stam blijven. In de eikenbestanden wordt wel gedund. Wat het naaldhout betreft verdienen de fraaie lorken een aparte vermelding. Het laatste bestand Douglasspar werd ten gevolge van de voorjaarsstromen van 1990 vervangen door een aanplanting van Zomereik. De Kapelhoeve dateert uit 1927. Deze werd door de Boerenbond opgericht als modelhoeve op bosgronden die tijdens WO I ontgonnen waren. Thans wordt de hoeve door twee familie uitgebaat. Het Buggenhoutbos ligt in het overgangsgebied tussen de zand- en de zandleemstreek. Vanaf de zuidelijke bosrand heeft men zicht op het Brabantse heuvelland. Het bos groeit op een licht naar het noorden afhellend plateau, zo’n 13 à 24 m boven de zeespiegel. Het hellingspercentage is gering, zo’n 0,73%. De ondergrond is volmaakt uniform en bestaat uit glauconiet houdende klei en grijze, plastische klei van het Assiaan. Deze laag is met een 1,5 à 4,5 m dikke zandlaag bedekt, maar er komen echter verschillende leemhoudende stroken voor.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶