R20008: Centraal Pajottenland

Verstoring: Home op “Borrekens”, steenbakkerij te Sint-Kwintens-Lennik

Herkenbaarheid: 3

Samenhang: 3

Gaafheid: 2

Wetenschappelijke waarde:

Het gebied komt overeen met het Zuunbeekbekken dat ontstaat in Pepingen door het samenvloeien van de Beringenbeek en de Karenbergbeek. In het gebied liggen heel wat bronnen die ontstaan waar het raakvlak van de Ieperiaanklei met de bovenliggende waterdoorlatende laag aan het oppervlak komt. Deze bronnen liggen aan de oorsprong van talrijke beken die in het landschap dentrietische valleitjes vormden en het zijn zachtgolvend reliëf schonk. De valleien zijn asymmetrisch met een steile tegenover een zachte helling (typisch voor de leemstreek door de ongelijk erosie intensiteit van de valleiflanken). De vochtige valleibodems zijn veelal ingenomen door weiden met perceelsrandbegroeiing (hagen, houtkanten en bomenrijen) en populieraanplantingen. Op de hellingen en de plateaus, waar het leemdek vaak verscheiden meters dik is, wordt aan akkerbouw gedaan. Tal van Pajotse dorpen zijn ontstaan op een van de heuvelruggen.

Historische waarde:

De ontginning van deze streek had reeds plaats in de Gallo-Romeinse periode. Het tracé van de toen aangelegde heirbaan Asse - Bavai is nog te herkennen als de steenweg Asse -Edingen. De ontginningen werden tijdens de Frankische periode verder gezet en bepaalde het latere bezettingspatroon. Tal van vierkantshoeve in de streek hebben een Frankische oorsprong. Vanaf de 8ste eeuw waren het vnl. de abdijen die de agrarische ontwikkeling bevorderde. In de 11de en 12de eeuw werd de macht overgenomen door resp. de hertogen van Brabant en de graven van Henegouwen. In het zuidelijk deel van de relictzone hadden de graven van Henegouwen het voor het zeggen, in de rest de hertogen van Brabant. Het kasteel van Gaasbeek op de helling van de Molenbeek diende oorspronkelijk als bolwerk tegen de aanvallen van de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen. Een deel van de akkers op de hoger gelegen delen werden de laatste eeuw omgezet in weiden zonder dat de perceelsranden beplant werden, hierdoor bleef het open karakter van de hoger gelegen delen bewaard. De populier aanplantingen verschenen pas de laatste 150 jaar op de nattere gebieden. Het gehucht Plutsingen ontstond pas na Van der Maelen maar is nadien niet meer uitgebreid. De aanleg van de Steenweg Halle -Ninove tussen Ferraris en Van der Maelen zorgde voor een wijziging van het wegennet in de onmiddellijke omgeving van de steenweg. Na Van der Maelen zijn er concentraties van bewoning ontstaan. (Hingen, Beringen, Schamelbeek, tussen Lennik en Elingen) In de bovenloop van de Molenbeek zijn er nog enkele dijken te bespeuren van visvijvers die er ten tijde van Ferraris lagen. De omgeving van het kasteel van Budingen is grondig gewijzigd sinds Ferraris. Een deel van het bos is na Vander Maelen gerooid wat merkbaar is in de grote perceelsvormen. De vijvers rond het kasteel verdwenen na begin 1900, in het alluvium van de weidembosbeek in het resterende deel bos werden dan vijvers aangelegd. Van de vele dreven blijft nog 1 behouden die naar het kasteel loopt. Beisberg: op de plaats waar ten tijde van Ferraris een bos lag is recent terug een bos aangeplant. Er heeft een ruilverkaveling plaats gehad ten zuiden van Pepingen waardoor de perceelsvormen en het wegennet grondig wijzigde. Ook rond de bewoning is weinig gewijzigd. Deze ingreep had enkel plaats in de van oudsher open gebieden. Hierdoor is het karakter van het landschap weinig gewijzigd.

Esthetische waarde:

Het is een groot aaneengesloten landelijk gebied in een reliëfrijk gebied met fragmentatie van het landschap in de natte gebieden door bossen, perceelsranbegroeiing en kleine percelen en een open landschap op de minder steile hellingen en de plateaus. Er zijn ook nog heel wat holle wegen en taluds. Het gebied heeft ook een rijke architectuur zoals tal van kastelen (kasteel van Gaasbeek, Baljuwhuis te Gaasbeek, Groenenberg kasteel , Colomakasteel,.. ) met hun kasteelparken die het landschap vaak domineren, vierkantshoeves en nog landelijke gehuchten en dorpjes.

Beleidswenselijkheden:

Het gebied behoeden voor de verstedelijking die vanuit Brussel oprukt.