Kasteel van Houtem¶

Omschrijving¶

Het kasteel van Houtem ligt ten westen van Kapelle-op-den-Bos in de relictzone van de Klein-Brabantse Molenbeken. Als waterlopen vermelden we de Plasbeek en de Hagelboombeek, naast een aantal grachten. De omgeving van het kasteel onderging weinig wijzigingen gedurende de laatste honderd jaar en vormt met haar dreven een prachtig landschappelijk ensemble. In het noorden grenst het gebied aan het gehucht Vinneken. Rond het kasteelpark liggen een aantal kleinere bospartijen, akkers en weiden bezitten nog veel perceelsrandbegroeiing. Het kasteel van Houtem te Ramsdonk wordt gekenmerkt door een geleidelijke evolutie van een middeleeuwse, tweeledige ringgrachtsite met woon- en boerderijzone tot een riant waterkasteel met een 18de eeuwse formele parkaanleg. Het huidige kasteel met boogbrug, voorplein en terras langs de oostzijde, bestaat uit een in classicistische geest verbouwde noordvleugel met gaaf bewaarde interieurs zowel in Louis XV-stijl als in neo-Vlaamse renaissance. Twee kortere neogotische dwarsvleugels dateren uit ca 1880. Het hof van Houtem, destijds een leen van de heren van Grimbergen, werd voor het eerst vermeld in 1180. Het werd uitgebouwd tot kasteel. Dit werd rond 1880 ingrijpend verbouwd. De bouwvallige oost- en westvleugels werden gesloopt en gedeeltelijk heropgetrokken in dezelfde bouwtrant. Van het oorspronkelijk gebouw blijven enkel de noordvleugel met oude kern en de zware hoog boven het water uitstekende funderingsmuren bewaard. Hall en eetkamer werden in neo-renaissancestijl ingericht door architect-decorateur Albert Charle (1821-1889). De oostvleugel omvat een neogotische kapel. De hoeve, ten zuidwesten van het kasteel, werd ingrijpend verbouwd in de 19de eeuw, ze werd volledig tot woning ingericht. Het grootste deel van het kasteeldomein bestaat uit een oud bosplantsoen met enkele dendrologische merkwaardigheden. De formele aanleg bleef beperkt tot de onmiddellijke omgeving van het kasteel: de oeverzones van de slotgracht, de toegangsdreef en de dreven in het bosgedeelte. Het strakke, op het kasteel georiënteerde drevenpatroon en ook de lepelvormige vijver in het “zicht” van het kasteel werden vermoedelijk in de 18de eeuw aangelegd en komt reeds voor op de Ferrariskaart. Tegen de noordwestelijke rand van het park, nabij het gehucht Molenhoek, ligt het hof Berenbroek. Er loopt een rechte dreef van het kasteel naar het hof. Het is een grote hoeve met vrij recente en verspreide bebouwing, enkel de ringgracht verwijst nog naar de oude situatie. Samen met het kasteel vormt het een opmerkelijk gaaf bewaarde historische site, verwijzend naar twee middeleeuwse ringwalsites.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶