Dal van de Kleine Nete tussen Lier en Kessel¶

Omschrijving¶

Het ‘Dal van de kleine Nete tussen Lier en Kessel’ is gelegen op grondgebied van de gemeenten Lier en Kessel in de Zuiderkempen. De begrenzing van dit landschap wordt gevormd door het Netekanaal in het westen noorden, de Krekelstraat in het oosten en de Kesselse Heide en de bewoning van Kessel in het zuiden. Op de historische kaart van Ferraris (1777) herkennen we het gebied hoofdzakelijk als onbegaanbaar moeras en moerassige weiden, hier en daar afgewisseld door kleine boscomplexen en landbouwgronden. Bijna een eeuw later (Vandermaelen, 1854) waren de gronden vooral in gebruik als weide, akker en kwamen er ook enkele bosaanplanten voor. Op deze kaart staat ook kasteel ‘Heybloem’ aangegeven. Ook merken dat de loop van de Nete hier en daar rechtgetrokken is met afgesneden meanders als gevolg. In het begin van de 20ste eeuw (MGI, 1909) is er ten opzichte van deze situatie maar weinig veranderd. Wel herkennen we een duidelijke parkaanleg rondom kasteel ‘Heybloem’, alsook de aanleg van het spoorwegnet. In de loop van de 20ste eeuw onderging dit dal van de Kleine Nete nog wel enkele ingrijpende veranderingen. Zo was er de aanleg van het Netekanaal, dat de noordelijke grens van de ankerplaats uitmaakt en de komst van de, voor het landschap nefaste, recreatieve infrastructuur met visvijvers en weekendverblijven. Desalniettemin hebben we hier tussen Lier en Kessel nog te maken met een mooi relict van een eertijds uitgestrekter beemdenlandschap in de vallei van een Kempische laaglandbeek. Kleine landschapselementen, de kleinschalige perceelsstructuur en oude Netemeanders zijn de getuigen van de vroegere situatie. Kasteel ‘Heidebloem’ is reeds terug te vinden op de kaart van Vandermaelen uit 1854. Het is een licht U-vormig, laatclassicistisch kasteel van ca. 1800, dat werd verbouwd tussen 1939 en 1942. Het nagenoeg vierkant omgracht kasteelgebouw wordt omgeven door een park, waarin 18de eeuwse arduinen vazen op sokkels -afkomstig van de abdij van Nazareth- staan. De aan de noordoostzijde gelegen oorspronkelijke duiventoren doet nu dienst als kapel. De voormalige kasteelhoeve, ‘Heidebloemhoeve’, met losstaande bestanddelen, wagenhuis en schuur gaat vermoedelijk terug tot 1750, doch werd recent grondig ‘gerestaureerd’. Aan de voormalige toegangsdreef naar het kasteel ligt tevens nog een voormalig bareelwachterhuisje uit de 2de helft van de 19de eeuw. Het meer oostwaarts en langs de Kleine Nete gelegen ‘Maison des Bains’ gaat terug tot een herberg uit 1897. De geleidelijke overgang van klei naar zand en van nat naar droog in dit gebied, heeft een grote vegetatiekundige en daarmee ook structurele diversiteit tot gevolg. Rijk begroeide oevers en dijken vormen de scheiding tussen waardevolle moerassen en vochtige bossen en heiderelicten. Bovendien heeft de Kleine Netevallei als geheel en dus ook het deelgebied van de ankerplaats een aanzienlijk avifaunistisch belang. Het meest opvallend ruimtelijk-structurerend element in dit landschap is de centraal lopende en nog behoorlijk meanderende Kleine Nete, geflankeerd door natte weilanden en moeras. De kleinschaligheid, de diversiteit en de historische relicten als oude meanders en kleine landschapselementen dragen in belangrijke mate bij tot de esthetische waarde van dit halfopen gebied. Als lintvormig geheel, gelegen langsheen de Kleine Nete, heeft deze ankerplaats een belangrijke functie als verbindingselement en is zij onderdeel van een cluster van waardevolle landschap langsheen deze kempische laaglandbeek. Belangrijkste knelpunt voor deze ankerplaats is de aanwezigheid van recreatieve infrastructuur met een hoge dichtheid aan visvijvers en weekendverblijven. Hiervoor is inpassing in het landschap ten zeerste gewenst. Ook te vermelden, zijn de hoogspanningslijn in het zuidoosten en de spoorlijn in het zuidwesten, die beiden een visuele impact hebben op het landschapsbeeld.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶