| Ankerplaats ID: | A10013 |
|---|
Het landschap ‘de Liereman’ is gelegen op grondgebied van Oud-Turnhout en Arendonk in het zuiden van de Noorderkempen. Het betreft een oud-kempisch landschap dat wordt begrensd door de bewoning van Oosthoven en Oud-Turnhout in het oosten en zuidoosten, de Bergstraat en de Reenheide in het zuiden, een aantal veldwegen ter hoogte van Lusthoven en De Zeshonderd in het oosten en het kanaal Turnhout-Dessel in het noorden. Bij Ferraris (1777) is zowat de volledige ankerplaats aangegeven als een heidegebied met vennen en hier en daar, zoals ter hoogte van de Liereman, delen onbegaanbaar moeras. Langs Schuurhoven en Schuurhovenberg lagen boerderijen met kleinschalige akkers en weilanden. Verder naar het zuidoosten lagen landduinen met de overgang naar laagten en bestond de vegetatie voornamelijk uit droge heide; ook ten noorden van de Lieremandepressie lagen landduinen, die echter na WOII werden afgegraven. De huidige Liereman en subgebieden Reenheide, het Rode Goor en de Lint, het voormalige vliegveld, bestond voornamelijk uit depressies met natte heide en hoogveenvorming. Het landschap had een open karakter en werd gebruikt als graasgebied voor schapen en als plagwinningsplaats. Op de kaart van Vandermaelen (1854) zien we dat langs de randen van het gebied een gedeelte van de heide is omgezet naar bos. In 1848 werd ook de Lieremansloop gegraven om de gebieden rond de Braekeleer te ontwateren. Hoewel het succes beperkt was en een volledige drooglegging toen mislukte, was er ook ter hoogte van de Liereman een ontwatering merkbaar. De padenstructuur uit de helft van de 19de eeuw is ook vandaag nog goed herkenbaar op het terrein. De echte ontginning van de Liereman begon pas na WOII. Als gevolg daarvan is het veen- en nat heidegebied vandaag deels verbost, komen ter hoogte van de Mierdse Heide intensief gebruikte landbouwpercelen voor -doch hier en daar onderbroken door heischrale graslanden- en zijn de landduinen grotendeels met naaldhout bebost. De vrij grote reliëfverschillen in het landschap en de aanwezigheid van een gaaf landduincomplex geven deze ankerplaats een belangrijke geomorfologische waarde. Tevens komen in dit gebied, over nog relatief grote oppervlakten, in Vlaanderen zeldzaam geworden vegetaties voor. Deze verschillende vegetatietypes herbergen een gevarieerde en soms zeldzame fauna en flora. De biotische waarden van deze ankerplaats zijn het rechtstreekse gevolg van de gunstige abiotische condities, zijnde een voedselarm milieu en zuiver water, die door de achteruitgang van de kwaliteit van het milieu op Vlaams niveau zeldzaam zijn geworden. Daarom moet worden vermeden dat, ten gevolge van omringende landbouw, verzuring en vermesting ook hier de overhand krijgen. De uitgestrektheid van het gebied, alsook de afwisseling, geven het een belangrijke esthetische waarde. De interesse van recreanten in dit gebied is dan ook behoorlijk. Als gevolg hiervan hebben er zich o.a. een aantal weekendverblijven gevestigd ter hoogte van de Mierdse Heide. Om het karakter en de gaafheid van het ‘De Liereman’ in de toekomst te verzekeren, is het echter aangewezen om de recreatieve druk binnen de perken te houden. Het eertijds open landschap heeft vandaag eerder het karakter van een compartimentenlandschap door de afwisseling van gesloten bossen en struwelen met open weilanden, vennen, en heiderelicten.
Aa, Lieremansloop, Rooise loop, Molengoorloop
landhuis, jachthuis
Archeologische elementen:
oude padenstructuur
Een te vermelden knelpunt is het voorkomen van weekendverblijven ter hoogte van de Hoge Mierdse Heide. Inpassing in het landschap is gewenst en verdere uitbreiding moet worden voorkomen. De verspreid voorkomende bewoning moet haar landelijke karakter behouden en verder uitdijing moet worden vermeden. Daar de natuurwetenschappelijke waarde van het gebied afhankelijk is van de voedselarme condities en de zuiverheid van het water, moet vermesting en verzuring door omringende landbouw worden vermeden. De oude zandwegen- of padenstructuur is nog gaaf en moet in zijn huidige verschijningsvorm behouden blijven.
De vrij grote reliëfverschillen in het landschap en de aanwezigheid van een gaaf landduincomplex geven deze ankerplaats een belangrijke geomorfologische waarde. In dit gebied komen over nog relatief grote oppervlakten, in Vlaanderen zeldzaam geworden, vegetaties voor. De verschillende vegetatietypes herbergen een gevarieerde en soms zeldzame fauna en flora. Verspreide zones met natte weilanden trekken belangrijke populaties weidevogels aan. De biotische waarden van deze ankerplaats zijn het rechtstreekse gevolg van de gunstige abiotische condities, zijnde een voedselarm milieu en zuiver water, die door de achteruitgang van de kwaliteit van het milieu op Vlaams niveau zeldzaam zijn geworden.
Deze ankerplaats betreft een intact voorbeeld van een oud-kempisch landschap, waarvan de structuur slechts in beperkte mate veranderd is sinds de 18de eeuw. Hoewel het oorspronkelijk een heidegebied met talrijke vennen en moerassige depressies betrof en het nu grotendeels verland is, komt het huidige landschappatroon nog sterk overeen met wat we terugvinden op de historische kaart van Vandermaelen (1854). Ter hoogte van ‘De Korhaan’ en ‘De Braekelaer’ situeren zich archeologische vindplaatsen uit het steentijdperk.
De esthetische waarde van deze ankerplaats wordt met name bepaald door de uitgestrektheid van dit zo goed als intacte oud-kempische landschap. Afwisselend weidse open structuren (heide, venen, moerassen, rietvelden, graslanden) en gesloten structuren (struwelen, bossen, domeinen) naast kleinschalige mozaïeken van gras- en akkerlanden, struwelen en bosjes, houtkanten, bomenrijen en dreven.
Een gedeelte van deze ankerplaats was vroeger een turfwingebied.
De uitgestrektheid van dit relatief gave oud-kempische landschap geven het een belangrijke ruimtelijk-structurerende waarde.