R10005: Heide- en bosgebied Kalmthout - Essen

Verstoring: Bebost gebied Boterpot - Zandstraat is grotendeels aangetast door bebouwing.

Herkenbaarheid: 3

Samenhang: 3

Gaafheid: 3

Historische waarde:

Boterpot - Zandstraat: bij Ferraris en Vandermaelen is er sprake van de Rouwmoershoef (nu klooster en school); toen een hoeve met enkele omliggende akkers temidden van heidegebied. Structuur van latere ontginning (cf. MGI) is nog relatief gaaf en herkenbaar. Hoofdzakelijk bebost. Boterbergen: bij Ferraris heidegebied aansluitend op Kalmthoutse Heide; bij Vandermaelen en MGI bebost duinencomplex. Wildven: ontginningsstructuur en bebossing zijn gelijkaardig als bij MGI; kasteeltje is van nog latere datum. De Nol: bij Ferraris een ven temidden van heide. Ongeveer 100 ha groot voormalig ven, waar turf gestoken werd tot 1710-1740. Nu sterk verdroogd door waterwinning PIDPA. Keetheuvel - Stappersven: de naam Keetheuvel herinnert waarschijnlijk aan de Keten of tijdelijke onderkomens van turfgravers die in de 14de eeuw het moer van de Stompershoek (nu Stappersven) uitturfden. Kalmthoutse Heide (NR): bij Ferraris en Vandermaelen uitgestrekt open heidegebied met talrijke zandduinen (zoals Steensche Duynen, Nolsche Duynen, Vossenberghe, enz.) en vennen (zoals Nols Ven, Groote Pael aen Zusters Moer, Kieke Veneken, Kleyn Moerken, Groot Stappers Ven, Oud Kleyn Stappers Ven, enz.). Het gebied is archeologisch zeer belangrijk: reeds verschillende préhistorische, Tjonger en Tardenoisien vondsten gedaan, over het volledige gebied verspreid. Aan de oostrand komen enkele kasteeldomeintjes voor, Kasteel de Boterberg en kasteelcomplex de Markgraaf; nog goed herkenbaar (cf. Vandemaelen en MGI). Withoefse Heide: bij Ferraris en Vandermaelen open heide met vennen; sedert MGI bebost met enkele venrestanten; sluit aan op Kalmthoutse Heide.

Esthetische waarde:

De Nol: Kalmthouts deel hoort tot natuurreservaat Kalmthoutse Heide. De Nol heeft een oostelijke en westelijke vaartaansluiting, resp. de Vertakkingsvaart en de Oude Moervaart. Keetheuvel: Het ven is goed zichtbaar en de hoogte goed herkenbaar. In natuurreservaat gelegen. Kalmthoutse Heide: een grotendeels open heidegebied met zandduinen (Steerts Duinen, Zwartheuvel, Vossenbergen, Wilgenduinen, enz.) en talrijke vennen (Kriekelaarsven, Stappersven, De Nol, enz.). De zuidelijke en noordoostelijke rand is geen open heide meer, maar bebost of ontgonnen voor landbouwdoeleinden. De perceelsstructuur zoals bij MGI is nog herkenbaar. Vanop de uitkijktoren is er een volpanoramisch uitzicht op de onmiddellijke omgeving.

Beleidswenselijkheden:

De Nol volledig opnemen in het natuurreservaat Kalmthoutse Heide en de waterwinning stoppen. Zicht vanaf hoogte op Stappersven open houden.