Scheldevallei tussen Welden en Gavere¶

Omschrijving¶

Nagenoeg de volledige linkeroever van de Schelde in deze ankerplaats behoort landschappelijk tot het alluviale deel van de Scheldevallei. Aan de rechteroever behoren er delen de ankerplaats tot het Zuid-Vlaams heuvelland (zandleemsteek). De kouter te Welden ligt op een zandige opduiking die verder naar het oosten in zandleemgebied overgaat. Vooral tussen Gavere en Dikkelvenne is de oostelijke steilrand erg uitgesproken. De Schelde kronkelt in een brede (ongeveer 1 km), vlakke vallei. Er worden slechts zeer kleine niveauverschillen waargenomen die toe te schrijven zijn aan de differentiatie in oeverwallen en kommen en aan het bestaan van oude stroomdraden. Aan de alluviale Scheldevlakte en aan de brede trechtervormige uitmonding van de Zwalmbeek palen betrekkelijk vlak gelegen gebieden die geomorfologisch tot het laagterras van de Schelde behoren. Op de rechteroever, tussen Ename en Nederzwalm, over een breedte van 1-2 km, strekt zich een laag gebied uit doorsneden door de benedenloop van de Riedensbeek en de Osebeek. Dit gebied, opgebouwd uit langgerekte evenwijdige ruggen en depressies, vertoont een duidelijk microreliëf van de orde van 1-2m. Deze reliëfsvorm en het bodemmateriaal getuigen van een afzetting in een verwilderde periglaciale rivier. Op een van die zandige ruggen ligt de kouter van Welden, deze kleine kouter is wel ruilverkaveld, maar door zijn openheid nog steeds goed herkenbaar. Langs beide zijden wordt hij door een depressie met een beek begrensd. Verder westwaarts ligt het Scheldealluvium. Het laagterras van de Schelde wordt landinwaarts door een sterke helling begrensd. Deze steilrand vormt de oostelijke grens van de zuidelijke uitloper van de Vlaamse Vallei. Nabij Nederwelden komt een meandervormige geul voor. Dit is een Laatglaciale meander, nu volledig verland maar wel natter dan de omliggende percelen. Ook door de perceelstructuur, met een talud, in het landschap te herkennen. Op historische kaarten is de meander ook steeds door het landgebruik (weiden en meersen) en perceelsvorm te herkennen. Aan de noordzijde stonden dikwijls bomenrijen. De zandleemgronden langs de rechteroever van de Schelde hebben een minder gunstige natuurlijke drainage. Het landschap is zwak golvend tot bijna vlak en vertoont talrijke weiden, meestal omzoomd door knotwilgen. De oostelijke dalwand van de Osebeek werden de talrijke ontsluitingen van het tertiair substraat omsloten door heterogene, meestal ondiepe zandleemgronden. De grote verschillen in bodemgesteldheid hebben er een zeker variatie van het bodemgebruik in de hand gewerkt. Op Ferraris is het grootste deel van de ankerplaats een open meersengebied, dat door enkele afwateringslopen. Drogere, hogere gebieden liggen onder akkers. De Schelde heeft nog zijn meanderende loop. Op de steilrand rond Dikkelvenne komen bossen voor. Vanaf de kaart van Vandermaelen komt aan de westelijke grens van de meersen op de linkeroever een dijk voor tussen Zingem en Asper. Midden in het meersengebied staat een herberg met drie linden op het voorerf op een lichte verhevenheid; Stuyvenberg. Dit cabaret staat er sinds midden de 19e eeuw. Vanaf de kaart van 1884 is de Schelde gekanaliseerd. Op de topografische kaart van 1937 heeft het meersengebied zijn karakter wat verloren en komen er ook akkers en weiden voor. De kerk van Welden, met kerkhof, was waarschijnlijk reeds in de 12e eeuw bestaande en vervangt een ouderee bidplaats. De huidige kerk dateert uit 1872. Door bouwwerken kreeg de kerk een Romaans karakter. In dezelfde straat staan twee imposante gesloten hoeves met nog gedeeltelijk omgracht, rechthoekig erf. Nr. 8 is de voortzetting van een oudere hoeve die omstreeks 1777 verdween. Het z.g. “‘t Oud Hof”. Nr.10 is het vroegere z.G. “Hof ter Moude” of “Hof ter Motte”. In Nederwelden, aan de Olmstraat staat een goed bewaard boerenhuis uit ca. 1900 met deels omhaagd erf. Kasteel Grenier is op de steilrand van de Schelde ingeplant, aan de rand van de Hofkouter in de zogenaamde Warande van de heren van Gavere. Het park daalt af naar de Schelde toe, er zijn verschillende vijvers, stallingen, een neerhof en een hovenierswoning. De huidige ingang met lange rechtlijnige dubbele beukendreef vanaf de Molenstraat, werd in 1907 aangelegd. Sinds 1952 is het een militair domein. Het kasteel is classicistisch van architectuur en werd in 1837-39 gebouwd. Na beschadiging in WO I werd het gerestaureerd. De voormalige stallingen dateren eveneens uit die periode.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶