Kasteel van Schoten

Ankerplaats ID:A10024

Omschrijving

De ankerplaats ‘Kasteel van Schoten’ betreft een waardevol kasteelpark gelegen in het zuiden van de gemeente, ten westen van de kruising van het Kempisch Kanaal en het Albertkanaal. De grenzen van het gebied worden bepaald door bebouwing in het noorden en zuiden en wegen langs oost- en westkant. Reeds in 1232 wordt melding gemaakt van de hoeve ‘Hof van Schoten’. Het betrof op dat moment waarschijnlijk eerder een hoeve dan een kasteel. De oude beukendreef met aan het eind het huidige kasteel is als structuur nog herkenbaar zoals bij Ferraris (1777). Bij Vandermaelen (1854) vinden we tevens een deel van het huidige wegenpatroon rond het kasteeldomein terug. Het kasteelgebouw zelf werd in zijn huidige vorm opgebouwd in de 2de helft van de 16de eeuw, nadat het oorspronkelijke kasteel in 1542 werd verwoest. Het betreft een U-vormig gebouw met 4 majestueuze hoektorens op vierkante basis, waarvan de omwatering en de onderbouw van muren en torens nog van het oorspronkelijke kasteel zijn. Later (1750) werden een aantal verbouwingen aan de gevels uitgevoerd, waardoor het zijn huidige classicistische uitzicht kreeg. Ook te vermelden zijn de prachtige rococopoort met wapenschilden en embleem en de ‘Valkentoren’, die nog een overblijfsel is van de versterkte inrijpoort uit de 16de eeuw. Verder staat op het domein de voormalige kasteelhoeve, de ‘Riddershoeve’, die dateert uit de 18de eeuw, maar sterk werd verbouwd. Naast het kasteel omvat het park een oud bomenbestand van Zomereik en Beuk, aangevuld met Amerikaanse Eik en Paardekastanje. Het kasteelpark met gebouwenpatrimonium en een waardevol gevarieerd bomenbestand vormt een groene restruimte binnen een sterk bebouwde omgeving. Door deze dichte bebouwing rondom het park, is de vroegere relatie met de landelijke omgeving jammer genoeg verloren gegaan. Bijkomend knelpunt is de infrastructuur voor recreatie die in het domein werd aangebracht sinds het in 1950 gemeente-eigendom werd.

Landschapswaarden

Wetenschappelijke waarde

Het kasteelpark bevat nog een behoorlijk oud en gevarieerd bomenbestand, dat een belangrijke dendrologische waarde vertegenwoordigt.

Historische waarde

Reeds in 1232 wordt melding gemaakt van de hoeve ‘Hof van Schoten’. De oude beukendreef met aan het eind het kasteel is als structuur nog herkenbaar zoals bij Ferraris (1777). Bij Vandermaelen (1854) vinden we tevens een deel van het huidige wegenpatroon rond het kasteeldomein terug. Het kasteelgebouw zelf werd in zijn huidige vorm opgebouwd in de 2de helft van de 16de eeuw; later werden wel een aantal verbouwingen uitgevoerd. Ook te vermelden zijn de prachtige rococopoort met wapenschilden en embleem en de ‘Valkentoren’, die nog een overblijfsel is van de versterkte inrijpoort uit de 16de eeuw.

Esthetische waarde

Het klein kasteelpark vormt nog een restant groene ruimte binnen de dichte bebouwing. Het park omvat tevens een oude, majestueus bomenbestand

Ruimtelijk-structurerende waarde

De oude beukendreef die naar het kasteel leidt is een opvallend element tussen de dichte bebouwing. Als geheel vormt het Kasteelpark nog een kleine groene ruimte binnen bebouwd gebied.

Landschapselementen en opbouwende onderdelen

Elementen van bouwkundig erfgoed, nederzettingen en archeologie

Koeren en hovingen:
  • park

Kasteelpark

Kastelen, landgoederen en aanhorigheden:
  • kasteel
  • toren
  • kasteelgracht

Valkentoren, Smeedijzeren toegangspoort, kapel

Landbouwkundig erfgoed:
  • hoeve

Riddershoeve

Klein historisch erfgoed:
  • gedenkteken

Elementen en patronen van landgebruik

Lijnvormige elementen:
  • dreef
Kunstmatige waters:
  • vijver
Bos:
  • loof
  • hooghout

Opmerkingen en knelpunten

Het park, horende bij het kasteel van Schoten, kent een sterke recreatiedruk, die zich duidelijk maakt in de aanwezigheid van sportvelden, een speelplein, e.d. Doorheen de Zuidwestelijke punt van de ankerplaats is een reservatiestrook voor wegeninfrastructuur voorzien.