Kastelen Gruuthuyse - Cellen - Erkegem en Kampveld¶

Omschrijving¶

Deze ankerplaats strekt zich uit langs de Rivier- en de Hertsbergebeek inbegrepen het kasteeldomein van Gruuthuyse ten oosten van de dorpskern van Oostkamp, het kasteel Celles, het kasteel van Erkegem en Nieuwenhovebos tot het Kampveld ten noordoosten van Waardamme (gem. Oostkamp). De meeste grenzen worden gevormd door dreven en bomenrijen. De kasteeldomeinen dateren allen uit de 18e en 19e eeuw toen de bosgrodel ten zuiden van Brugge bij de adel zeer aantrekkelijk was om er een tweede verblijf te bouwen. Sommige sites hadden reeds tevoren kastelen en landgoederen. De Rivier- en Hertsbergebeek hebben een natuurlijke en sterk meanderende loop met natuurlijke oeverprofielen. Langs hun valleigrenzen zijn lokaal nog zeer markante steilranden aanwezig die soms begroeid zijn met knotbomen en struiken. Langs de beken liggen veelal weilanden die knot/bomenrijen aan de perceelsgrenzen hebben. De weilanden nabij de beken vormen het natuurlijk overstromingsgebied. Stroomafwaarts van de samenvloeiing van Rivierbeek en Hertsbergebeek komen langs de oevers bossen voor die botanisch zeer rijk zijn door de graduele overgang van natte en voedselrijke bodems bij de beek naar droge en voedselarme omstandigheden op de helling, zoals in het Nieuwenhovebos voorkomt. Beide beken hebben beekbegeleidende bomen en struiken die samen met het lint van weiland hun kronkelende loop in het landschap visueel accentueren. Het Kampveld vormt het interfluvium tussen beide beken en heeft talrijke bronniveau’s. Waarschijnlijk vormde dit gebied vroeger een veldgebied dat op de kabinetskaart van de Ferraris (ca. 1776) wel al ontgonnen was als landbouwland, of lag het in de nabijheid van een veldgebied. De ontginningsperiode was van korte duur want het werd een weinig later bebost. Momenteel is nog heideflora aanwezig langs de dreven en in enkele kapvlaktes. Het Kampveld is gedeeltelijk bebost met loof- en/of naaldbos en wordt gedeeltelijk als akker- of weiland gebruikt waarbij het dambordvormig perceleringspatroon geaccentueerd wordt door dreven. In het oosten van het Kampveld ligt een boerderij waarvan de plattegrond een L-vorm heeft. Het betreft een gave boerderij bestaande uit een woonhuis, wagenhuis en enkele stallen. Ter hoogte van de samenvloeiing ligt een aaneengesloten weilandcomplex waarin de bomenrijen de beken accentueren. Aan de rand van de vallei liggen enkele kleinere hoeves zonder storende nieuwbouw. Ten noorden van de samenvloeiing ligt het Nieuwenhovebos dat geen gesloten boscomplex vormt maar af en toe onderbroken wordt door een weiland. Langs de helling komen enkele kleinere bronniveautjes voor. Het heeft naald-, loof- en gemengde bossen en herbergt een rijke flora. De dreven accentueren het geometrisch perceleringspatroon. In het noorden ligt het kasteel Erkegem. Het oorspronkelijke landhuis dateert uit 1790 en werd in het begin van de 20e eeuw uitgebouwd tot een kasteel. Het is omringd door een park met vijver en heuvel. De heuvel is opgeworpen met het materiaal dat uitgegraven is voor de vijver. Op de heuvel staan een houten obelisk en een Tholos tempeltje. Over de vijver liggen ook een houten brug en bij het water ligt een houten boothuis. Het omringende park is in typisch Engelse landschapsstijl aangelegd met kronkelende lijnen en grenzen van bospartijen, en geïsoleerde bomengroepen. Ten noorden van het kasteel ligt een recente villa die door de andere stijl afbreuk doet aan de gaafheid en het esthetisch karakter van het kasteel. Het kasteel Celles werd in 1912 heropgebouwd in ecclectische stijl met een neorenaissance-inslag. Het gebouw heeft een toren met koepel en talrijke horizontale speklagen. Het omringende park is in een landschappelijke sfeer aangelegd met enkele speciale florasoorten en bosbestanden doorsneden met dreven. Daarnaast staat er een boothuis (in veldsteen) , een grote ijskelder en een gedeeltelijk ommuurde moestuin. De Rivierbeek vormt de dynamische grens van dit domein. De Vloedhoeve is een gave en grote hoeve in een open omgeving. Het bestaat uit 2 gebouwen, het woonhuis en de stallingen rond een kleine koer gerangschikt. De hoeve past door haar historisch karakter binnen dit landschap. Ten noorden ervan ligt het kasteeldomein Gruuthuyse dat sinds de middeleeuwen een kasteel heeft gehad en sinds de 17e eeuw eigendom is van de familie d’Ursel. De oudste middeleeuwse afbeelding toont een burcht of kasteel met twee ronde torens met schietgaten. Het huidige kasteel is gebouwd op het einde van de 19e eeuw in Brabantse renaissancestijl nadat het vorige gesloopt was. Naast het kasteel ligt een grote vijver. Ten noorden staan enkele dienstgebouwen in een L-vorm. Het kasteelpark van Gruuthuyse kan in drie delen opgesplitst worden naargelang de hangbare parkstijl: het park in Franse aanleg aansluitend op het kasteel, het Engelse park met Franse inslag, en het Nieuwe park waarin de schandpaal centraal staat. Het Engelse park creëert door solitaire bomen en kronkelende uitlopers van het bos vista’s langs de uitgestrekte weilanden rond het kasteel. In het zuidwesten ligt het Nieuw park waar 6 assen vertrekken vanuit het centrum maar waarbij de assen geen speciaal zichtpunt (gebouw) hebben. De Rivierbeek doorkruist het park en wordt aangewend in de parkaanleg.

Landschapswaarden¶

Landschapselementen en opbouwende onderdelen¶